Mapa Serwisu
|
Integracja Europejska |
Admin dnia grudzie 09 2006 17:20:43
|
Integracja Europejska
I. Idea zjednoczenia Europy
1. Etapy rozwoju koncepcji zjednoczeniowych
2. Motywy zjednoczenia E
3. Kryteria tożsamości europejskiej
II. Przesłanki rozwoju IE po II wś (zewn i wewn ) oraz pierwsze organizacje integracyjne
III. Główne obszary objęte IE:
1. Integracja rynkowa – jej etapy, proces dochodzenia do jednolitego r europ
2. Integracja walutowa – proces dochodzenia do Unii gospodarczo-walutowej
3. Tworzenie podstaw i rozwój ....wspólnot europejskich, a następnie UE
IV. Zarządzanie UE (funkcjonowanie) :
1. proces podejmowania decyzji i instytucje uczestniczące w tym procesie
2. wprowadzenie do prawa wspólnot europ
3. model ponadnarodowy i międzyrządowy:
a) model ponadnarodowy- zmierza do powstawania organów ponadnarodowych (Komisja Europejska) i przenoszenia kompetencji na szczebel ponadnarod
b) model m/rządowy- do decyzji dochodzi się poprzez uzgodnienia stanowisk poszczególnych rządów
V. Integracja Polski z UE. Dwa aspekty:
1. Zacieśnienie więzi gosp i polit na podstawie umów i porozumień (aspekt formalno-prawny)
2. Rozszerzanie i pogłębianie współpracy
IDEA ZJEDNOCZENIA EUROPY
I Etapy rozwoju koncepcji zjednoczeniowych
a) wczesne propozycje zjednoczeniowe XIV-XVII w.
b) propozycje zjednoczeniowe okresu oświecenia XVIIIw.
c) Nowe uwarunkowania dla rozwoju koncepcji zjednoczeniowych w E w XIX w. I poł. XIX w i II poł XIX w to etapy zróżnicowane i inne koncepcje były prezentowane: I poł XIX w to rewolucje w E a II poł XIX w to przesłanek ekonom w tworzeniu bardziej wspólnej E
d) XIX/XX w.- to rozwój nacjonalistycznego nurtu w reorii zjednoczenia E, czyli teorie niemieckie: Mittel Europa G wielkiego obszaru
e) Okres m/wojenny: Coundenhove Kalergi Aristid Briand, czyli koncepcja Pan Europy i 1st próby wprowadzenia jej w życie
II. Motywy rozwoju koncepcji zjednoczeniowych:
1. zapewnienie bezpieczeństwa
2. umocnienie pozycji polit
3. motywy ekonom
4. motywy kulturowe
III. Kryteria wzmacniające obszar wspólnej E:
1. Pierre Dubois – autor 1st koncepcji. Doradca króla Francji Filipa IV Pięknego, prawnik i dyplomata, uczeń Tomasza z Akwinu. Dubois proponował utworzenia Federacji Suwerennych Państw Chrześcijańskich, w której szczególną rolę upatrywał dla Francji. Dwa b. ważne elementy: Federacja Państw Suwerennych i Federacja Państw Chrześcijańskich. Kryterium religii jako kryterium wyznaczenia wspólnej E.
2. Koncepcja Maksymiliana Bethune – też doradca króla Francji Henryka IV, wiek XVI. Ta koncepcja jest traktowana jako najważniejsza koncepcja tamtych czasów. Ma znaczenie gł dlatego, ze kolejni pó¼niejsi autorzy koncepcji wzorowali się na Wielkim Planie Pokoju E Henryka IV. Koncepcja b szczegółowo przygotowana, zw z hasłem tworzenia St. Zjednoczonych E, do czego wzorem były osiągnięcia greckie, a konkretnie Związek Amfliktioński. Elementy Wielkiego Planu Pokoju Europ:
a) uporządkowanie spraw religijnych przez uznanie i zrównanie katolicyzmu,
b) zrównoważenie sił krajów europejskich
c) podział E na 15 samodzielnych państw
d) utworzenie Rady Generalnej Europy (na wzór związku Amfliktiońskiego). Do RGE miało wejść 70 przedstawicieli wybranych przez poszczególne państwa, w tym po 4 z państw dużych i 2 z państw małych. RGE miała mieć charakter stale urzędującej rady i miała być wyposażona w kompetencje do rozstrzygania all sporów (cywilnych, religijnych i polit.)
3. Gł motyw zjednoczenia E to motyw zapewnienia bezpieczeństwa (zagrożenie ze str pń osmańsko-tureckiego). XVw – król Czech – Jerzy z Podiebradu (1459). Doradca króla Jerzego, Francuz Mariki, przygotował projekt Federacji E charakr się elementami:
a) Zgromadzenie Federalne Władców ze stosowaniem zasady większości głosów przy podejmowaniu decyzji,
b) Utworzenie wspólnego budżetu, armii i administracji
1464- kolejna propozycja przy udziale Macieja Konina, króla Węgier i Kazimierza Jagiellończyka. Ta propozycja była następująca: zwołanie kongresu monarchów i powołanie unii pokojowej. Z tą propozycją posłowie króla Czech wybrali się na dwór fracncuski do Ludwika XI, kty nie przejął się propozycją ( Francja jest daleko od Turcji).
Wykład 2
Propozycje etapu oświecenia XVIII w.
Oświecenie różniło się od wieków średnich zasadniczo. Myślenie postępowe, rozwój intelektualny, poglądy polit, nurty liberalno-demokratyczne.
Określenie new kryterium granic E - wspólny dorobek intelektualny - szukanie podstawowej jedności intelektualnej.
Motyw bezpieczeństwa- najwięcej propozycji od filozofów, historyków, dyplomatów.
Filozofowie:
1. 1712-1778 JAN JAKUB RUSSO
2. 1724-1804 EMANUEL KONT
Ad.1.
zaproponował przymierze Polityczne zrzeszające pń E
Ad.2.
-1795- propozycja poważniejsza- silniejszego powiązania pń E
-Ponadnarodowa Federacja Suwerennych Państw, aby regulowano stosunki m/narodowe i zapobiegać wojnie
WILLIAM PENN
założ kolonii w Pensylwanii; .......... brytyjski- propon likwidację w E samodzielnych pń i utworzenie Parlamentu Europ
Wiek XIX
I poł - wojny napoleońskie, rewolucje, Wiosna Ludów
II poł - spokojniejsza
I poł XIX wieku:
wojownik o wolność Napoleon Bonaparte i zjednoczenie E.
hasło: utworzenie Wielkiej Rodziny Europejskiej
Francuz WIKTOR HUGO - zwolennik St. Zjedn. Europy, dobre układy USA i StZjE.
Francuz SAINT SIMON 1760-1825 -socjalista utopista. W 1814 roku propozycja zjednoczenia- zaakcentował Instytucje Wspólnej E, zaproponował Wspólny Rząd oraz Wspólny Europejski Parlament.
II poł XIX wieku
Etap w rozwoju E charakteryzuj się cechami:
1. wzrost prod przemysł- rezultat II etapu industrializacji, produkcja coraz bardziej masowa
2. rn światowy coraz bardziej rozwinięty
3. przywódcze mocarstwo GB- przewaga konkuren na rn św- zwolenniczka wolnego handlu. Wolny handel do ostatnich 30 lat XIX w. Pó¼niej nie było wolnego handlu - państwo niemieckie - protekcjonizm. Pó¼niej Francja z powodu Niemiec też protekcjonizm. GB starała się prowadzić polit wolnego handlu.
Pod k.XIX - propozycja Integracji Gosp. - do przesłanek polit dołączono przesłanki ekonom:
-zgłaszane przez przedstawicieli z różnych krajów, najw z Włoch i Niemiec
-strefy wolnego handlu i Unii Celnej, ale rzadko wprow w życie i nie miało to charakteru stałego.
Koncepcja zjednoczenia w Niemczech - inaczej trakt
Idea zjednoczenia E w ujęciu teoretyków niemieckich, czyli nacjonalistyczny nurt zjednoczenia E, przełom XIX i XX w.
2 koncepcje:
1. koncepcja MITTEL Europy - zw z Friedrich Naummana przedst w jego książce Mittel E, 1915 publikacja. Propozycje:
-utworzenie Unii E Łrodkowej, której centrami są Niemcy i Austro-Węgry
-widział możliwość rozszerzenia terytor Mittel E, gdy doświadczenia współpracy byłyby pozytywne
-powinien być przyjęty niemiecki system gosp.
Propozycja to droga Niemiec do bycia mocarstwem. Miała wielu zwolenników.
Organizacja zwolenników Mittel E. 1904 utw Juliusza Wolfa. Zwolennicy uważali, że obszar ME może być dość szeroki: +Szwajcaria, Belgia, Holandia, Francja. Celem ME - skuteczna rywalizacja z GB, Rosją i USA.
Ocena koncepcji ME - wysoce nacjonalistyczna agresywna polityka.
2. koncepcja Gospodarki Wlk Obszaru - przeł XIX/XX wieku. Koncepcje szczegółowe skł się na nią, zróżnicowane w zależności od autora.
Dwa etapy rozwoju GWO:
A. koniec XIX i pocz XX wieku
B. po I wś
Ad.A.
propoz w 1884 ALBERTA VON SCHAFFLE (1831-1903). Proponował Europejski System Walutowy = Europejskiej Unii Celnej, na ktj zew granicy ustalona wspólna taryfa celna. Taki obszar miał być sposobem na osiągnięcie przewagi konkurencyjnej w rywalizacji z USA i Rosją.
Ad.B.
GWO ewaluował po I wś w kierunku utworzenia obszaru w E o znacznie silniejszych powiązaniach niż powiązania handlowe, oraz stworzenie takiego związku gospodarek narodowych i takiego obszaru gospodarczego, na którym można by było osiągać także inne korzyści gosp:
-korzyści skali prod wynikają z możliwości rozwoju specjalizacji
-korzyści wynikają z lepszej lokalizacji prod
-korzyści wynikają z reguł wolnego rn czy eliminowanie słabszych producentów
GWO to także ukryty sposób na zbudowanie wokół Niemiec Centrum Gosp E.
Rywalizacja doprowadziła do wojny, kta zniszczyła E polit i gosp. Straciła pozycję na rzecz USA, to .......................zwolenników zjednoczenia E.
Hrabia COUNDENHAVE - KALERGI -koncepcja Pan-Europy:
1. zał. koncepcji Pan-E
2. przesłanki, kte przyczyniły się do tej koncepcji
3. Utworzenie Unii Pan Europy jako ruchu na rzecz wprowadzenia w życie koncepcji Pan-Europy.
Hrabia - arystokratyczne pochodzenia i m/narodowy rodowód, gruntowne wykształcenie, nie miało problemów fin. "Łwiat powinien być zorganizowany jako układ jedności ponadnarodowej". Uważał, że wszystko powinno być podporządkowanezasadom humanizmu ponadnarodowemu. Wzorce ze starożytnego Rzymu:
-powszechność ładu
-doskonały porządek
-sprawna organizacja
Trafił do ruchu masońskiego. Bycie Masonem nie przysparzało mu sławy.
W żyłach płynęła krew o rodowodzie: austriacka, ..............., niemiecka, rosyjska, polska, japońska. Urodził się w Tokyo, dzieciństwo w Czechach, kształcił się w Wiedniu, tam doktorat, uzupełnił wiedzę w Monachium.
Rozp się od publikacji w 1923 r książki Pan E, autor przedstawił podział krajów na 4 grupy i zaproponował w rozwiniętej formie integrację E wg własnego punktu widzenia. Kryteria podziału: poziom i charakter kultury, cywilizacji, rozwoju gosp.
Do I grupy - państwa E bez ZSRR, GB
do II grupy - GB i jej dominie
do III grupy - kraje Am. Pn.
do IV grupy - Rosja
Widział możliwość wyodrębnienia V grupy dla krajów regionu azjatyckiego. Przedstawił propozycję Int E - hasło utworzenia Stanów Zjednoczonych E na wzór USA. Nawet Parlament dla E utw na bazie doświadczeń USA.
Utworzenie St. Zj. E powinno być w 4 niezależnych etapach:
I. zwołanie Konferencji Eur przez 1 pń europejskie ( etap przygotowawczy)
II. obligatoryjne zawarcie umów m/ all pń E kontynentalnej o wzajemnej gwarancji granic i rozstrzygnięcie wszelkich sporów przez powołany Sąd Rozjemczy.
III. utworzenie Pan-E Unii Celnej - stadium przygotowania E do stworzenia 1 obszaru gosp
IV. finalizujący, mozliwy do zrealizowania utworzenia St. Zj. E
Drzewo Eur-logo Instyt e, publik e Kalergi............??????
Jt metaforyczna wypowiedz. Naród europ jest jak wielkie drzewo o jednym pniu i wielu gałęziach. Nacjonaliści widzą tylko gałęzie, a uważają je za drzewa, dlatego, że wspólny pień jest zakryty przed ich oczami. Tą zasłoną, kta nie pozwala dostrzec pnia jest ich niepełne wykształcenie. Kompletnie i gruntownie wykształceniu ludzie widzą, że E jest jednością kultury, krwi i dziejów.
Przesłanki zgłoszenia koncepcji. Widział zagrożenia w wojnie i w Rosji:
1. zagrożenie Rosja
2. zagrożenie USA
USA zmierza do podporządkowania sobie E, bo chcą realizować swoje własne interesy gosp. E - obszar wpływów i dominacji USA.
E może ochronić utworzenie samodzielnego bloku pń funkcjonujących w jednym systemie polit, gosp.
Praktyczna działalność Kalergi
Książka rozesłana do najb wpływowych ludzi w E, zapewnił szerokie upowszechnienie. Proponował by zwolennicy koncepcji zgłaszali się po 1 m-cu: było 1000 zgłoszeń. Wsparcie fin z Niemiec od Marka Warburga 60 tys DEM w złocie.
3-6.X.1926 r. - w Wiedniu odbył się Kongres Pan E i utworzenie Unii Pan E - uczestniczyły 2000 delegacji reprezentowanych przez 24 europ pń.
Polityk ARISTID BRIANDT - zaangażował się na rzecz tej koncepcji.
EDWARD HERRIOT - premier Francji, zwolennik Pan E
GUSTAW...............
W latach 30-tych Kalergi współdziałał z działaczami niemieckimi, co było ¼le widziane ( nawet Hitlera). Polacy wycofali się z Pan E, bo Kalergi poparł Niemców.
Po wybuchu II wś Kalergi wyjechał do USA. Pracował na Uniwersytecie w New York. Po wojnie wrócił do E i próbował się włączyć w ruch tworzenia wspólnej E. Ale jego czas minął. Bardziej zaangażował się w politykę. Otrzymał wiele nagród.
1950 r - nagroda im Karola Wlk
1954 r - honorowe członkostwo Uniwersytetu we Frankfurcie
1955 r - Wlk krzyż zasługi RFN
1955 r - francuska legia honorowa
1961 r - uniwersytet w Hadze za zasługi dla kultury e
1967 r - Japonia, nagroda pokojowa
Umarł w 1972 r, nie doczekał największych sukcesów zjednoczeniowych E, ale ujrzał I fazę.
Wykład 3
ARISTID BRIANDT (AB) – deputowany do francusk zgromadzenia narodowego. Piastował wysokie urzędy. Był 15 razy ministrem ds. zagranicy i 10 razy premierem. W 1926r dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie Pokoju, łącznie z Gustawem Strechmanem ( Minister Spraw Zagranicy w Niemczech).
EDWARD HERRIOUT (EH) – też był ministrem ds. zagranicy i premierem. Był zwolennikiem utworzenia Unii Federalnej w Europie, jeszcze przed opublikowaniem Pan Europy.
AB zgłaszał to 4-krotnie ( w 1912, 1924, 1939 i 1930r).
Po opublikowaniu Pan Europy AB i EH zintensyfikowali swoje działania. Przystąpili do inicjowania działań na forum m/narod. Jako 1st propozycję zjednoczenia Europy przedstawił EH na sesji Rady Ligi Narodów w 1924r.
AB po raz 1st publicznie za ruchem paneuropejskim wypowiedział się w V.1925r. Popierał koncepcję Kundenhove Kalergi. Po 1925r najbardziej znaną inicjatywą AB było memorandum z 17.V.1930r skierowane do all europ pń członków Ligi Narodów. To memo znane jest jako Plan Briandt’a. Zawiera on w sobie 2 propozycje:
1. utworzenie Unii Federalnej, zwanej Unią Polityczną, ale przy zachowaniu niezależności pń wchodzących do tej unii.
2. gospodarcza – utworzenie takiego rn na obszarze UP, ktgo celem byłoby znoszenie barier handlowych.
Odzew na Plan Briandt’a:
1. Z jednej str – odzew pń dużych, na ktch AB bardzo zależało. One nie zainteresow się tą propozycją:
- GB sceptycznie się zachowali.
- Mussolini, niechętny, wrogi stosunek
- Niemcy niezdecydowani
Plan ten został zgłoszony w okresie wielkiego kryzysu gosp ®zły czas, bo pń interesują się sobą ( skupione były na sprawach wewn. ).
- Liga Narodów – pozytywny stosunek, zwrócili się do Komisji w celu oceny propozycji AB. Gł uwaga skupiona na części gospodarczej tego planu. Komisja ( 1930-1932 ) odbyła 3 spotkania. Ostatnie było w 1937r. rezultatów nie było.
Ze śmiercią AB umarła idea zjednoczenia E. (w 1932r.)
2. wyniesienie idei na forum m/narodowy.
Uwarunkowania i inicjatywy polit na rzecz wspólnej E pod k. II w św i w 2 poł l. 40-tych.
Główne zagadnienia:
I. główne nurty w dyskusjach nad zjednoczeniem E
II. rola europ federalistów
III. wpływ W. Churchill’a na kształtowanie świadomości i potrzeby budowy wspólnej E
IV. Kongres federalistów w Hadze w 1948r.
V. Utworzenie Rady Europy w 1949r.
Wojna uświadomiła, że funkcjonowanie E w warunkach podziału może przynieść większe problemy. Politycy e szukali rozwiązań.
Ad. I.
Propozycje:
A) propozycja współpracy m/ Francją i GB – wielu polityków akceptowało. Chciano stworzyć podstawy umocnienia E i wyjście z II w św oraz stworzyć trwały układ w E
B) tworzenie regionalnych związków federalnych w E – akceptacja wielu polityków.
Na uwagę zasługują propozycje krajów E Łr-Wsch, np. Polski – zaproponowali połączenie się z Czechosłowacją tuż przed wojną, ale Czechosł nie chciała.
Nurty charakt przyszłość E:
1. nurt federalistyczny – E jako federacja
2. nurt funkcjonalistyczny
3. nurt konfederalny
AD.1. nurt federalistyczny
Był najb rozwiniętym nurtem. Rozwijany od p. 40-tych, czyli zwolennicy UFE. Wśród przedstawicieli należy wymienić m.in.:
- W. Churchill’a – określenie jego jako federallisty jest uproszczeniem, gdyż jego działalność była zróżnicowana
- Paul H. Spaak – premier i minister spraw zagr Belgii
- Alchiok de Gosperi
- Alfredo Spinelli
- Leon Blum
AD.2. nurt funkcjonalistyczny
Rozwinął się na zasadzie poddawania w wątpliwość możliwości wprowadz w życie UFE. Federaliści brali pod uwagę polit przesłanki i byli za tworzeniem instytucji ponadnarodowych. Funkcjonaliści – za integracją gosp E i w tej dziedzinie współpraca. Ale najpierw należy rozwijać współpracę.
AD.3. nurt konfederalny
Lata 50-te. Głównym przedstawicielem jest gen CHARLES DE GAULLE. Nie widział wspólnej E mającej cechy ponadnarodowe.
Ad. II.
· Kongres Europejskich Federalistów – VII.1944r w Genewie [ w tym samym czasie konferencja w Bretton Woods i manifest PKWN w Polsce 22.VII.44].
Był zorganizowany gł dzięki inicjatywom Włoch i Francji. Na koniec konferencji sporządzono dokument zw. Końcowym Dokumentem Konferencji – przewodził Spinelli. Federaliści podjęli uchwały utworzenia EF z własną konstytucją i ponadnarod rządem. Nie all uczestnicy podpisali to, np. Dania i Norwegia – bo polityczna neutralność.
· III. 1945r w Paryżu – federaliści.
A. Spinelli przewodził temu ruchowi. Była potwierdzeniem rezolucji genewskiej. Nowych propozycji nie było.
Warto podkreślić wkład naszego znajomego:
1st projekt konstytucji Stanów Zjednoczonych Europy w 1944r, na wzór konstytucji USA, przez Coundenhove Kalergi. Opracował go Komitet Prawny V Kongresu PAN Europejskiego. Przewidywał Europejską Unię Gospodarczą (wraz z koloniami) i wspólny system obronny i prawny.
Ad. III.
Okres po II w św. Przemówienie W. Churchill’a z 19.IX.1946r wygłoszone w Zurichu było przemówieniem, kte odegrało zasadniczy wpływ na poruszenie opinii publicznej w E i uświadomiło jak ważne są działania integracyjne E. wskazał on kierunki działań ku zjednoczeniu.
Przemówienie: “Tragedy of Europe” by W.Churchill
“Europa to miejsce narodzin kultury, sztuki, filozofii i nauki w czasach starożytnych i współczesnych. To Europa tworzyła cywilizacje. Co może uchronić E przed tragedią zniszczenia? Tym remedium może być odbudowa rodziny europejskiej. W takim zakresie w jakim jt możliwe i w ramach takiej struktury, kta zapewni pokój, bezpieczeństwo i wolność.”
Musimy zbudować Stany Zjednoczone Europy. Wiele zawdzięczamy C.Kalergi i AB. Podkreśla rolę Ligi Narodów. Wyraził zadowolenie, że prezydent Truman z sympatią odniósł się do projektu..................... Stanowisko USA do projektów Unii Fed E było zmienne; w czasie II w św złe. 1st krok do odbudowy rodziny europejskiej powinien być podjęty przy współpracy Francji i Niemiec (to mogło zadziwić, bo nie zaproponowano GB). W ten sposób Francja może odzyskać moralne liderstwo E, a bez wielkiej duchowo Francji i wielkich duchowo Niemiec nie może być odbudowy w E.
“Struktura SZE jeśli ma być dobra i naprawdę stworzona to powinna być taka, kta uczyni materialną siłę poszczególnych pń, jako mniej ważną. Małe narody powinny się liczyć tak samo jak duże i osiągać korzyści przez ich wkład w tworzeniu wspólnych fundamentów. Pń starożytne i księstwo niemieckie dobrowolnie połączone dla wzajemnej wygody w system federalny mogłyby zająć swoje indywid miejsca w US of E. naszym stałym celem jest budować i umacniać Narody Zjednoczone (ONZ) – system bezpiecznego świata. W ramach koncepcji bezpiecz świata musimy odbudować rodzinę europ jako strukturę regionalną , kta może nazywać się ST. Zj. E. 1st krokiem w tym kierunku powinno być utworzenie Rady Europy ( Council of Europe). Jeśli w 1st okresie nie all pń E zechcą stworzyć Unię, bąd¼ nie będą w stanie do niej przystąpić, to musimy dążyć do jej utworzenia w gronie tych, kty będą mogli to uczynić. W tym pilnym działaniu Francja i Niemcy powinny trzymać ster razem. A GB, Ameryka i sowiecka Rosja (mam nadzieję) powinny być przyjaciółmi new E i bronić jej prawa do życia i blasku.”
Koncepcja W.Churchill’a ( zm. w 1965r )
Ad. IV.
2 poł lat 40-tych
Kolejnym wydarzeniem był w 1948r Kongres Federalistów w Hadze. Brało udział 16 krajów. Na ich czele (tych delegacji) stał kanclerz Adenauer – Niemcy. W.Ch. był równie aktywny- był wiceprezydentem tego ruchu. 3 sekcje obrad kongresu:
- polityczna
- gospodarcza
- kulturalna
Co mieli do zaproponowania federaliści:
Uważali, że odbudowa gosp E powinna odbywać się na drodze utworzenia Unii Gosp w E. Wstępnym etapem powinno być zacieśnienie więzi m/gosp narodowymi. To jest cel ogólny.
Cele szczegółowe:
1. handel – usuwanie barier handlowych, stopniowe ale systematyczne, do całkowit zniesienia ceł w kierunku utworzenia UC
2. waluta – osiągnięcie stabilizacji walutowej przez poszczególne kraje, utworzenie Izby Clearingowej w celu rozliczeń multilatelarnych. Osiągnięcie swobody wymienialności walut m/krajami
3. produkcja – przygotowanie wspólnego programu w celu: - produkcji rolnej; - dla przemysłu w celu stworzenia lepszej bazy technicznej, wyższego poziomu
4. deklaracja odnosząca się do społeczeństwa i siły rob – stworzenie warunków do swobodnego przepływu siły roboczej i pełnego zatrudnienia. Osiągnięcie wyższego poziomu życia w E. Stworzenie warunków do swobody przepływu kapitału.
Ad. V.
Z politycznego p widz, to co istotne to utworzenie Narodow Rad Ruchu E ®aby wpływały na swoje rządy (politycznie) w celu utworzenia Zj. E.
Historia Rady Europy:
Inicjatywa W.Ch. Jt. instytucja inicjująca idee wspólnej E. Ministrowie Spr Zagr Francji, Włoch, GB, Belgii, Holandii dyskutowali nad kształtem RE. Wchodziły w grę następujące cele:
- ochrona prawa do wolności
- ochrona praw człowieka
- stworzenie systemu bezpieczeństwa w Europie
Ta instytucja mogła się nazywać UE, ale GB nie zgodziła się. W rezultacie tych dyskusji wynegocjowano status RE. Dnia 5.V.1949r w London – traktat Westminster. Określono cel działalności RE bez spraw bezpieczeństwa (bo nie all delegaci życzyli sobie by RE zajmowała się takimi sprawami). Grono 10 państw dyskutowało. Szwecja i Irlandia nie godziły się na sprawy bezpieczeństwa. Sygnatariusze RE to:
1. Belgia
2. Dania
3. Francja
4. Holandia
5. Irlandia
6. Luksemburg
7. Norwegia
8. Szwecja
9. GB
10. Włochy
Pó¼niej przystępowały inne kraje:
11. RFN w 1951r
12. E Łr-Wsch od 1989r
Rezultat Traktatu Westminster:
RE – to organizacja ogólnoeuropejska, a nie instytucja Wspólnot Europejskich (Unii)
Po II w św – politycznie wspólna E była akceptowana przez all kraje. Różnili się co do kształtu przyszłej E. Najb aktywni byli federaliści. Gł przesłanki polit miały wówczas miejsce, ale też i gosp.
Wykład 4
Na mocy traktatu paryskiego utworzono wspólnotę: EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WęGLA I STALI (18.IV. 1951). Wszedł on w życie 25.VII. 1952 r. Traktat został podpisany na 50 lat (do 2002). Bel, Hol, Lux, RFN, Fr, Wł.
Treść: preambuła i 100 artykułów: - rynek stali i wydobycie
- handel węglem kamiennym
Główny cel EWWiS:
Utworzenie wspólnego r węgla i stali – aspekt ekonomiczny. Aspekt praktyczny – w ramach wspólnoty kraje członkowskie zgodziły się na utworzenie pewnych instytucji o char ponadnarod (1st przypadek oddania kompetencji na szczebel ponadnar).
Pomysłodawca: JEAN MONNET
Realizacja napotkała na trudności w krajach członkowskich.
Ratyfikacja – nastąpiły pewne perturbacje; tylko w Holandii i Luksemburgu obyło się bez komplikacji ( dla nich te dziedziny gosp nie miały dużego znaczenia).
W pozostałych krajach bardzo aktywne były siły polit przeciwne powołaniu wspólnoty. Najsilniejsze opozycje: Francja i RFN.
Francja: front opozycyjny skupiał się wokół Charlesa de Gaulle’a – był on niechętny strukturom ponadnarod. W końcu jednak ratyfikowano dokument.
Niemcy: ideę wspólnoty popierała CDU (liberałowie) i Chrześcijańska Demokracja. Przeciwnicy to: Socjaldemokraci i komuniści. Obawiali się, że wspólnota będzie zdominowana przez Francję.
Tworzenie wspólnego rn miało się odbywać stopniowo. Traktat Paryski zakładał 5-letni okres przejściowy (znieść bariery celne i inne ograniczenia w handlu). Kraje chcą dążyć do bardziej zaawansowanej formy integracji niż strefa wolnego handlu.
Jak miało dojść do tego?
CELE wspólnego rn węgla i stali:
1. zniesienie barier celnych, ilościowych, pozataryfowych w obrocie w i s m/krajami członkowskimi.
2. Wspólna polit celna i handlowa wobec kr trzecich
3. Eliminacja subwencji pń dla producentów
4. Unifikacje taryf transportowych na w i s na obszarze EWWiS
Gdy wspólnota zaczęła działać powołano organy o char ponadnar:
I. WYSOKA W£ADZA – organ wykonawczy (odpowiednik Komisji Europejskiej)
II. RADA MINISTRÓW – zasiadali tu członkowie rządów kr człon
III. WSPÓLNE ZGROMADZENIE – 78 delegatów parlamentów narodowych krajów “szóstki”
IV. TRYBUNA£ SPRAWIEDLIWOŁCI
V. KOMITET KONSULTACYJNY – przedstawiciele przemysłu, zw zawod, konsumentów produktów objętych działaln EWWiS
Siedzibą tych instytucji był Luksemburg. Otrzymały one stosunkowo dużą samodzielność i niezależność w stos do krajów członkowskich (decyzje bez zgody krajów).
Ad. I.
Kompetencje były odzwierciedleniem współczesnego podejścia do integracji. Kompetencje znaczne. Nadanie władzy kompetencji ponadnarodowych wynikło z obiektywnych uwarunkowań (powołując taki organ, wysoka władza musiała otrzymać taki zasób kompetencji, aby sprawnie funkcjonować, inaczej byłoby to ciało sztuczne, administracyjne.)
Wysoka władza – 9 członków desygnowanych przez kraje członkowskie (włochy, francja, niemcy – po 2 członków). Kadencja – 6 lat – uniezależnia to przedst poszczeg kr od koniunktury polit, jaka w tym kraju funkcjonowała. Realizacja zadań, przedsięwzięć: przez rekomendacje aż do decyzji bezwzgl obowiązujących.
Ad. II.
RM powstała z inicjatywy krajów Beneluksu – obawiały się, że mając po 1 przedst, a nie 2 jak kraje większe, że to zdominuje działalność EWWiS. Wyrównanie siły głosów kr małych i dużych (zrównoważenie układu sił) tutaj.
Wysoka Władza musiała mieć poparcie RM, ale była jednak niezależność. Rządy kr członkowskich nie finansowały bezpośrednio WW i RM. Fin wspólnoty odbywało się na zasadzie tworzenia budżetu z pobierania podatków od sprzedaży i od producentów w i s.
Formalnie RM posiada funkcje kontrolne w stos do WW. w praktyce słaba kontrola. Instytucja niestabilna. Trudno było uzgodnić wspólne działania ( rozbieżności, kłótnie). Pomimo funkcjonowania EWWiS kr człon starały się utrzymać część kontroli nad własnym przemysłem w zakresie tych dwóch branż.
Ad. III.
Znaczenie przy podejmow dec nie było zbyt duże. Ale był to pewien symbol demokracji europejskiej. Na szczeblu m/narod powołano pewne ciało przedstawicielskie o char demokratycznym. Przedstawiciele desygnowani przez parlamenty krajów:
Francja, Włochy, Niemcy – po 13 członków
Holandia, Belgia – po 5
Luksemburg – 4.
Formalnie WZ miało możliwość oceny WW w przypadku negatywnej oceny – mogło rządać podania się do dymisji all członków. WZ – to pewien symbol.
Ad. IV.
TS utworzony w celu rozstrzygania sporów m/ instytucjami EWWiS i kr członkowskimi, a także pomiędzy kr członk.
Najpierw 7 sędziów ( po 1 z każdego kr i przewodniczący). Istnienie i funkcjonowanie TS należy postrzegać przez pryzmat dalszego rozwoju wspólnoty.
Ad. V.
KK to organ doradczy przy WW, mający charakter konsultacyjny. Zasiadali przedst konsumentów, produc i zw zawod firm z rn w i s.
ROZWÓJ FORMALNY
Podpis TR 25.III.57 ( i powoł EWG i Europ Wspól Energii Atom. ) przyniosło pewne decyzje dot organów działając w ramach EWWiS.
Od stycznia 1958 – WZ i TS, ich działalność została rozciągnięta na all 3 wspólnoty europ:
- EWWiS
- EWG
- EURATOM
WW i RM były niezależne w stos do organów EWG i EURATOM. Dopiero traktat o fuzji z 65r zniósł taką syt. Ten traktat powołał do życia KOMISJę WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, kiedy to zasięg działalności WW został włączony do tej komisji ( inkorporowano WW). traktat o fuzji wszedł w życie 1.VII.67r. ten sam traktat zdecydował o powołaniu 1 organu dla wspólnot na szczeblu ministerialnym: RADA MINISTROW WSPÓLNOT EUROPEJSKICH.
DZIA£ALNOŁć EWWiS:
Osiągnięto znaczny postęp na linii budowy wspólnego rn. Do 58r zdołano znieść all bariery celne, taryfowe oraz ilościowe. Redukuje bariery o char pozataryf. To spowodowało wzrost obrotów m/ tymi kr w zakresie w i s.
- samo wyeliminowanie barier taryfowych i ilościowych nie stworzyło przesłanek dla tworz wspóln rn
- nie wyeliminow subsydiów pń w kr człon
- nie ujednolicono stawek podatkowych w sektorze
- napotkano przeszkody w próbach planowania i regulowania wlk prod przez producentów poszczeg kr
- opór ze str rządów był szczególnie silny. Rządy kr członk nie chciały się wyzbyć swych uprawnień w zakresie tej działalności (tego sektora) ze wzg na rolę, jaką te sektory odgrywały w danym czasie. Pewne środki interwencjonizmu były dalej stosowane.
Lata 58-59 – kryzys, kty ujawnił słabość funkcjonowania instytucji:
1. wpływy w tendencji na świecie (w sektorze) – nast. Spadek cen, a EWWiS chciało je utrzymać, by utrzymać opłacalność. (Włochy zaczęły się zaopatrywać w USA – tańszy węgiel)
2. postęp techniczny – węgiel kam substytuowany przez ropę naft, kta stawała się gł ¼ródłem energii (co zmniejszyło D na węgiel). Powstała nadprodukcja węgla.
1959r – WW ogłosiła MANIFEST CRISSIS, na bazie tego podjęto działania interwencyjne na rn węgla. Konieczna była akceptacja RM. Zaproponowano kontrolę importu i wprowadzenie ograniczeń ilościowych impotru.
HOLANDIA I W£OCHY - były przeciwne tym ograniczeniom, bo odcinało ich to od tańszego zaopatrzenia.
RFN – nie popierało tego także – wysokie subsydia dla producentów kr.
Kraje te na forum RM nie poparły propozycji WW. RM nie poparła tych propozycji.
FRANCJA – też nie poparła – w 58r upadek IV republiki; władzę objął de Gaulle, kty był przeciwnikiem struktur ponadnarod.
WW nie uzyskał akceptacji RM, co zmniejszyło rangę tego organu i wpłynęło bezpośrednio na skuteczność jej działania. Trudna syt potęgowana była tym, że duża nadprodukcja powodowała tendencje protekcjonistyczne najw produc i pomoc dla kr produc przez rządy, poprzez subsydiowanie.
Po utworzeniu EWG działalność EWWiS przejęta jest przez organa charakterystyczne dla Wspólnot Europ. Znaczenie sektora w i s obniżyło się.
PERSPEKTYWY EWWiS
Rok 2002 jest końcem funkcjonowania na bazie Traktatu Paryskiego.
Komisja Europejska podała 3 możliwe scenariusze:
1. przedłużenie traktatu o EWWiS poza rok 2002 w takiej formie jak teraz, ewentualnie z pewnymi niezbędnymi poprawkami. Oznacza to przyznanie specjalnych praw.
2. Anulowanie jak najszybsze traktatu i zastosowanie w przemyśle w i s przepisów określonych traktatom o wspólnotach europ (WE)
3. Zachowanie traktatu aż do 2002, przy jednoczesnym dokonaniu analizy i włączeniu części przepisów i środków do traktatu WE.
Nie ma jeszcze ostatecznego wyboru decyzji. Najb racjonalne wydaje się rozwiązanie 2. Ale to spowoduje napięcia społeczne (na rn pracy) i ze wzgl na to może być wybrane inne rozwiązanie.
DLA POLSKI – w strukturze naszej gosp produkcja w i s zajmuje znaczną pozycję; będzie to określać warunki funkcjonowania firm z tych branż we wspólnej gospodarce.
IE – PRZEGL¡D KLUCZOWYCH WYDARZEń W PROCESIE IE
Rozpoczęły się działania mające na celu rozszerzenie integracji na inne obszary działania, ze wzgl na pozytywne działania “szóstki” EWWiS.
I poł lat 50-tych
1. TRAKTATY RZYMSKIE 25. III. 1957r. powołujące:
- Europejską Wspólnotę Gospodarczą – 1st traktat
- Europejską Wspólnotę Energii Atomowej – 2nd traktat
Podpisany : “szóstka” EWWiS, Francja, RFN, Włochy, Kraje Beneluksu
Podstawowy cel: stworzenie warunków dla swobodnego przepływu towarów, usług, kapitału i ludzi m/kr członk (cel deklaratywny – w Preambule)
Cel bezpośredni: utworzenie unii celnej m/kr członk, przez zniesienie ograniczeń w handlu i wprowadzenie wspólnej taryfy wobec kr 3-ich. Jednocześnie widziano konieczność wspólnych praktyk na inne rodzaje praktyki: rolnej, transportowej, handlowej. W stos do tych praktyk są jedynie ogólne deklaracje co do podjęcia współpracy w tym zakresie; szczegółowo tylko praktyka handlowa oraz utworzenie unii celnej.
W 57r – działalność EWWiS oceniona była b pozytywnie, po okresie przejściowym wzrosły obroty i rentowność firm.
Przesłanki polityczne – każdy z kr podpisujących miał własny cel:
1. Francja – uważała, że powołanie Unii Celnej i stworzenie pewnej formy interpretacji da możliwość:
- neutralizacji tendencji w Niemczech co do odrodzenia poglądów o charakt neofaszystowskim – włączenie w proces da kontrolę instytucji ponadnarod
- wzmocnienia swojej pozycji w stos do GB, bo powołanie UC przynosi pewne korzyści ekonomiczne
2. Niemcy – w wyniku uczestnictwa w procesie integracji łatwiej będzie im w pełni włączyć się z powrotem w życie gospodarcze i praktyczne Europy. Obawiali się izolacji na arenie m/narod.
3. Włochy – przesłanki ekonom, kraj najsłabiej rozwinięty gospodarczo. Liczyli na korzyści. Liczyli, że uda im się rozwiązać problemy zw z bezrobociem (przy braku siły roboczej na pozostałych rn członkowskich). Liczyli też na to, że na rn bez barier, firmy włoskie dysponujące tańszą siłą roboczą, będą konkurencyjne.
4. Kraje Beneluksu – najw doświadczenie krajów co do uczestnictwa w formach integracji. Obawiały się zdominowania przez G-ę któregoś z wielkich sąsiadów. To im da możliwość utrzymania niezależności i samodzielności.
Wykład 5
25. III. 1957- podpisanie Traktatów Rzymskich
WIELKA BRYTANIA – nie przystąpiła do EWG, nie podpisała TR (względy gosp i polit).
TR zakł likwidację barier celnych m/kr człon i jednolitą politykę celną na zewnątrz. GB miała powiązania z kr kolonialnymi, na bazie tych więzów GB miała zagwarantowane tanie surowce i rn zbytu (duży). Gdyby weszła do EWG musiałaby zrezygnować z importu z kolonii, bo w wyniku nałożenia ceł towary te byłyby droższe od tych z krajów europejskich. Powodowało to też podrożenie kosztów exportu do kr kolonialnych. Dlatego GB pozostała w pozycji “wyczekującej”.
TRAKTATY RZYMSKIE – kluczowe znaczenie dla procesu integracji miało podpisanie traktatu o EWG – stworzenie warunków do swobodnego przepływu ludzi, materiałów i kapitału, stworzenie wspólnego rn. Etapem pośrednim jest stworzenie unii celnej (UC). Wspólna polityka na szczeblu ponadnarodowym:
- polityka handlowa
- polityka rolna
- polityka transportowa
- polityka konkurencji
- polityka społeczna
Zał, że UC została wprowadzona w okresie 12 lat, do k. dekady l. 60-tych. Podział rozwoju procesu integracji ( 4 etapy ):
· I etap – l. 60-te – etap przejściowy
Miało wówczas nastąpić utworzenie UC ( do 1970 – teoria ). 1. VII. 68r. udało się to ®nastąpiło zniesienie ceł, ograniczenia ilościowe w handlu m/kr członk. Następuje znaczna liberalizacja w zakresie przepływu osób i znacznie mniejsza liberalizacja przepływu kapitału i handlu usługami. Osiągnięto zakładane cele.
· II etap – l. 70-te – okres zmarnowany dla integracji
Nie wiedziano jak daleko sięgnąć w integracji. Charakter zmian narzucony przez czcz zewn EWG ( syt w MSW ). Upadek systemu w Bretton Woods. Obawa, że destabilizacja syst walut może zniszczyć korzyści uzyskane dzięki integracji. All działania skierowano ku syst walut:
- koncepcja francuska – szybka integracja aż do utworzenia wspólnej waluty
- koncepcja niemiecka – 1st ujednolicenie się gospodarek, a pó¼niej wspólna waluta
Rozwiązanie – Luksemburg, p. Werner – 2 założenia harmonizujące gospodarki kr członk i postęp w dziedzinie walut:
1. koncepcja węża walutowego – nałożenie ograniczeń w stos do wahań kursów rn
2. koncepcja europ syst walut, 13.III.79r- wprowadzenie go pomiędzy 8 krajami (chociaż było już 9 krajów). GB- funt nie wszedł do wspólnej waluty. W 73r. poszerzenie północne o GB, Irlandię i Danię.
Następ rozwój stos zewn z kr 3-imi EWG, normalizacja stosunków z krajami AKP ( Afryka, Karaiby, Pacyfik).
1963r - Younde w Kamerunie – podpisanie traktatu przez 18 krajów.
1975r – 1st konwencja z Lome (Togo) – objęła 46 krajów AKP
1979r – 2nd konwencja z Lome (Togo) – objęła 58 krajów AKP
p.80-tych krytyka org europejskich
· III etap – l. 80-te – poszerzenie EWG
81r. – Grecja
86r. – Hiszpania i Portugalia
Powstał plan pogłębienia integracji, gł. rynkowej, poprzez likwidację barier istniejących m/kr członk (12 krajów). Bariery fizyczne, techniczne, fiskalne wynikały z tego, ze fizycznie pozostały granice pomimo utworzenia UC. Zakłócały one funkcjonowanie wspólnego rn. W 1985r opracowano tzw. Białą Księgę – kta zawierała zbiór przepisów prawnych, kte musiały być wprowadzone, aby urzeczywistnić ideę wspóln rn. Projekt zawierał 300 aktów, ale ost wersja 282 akty prawne. Na jej bazie opracowano program jednolit rn europejskiego. A prawną podstawą realizowania tego programu był dokument w postaci Jednolitego Rynku Europejskiego.
17-18.VII.86r. – na szczycie europejskim w Luksemburgu podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego – jt. podstawa traktatowa. 1.VII. 87r. – wszedł w życie JAE.
Hasłem staje się Europa bez granic. Pod k 80-tych opublikowano dokument opracowany pod kierunkiem Jeac Delource (przewodniczący komisji ), zakładający 3-etapowy scenariusz budowy UE w postaci Unii Gospodarczej i Walutowej.
I. I etap – miał zakończyć się w 83r – założenia to jednolity rn europ, wzmocnienie koordynacji polit gosp i monet + współpraca banków centralnych (BC).
II. II etap – 94-96 – etap transformacji – utworzenie Europ Syst BC i dalsza koordynacja polit ekonom i monet.
III. III etap – 1.I.97 – ostateczny transfer uprawnień na szczebel ponadnarodowy i wprowadzenie wspólnej waluty. Polit zewn: 89r. – podpisanie III i IV konwencji z Lome ( 69 krajów z AKP)
IV. IV etap – l.90-te – rozpad bloku pń socjalist, rozpad ZSRR powoduje iż kraje członk muszą dostosować proces integracji do pń E Łr-Wsch. Zostaje zrealizowany I etap planu Delource (powstał jednolity rynek). Szczyt Europejski – w Maastricht w Holandii 7.II.92r. zostaje podpisany traktat o utworzeniu UE, w życie wszedł 1.XI. 93r. W 95r. – uzupełnienie postanowień z Maastricht poprzez traktat amsterdamski.
Postanowienia traktatu z Maastricht:
1. wspólna waluta od 89r
2. wprowadzenie pojęcia obywatelstwa UE i przyznanie go all obywatelom kr członk
3. poszerzenie uprawnień instyt wspólnoty na szczeblu ponadnarod
4. poszerzenie uprawnień parlamentu europ
5. wprowadzenie wspólnej polit bezpieczeństwa i polit zagranicznej
6. konieczność poszerzenia terytorialnego wspólnoty
7. przejście do II etapu budowy UgiW
1.I.94r – Europ Instyt Walut (Frankfurt) w celu koordynowania p monetarnej i przygotow do powołania EBC (Europ Banku Centr). ESBC®w konsekwencji powołanie EBC.
Na bazie kryteriów konwergencji – określają warunki wstąpienia walut kr członk do UW – 11 krajów członk przystąpiło do UW i od 1.I.99®EURO.
1.I.95r – poszerzenie UE: Austria, Szwecja i Finlandia.
Zacieśnienie stosunków z kr E Łr-Wsch - 10 krajów podpisało umowy stowarzyszeniowe – najwyższa forma współpracy Unii z kr 3-imi. All kraje stowarzyszeniowe złożyły oficjalne akcesy o członkostwo w Unii (negocjacje) +Cypr +Malta.
Pod k dekady l.90-tych prace nad niezbędnymi reformami unijnymi, kte są niezbędne dla poszerzenia teryt UE.
Traktat o EWG jest przykładem b dobrej umowy m/narod. Jest szczegółowy w tych dziedzinach, w których należy i na tyle ogólny w innych, jak potrzeba. W miarę konkretnie ujęto kwestię UciH, inne- ogólnie, nie narzucały okr rozwiązań. TR zakład utworz wspólnego rn, a środkiem miało być utworzenie UC.
TR składa się z:
- Preambuły
- 6 części
PREAMBU£A: ogólne cele utworzenia EWG
CZęŁć I: “Podstawowe zasady” art. 1-8
CZęŁć II: istotna “Utworzenie Wspólnoty”:
Tytuły:
1. Swobodny przepływ towarów
Utworzenie Unii Celnej
Eliminacja ograniczeń ilościowych art. 9-37
2. Rolnictwo art. 38-47
3. Swobodny przepływ osób, usług i kapitału art. 48-73
4. Transport art. 74-84
CZęŁć III: istotna “Polityka Wspólnoty”
Tytuły:
1. Wspólne zasady obejmuj polit konkurencji art. 85-102
2. Polit gosp, w tym gł polit handlowa art. 103-116
3. Polit społeczna art. 117-128
4. Europejski Bank Inwestycyjny art. 129-130
CZęŁć IV: “Stowarzyszenie z krajami i terytoriami zamorskimi, kte pozostają w specjalnych stosunkach z kr członk” (wprowadzone gł pod naciskiem Francji) art. 131-136
CZęŁć V: Instytucje Wspólnoty:
1.Postanowienia dot instytucji art. 137-198
2.Postanowienia finans dot budżetu Wspólnoty art. 199-209
CZęŁć VI: “Postanowienia ogólne i końcowe” art. 210-248
Szczegółowo opisano sprawy dot tworzenia wspólnego rn, inne rzeczy są tu przedst b ogólnie.
Tworzenie wspólnego rn w ramach EWG nie byłoby możliwe gdyby nie wspólne polit branżowe (rolna, transp, polit społ, gosp). Tworzenie UC miało się odbyć poprzez znoszenie ceł i ogranicz ilościowych. 1. VII. 68 – ostatecznie zniesione. Likwidowanie stawek celnych odbywało się etapowo:
1. 1958-62
2. 1962-66
3. 1966-70
W praktyce fakt, że zlikwidow stawki celne 18 miesięcy wcześniej spowodowało zastosow 2 dodatkowych redukcji stawek celnych. £ącznie 10 redukcji. Ostatnia 5% - 1.VII.68r. Jednocześnie wprowadzono Jednolitą Zewnętrzną Taryfę Celną w stosunku do krajów 3-ich w oparciu o met śr arytmet, stawek celnych na dzień 1.I.57r. Oparcie o taką metodę spowodowało, iż faktycznie wprowadzenie wspólnej taryfy celnej oznacza podwyżkę stawek celnych w RFN, Belgii, Holandii i Luksemburgu. Obniżenie we Francji i Włoszech.
Wykład 6
To spotkało się z zarzutem ze str USA o stos stawek dyskryminac. Pierwszy istotny konflikt m/USA i kr członkow trwał wiele lat. Polegało to na kolejnych redukcjach stawek ze str E Zach a USA nie oskarżało ich na forum GATT.
Ustalono też jednolitą nomenklaturę celną – Nomenklaturę Genewską – jednolity podział towarów na kategorie, grupy, podgrupy, branże.
Na rok 1968 mamy:
· wprowadzoną swobodę przepływu towarów,
· wspólną polit celną m/krajami,
· od pocz lat 60-tych swobodę przepływu siły rob; poza Włochami nie było bezrobocia, więc był brak ludzi do pracy
· niewielka liberalizacja dot przepływu kapitału, odnosi się ona do kwestii bezpośr inwest zagran (wprow w l. 1960-62 liberaliz bezwarunkowa), kredytów handlowych i w postaci operacji giełdowych papierami wart.
· swoboda przepływu usług – b skromna, dużo ograniczeń
Integralną częścią tworzonego wspólnego rn jest też prowadzenie wspólnej polityki:
· Handlowej
· Rolnej – b istotne znaczenie z pkt widz wspóln rn dlatego, że rn prod rolnych był rn niestabilnym i b zróżnicowanym. Mało realne było wprowadzenie wolnego rn prod rolnych bez zagwarantowanych pewnych wspólnotowych zasad tego rn. Prowadzenie wspólnej polit rolnej zakł już TR.
W 58r został utworzony specjalny fundusz, z kt-go rozpoczęto finansow polit rolnej: Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej. Jego 2 zasadnicze cele:
1. finansowanie tzw gwarancji rolnych
2. gromadzenie środków przeznaczonych na zmiany strukturalne prod rolnej
CELE:
Kraje członkowskie miały obawy co do zagwarantowania samowystarczalności.
- prod rolnej; w związku z tym zapis o wzroście prod rolnej i wzroście jej efektywności i produktywności rolnictwa
Celem wspólnej polit rolnej była:
- racjonaliz prod – takie zmiany w strukturze prod, kte byłyby zbieżne z zaspokoj potrzeb społecz; racjonalne wykorzystanie posiadanych zasobów
- zapewnienie odpow struktury ludności utrzymuj się z roln. Taki cel wymuszał zastosow pewnych instrumentów mających na celu zapewnienie stabilności i wysokości dochodów ludzi utrzymuj się z roln. Zakł, że odpowiednio wys dochody spowodują produktywności.
- stabilizacja rn-ów prod rolnych (bez gwałtownych zmian cen na tym rn, stabilność produkcji)
- zagwarantow zaopatrzenia, jeśli chodzi o prod rolną
- zapewnienie rozsądnego poziomu cen dla konsumentów
INSTRUMENTY POLITYKI ROLNEJ
1. wspólne ceny na poszczeg prod rolne – punkt wyjścia dla tworzenia wspólnego rn prod rolnych. Robiono to nie w sposób nagły, a stopniowo. Wprowadzenie tego instrumentu zw jest z innym instrumentem:
2. wprowadzenie scentralizowanych zakupów po cenach gwarantowanych (miał zapewnić stabilny rn). Jeśli cena rn ź poniżej ustalonej ceny gwarantowanej wspólnej dla kr członk, to rolnicy otrzymywali dopłaty jako różnice m/tymi cenami.
3. Subsydiowany export prod rolnych do kr 3-ich. Czyniło to towary rolne z EWG b konkurencyjnymi na rn rolnych. Jeśli cena w exporcie była poniżej cen gwarantow to rolnik otrzymywał subsydia w postaci różnicy cen.
4. Wprowadzenie systemu ceł i opłat wyrównawczych, chroniących rn EWG przed exportem z kr 3-ich.
Wprowadzenie tych zasad wspólnej polit rolnej nie eliminuje konkurencji (nie wyeliminowało to bankructw gosp z kr EWG). Ale z pkt widzenia integracji dzięki wprowadzeniu tych instrum rn prod rolnych mógł działać na zasadzie wolnego rn. Gdyby wprowadzono ten system bez tych instrumentów, nastąpiłaby wielka konkurencja m/ gospodarstwami w poszczeg krajach. Brak byłby stabilizacji rn.
Możliwość stosow śr polit handl nie należała tylko i wyłącznie do wspólnej polit handl. Te środki są często w zastosow innych polityk, np. polit rolnej.
Koniec lat 60-tych mamy Unię Celną:
· Swobodny przepływ towarów
· Wspólną polit celną
· Liberalny przepływ osób
Lata 70-te:
Na 1st plan wyszły sprawy walutowe w zw z rozpadem syst z Bretton Woods, ale miały wpływ na integrację rn-wą. Kraje EWG nie wiedziały za bardzo co dalej z integracją robić, w jakim kierunku iść.
W handlu światowym, jak i m/ kr EWG wyst tendencje do protekcjonizmu (w handlu m/ kr członk).
opłata wyrównawcza
rysy – bariery handl m/ kr czł
rynek UE rynek EWG
Ale ograniczenia były pozataryfowe (np.: jeżeli z kr 3-ego imp prod do kr czł, a ten export do innego kr czł, to kr exportujący mógł być obciążony cłem, jeśli istniało podejrzenie, że imp po zaniżonej cenie, należy to udowodnić).
Ograniczeniami pozataryfowymi były też:
- normy,
- standardy techniczne
Istniały ograniczenia fizyczne, utrudnienia w przepływie innych czynników. Mamy do czynienia z EUROSKLEROZ¡ (zwapnienia na żyłach [strumienie przepływu] organizmu unijnego). W praktyce wspólny rn wyglądał coraz gorzej. Zwapnienia znacznie ograniczały wolny przepływ. To stało się przyczyną zwrócenia w kierunku reform, kte miały uzdrowić system.
Inicjatywy w celu zdiagnozowania sytuacji:
1983r – Raport Alberta i Baala, przedstaw w Parlamencie Europ. Zawierał:
¨ materiał: - ocenę, diagnozę aktualnego stanu gosp europejskiej, firm europ, przede wszystkim wykazując ich słabości
¨ argumentacja: - okr bariery w funkcjonow wspólnego rn, kte mają wpływ na te słabości
W materiale:
- stale utrzymujące się niskie tempo gosp w kr EWG (wtedy 10 kr w porównaniu z 2 dominującymi gosp: USA i Japonii)
- wyższy niż przeciętny w innych kr poziom inflacji w kr EWG
- niski poziom inwestycji w firmach w kr EWG, co świadczy o stagnacji w DD i ¼le rokuje na przyszłość
- względnie niski poziom płac i niska dynamika płac w firmach europ – robotnicy nie są zainteresowani podnoszeniem wydajności i jest ona niższa od robotników ameryk i japońskich
- gosp europ jest stopniowo eliminowana z rn światowego (firmy z kr europ straciły ok. 1% udziału w sprzedaży na rn światowych na przełomie l. 70/80). Skala tego zjawiska była zróżnicowana np. branżami.
Największy spadek zaobserwowano:
w przemyśle elektrotechnicznym o 4,4%
w przemyśle samochodowym o 4.3%
w rn urządzeń biurowych o 2,3%
Jednoczesny wzrost udziału w:
prod ze skór i wyr obuwnicze o 5,3%
przemyśle drzewnym i meblowym o 4,9%
na rn odzieżowym o 3,9%
Struktura gosp europ staje się coraz mniej nowoczesna. Te negatywne tendencje w handlu odnoszą się nie tylko do relacji firm ameryk i japoń, ale i do kr Azji Pd-Wsch.
Przyczyna:
Niedoskonałe funkcjonowanie wspólnego rn w ramach EWG i tego dot 2 część raportu, dzie wskazano na bariery w funkcjonowaniu rn w EWG.
BARIERY PROCESU INTEGRACJI:
1. fizyczne - w postaci utrzymyw fizycznych granic, kontroli na granicach, wypełn dokument, co wydłuża okres przepływu towarów i koszty
2. techniczne – są skutkiem pozataryfowych barier w handlu m/ kr czł. Są to normy, standardy, kte stwarzają bariery. Szczególnie dotkliwe są bariery w telekomunikacji, co było istotnym cz opó¼niającym unowocześnianie struktury europejskiej
3. fiskalne – różnica w syst podatkowych (w zakresie podatków pośrednich) i co prawda w okr przejściowym pewne minimum porozumienia udało się osiągnąć, ale w praktyce były różnice. Nie można było więc wprowadzić zbliżonego porozumienia cen towarów w całym EWG.
4. prawna – wiązała się z poziomem ujednolicenia prawa europ. Zakres harmonizacji jest niewystarczający w stos do potrzeb wspólnego rn w pewnych dziedzinach. Brakuje podstaw w ¼ródłach pierwotnych prawa, podstaw traktatowych. W TR nie było podstaw prawnych w tym zakresie (czyli tworzenie wtórnych ¼ródeł prawa)
5. w zakresie zamówień publicznych nie dopuszcza się do funkcjonowania wolnego rn w obszarze wspólnoty. Większość przetargów (organiz przez rządy kr i instytucje) ma char przetargów zamkniętych; są tylko dla firm z danego kraju. To ogranicza możliwość przepływu usług. Te przetargi w dużej mierze nie dają najlepszych rozwiązań.
Na bazie tego raportu rozpoczęto dyskusje m/ rządami krajów, na szczeblu instyt ponadnarod i na szczeblu naukowym.
Powstają przeświadczenia o konieczności zlikwidowania tych barier, przyspieszenia procesów integracji, aby zapewnić najb efektywny sposób funkcjonowania.
Wykład 7
Jakie wydarzenia należy odnotować jeśli chodzi o formalne wprowadzenie Jednorodnego Rynku?
III.1985r – Komisja Wspólnot Europejskich przedst program budowy rn bez granic. Przedstaw przez J.DELLORS’A. wykazywał się on jako przewodniczący komisji systematycznością we wdrażaniu celów programu.
W VI.1985r KWE opublikowała tzw. “Białą Księgę”, kta zawiera zbiór przepisów prawnych koniecznych do wprowadzenia w kr czł w celu likwid barier i wprowadzenia rn bez granic. Biała Księga została opracowana pod przewodnictwem lorda COCKFIELDA. Zawierała 300 aktów. W ost wersji 200 aktów. Chodziło o stworzenie formalno-prawnych podstaw dla utworzenia rn bez granic.
Na bazie aktów prawnych i dyskusji okazało się, że istnieją luki prawne w pierwotnych ¼ródłach prawa wspólnotowego, czyli w traktatach, np. dot to spraw norm i standardów technicznych. Zaszła więc konieczność uzupełnienia TR. Bez tego niemożliwe byłoby przyjęcie aktów prawnych zawartych w Białej Księdze. Dokumentem, kty stał się ¼ródłem prawa, stwarzającego podstawy prawne był JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI 17-18.II.1986r. Wszedł w życie dnia 1.VII.1987r. dzięki niemu możliwa była realizacja jednolit rn europ.
JAE składał się z 2 części:
1. modyfik traktatów założycielskich
2. cz autonomiczny – nowe postanowienia
sprawy związane z Białą Księgą dot art. 13-19 w JAE, reszta to inne sprawy.
Główne postanowienia JAE:
1. dot zmian w zakresie podejmow decyzji
2. w zakresie rozszerzenia kompetencji niektórych instyt ponadnar
3. harmoniz prawa europejskiego
4. postanowienia w zakresie przyszłości wspólnot eur (okr strategii rozwoju i tzw priorytetowych zadań)
te postanowienia JAE były niezbędne, bo niewystarczająca była sprawność logistyczna poszczególnych instyt ponadnar.
Istotne było:
- zapis dot podst do głosowania, tzw kwalifikow większość głosów ( wcześniej zasada jednomyślności; o stosowaniu kwalifik większości głogu musiała każdorazowo decydować Rada)
- znacznie rozszerzono kompetencje Parlamentu Europejsk, wprowadzono drugie czytanie ustaw
- przyjęto zasadę harmonizacji prawa europ przez wzajemne uznawanie norm i standardów
- zapis o dążeniu do utworzenia Unii monetarnej i gospod m/ kr czł.
Priorytetowe zad miały być skierowane w celu podniesienia rangi wspólnej polit region, w celu osiągnięcia większej spójności (kohezji) m/ pń czł.
Trzeba tu zwrócić uwagę na czas przyjęcia JAE, niedawno przyjęto Portugalię i Hiszpanię , wcześniej GrecjęÞ chciano teraz wyrównać różnice.
- zapisy dot większej jednolitości poli socjalnej. Ujednolicenie przepisów w zakresie warunków pracy i opieki socjalnej
- wprowadzenie polit ochrony środowiska na szczeblu Wspólnoty
pomimo podpisania i ratyfikacji JAE, przekonanie o konieczności budowy jednolitego rn nie było powszechne. W zw z tym przedstawiono kolejny raport CACCINIEGO (UCCINIEGO) ?????? (w 1988r) dot wymiernych szacunków strat, jakie gosp kr EWG ponosi z tyt utrzymujących się barier. Odnosił się po części do raportu Alberta i Baala. Miał on za zadanie wstrząsnąć opinią publiczną, aby widziała ona potrzebę budowy jednolitego rn. I spełnił swe zadanie:
- Autorzy wyliczyli, że tylko same formalności graniczne kosztowały rocznie ok. 10mld $.
- Oszacowano, że brak jednolitości w zakresie standardów technicznych powoduje ogromne straty w samej komunikacji – 6mld $, w dziedzinie budowlanej – 3mld $, z obrotów prod żywnościowymi – 1mld $.
- Straty zw z zamówieniami publicznymi – 10%PKB całej Wspólnoty. To wartość zamówień publ. Z tego ok. 2% były to przetargi o char otwartym, do ktch dostęp miały podmioty z całej Wspólnoty. W zw z tym ponosi się straty 21mld $.dlatego stwierdzono, że otwarcie przetargów da duże oszczędności.
Zastosowano w tym raporcie inną metod e służącą do przekonania ludności. Wskazano na korzyści wynikające z wprowadzenia jednolit rn:
- PKB nastąpi o ok. 4,5-7%
- 2-5mln nowych miejsc pracy
- ź cen towarów konsumpcyjnych o ok. 6%
Do końca 92r udało się zrealizować większość postanowień znoszących bariery.
Pod k.l. 80-tych Raport DELLORS’A. wprowadzono większość postanowień dot jednolit rn, ale nie do końca. Jeszcze na p. 95r układ legislacyjny wyglądał w ten sposób, że najb zaawansowanymi krajami były:
Dania 209
Holandia 205
Francja 204
Luksemburg
Grecja 166
Brak pełnej legislacji stanowi przeszkodę, ale w ogólnych zarysach można mówić o wprowadz. 4 wolności.
Zaczęto wskazywać na to, że istniały pkty graniczne, kontrola graniczna dla ludzi. W zw z czym uznano, że istnieje potrzeba regulacji w tym zakresie. Zaczęto pracować nad porozumieniem na bazie dobrowolnej konwencji m/ kr. Prace nad konwencją rozpoczęły się od VI.85r w Niemczech, a owocem tych prac był tzw. Układ z Sztungen odnoszący się do zniesienia kontroli granicznej m/ pń. Podpisany został w 95r przez Francję, Niemcy, kr Beneluksu- dołączyły, Hiszpania, Portugalia, Włochy – pó¼niej dołączyły. Nie all kr czł przystąpiły: GB i Irlandia nie.
Wszelkie obowiązki dot bezpiecz spoczywały na kr położonych na obrzeżach UE. Zaczęto myśleć o powołaniu instytucji, tzw. EUROPOLU – istyt do ściągania przestępców na terenie całej UE.
Integracja rn na przełomie l. 80/90 była związana też z rozpoczęciem integracji w kierunku tworzenia Unii gosp i walut.
INTEGRACJA WALUTOWA
W TR sprawy walutowe zostały potraktowane b pobieżnie. To było zw z tym, że:
- nie było takiej potrzeby, bo system z Bretton Woods b dobrze spełniał swe funkcje
- TR koncentrują swą uwagę na zagadnieniu zw z integracją rn. Integracja rn miała przynieść większe korzyści.
Jedyne istotne wydarzenia w tym okresie:
W 58r wprowadzenie zewnętrznej wymienialności walut, a pó¼niej wewnętrznej wymienialności walut, przez kr E Zach. Po podpisaniu TR doszło do utworzenia Komitetu Walutowego (ciało doradcze), ale jego zad zw były z kwestią koordynacji spraw walutowych.
Taka syt utrzymywała się do roku 68 – do zakończenia okresu przejściowego.
Po utworzeniu UC zaczęły się dyskusje nad dalszym kierunkiem integracji. Dyskusja ta dot też spraw walutowych. Syst z Bretton Woods funkcjonował coraz słabiej. Znacznie też wzrosła pozycja i siła walut europejskich (a syst z BW opierał się na $), a poza tym zaczęto dostrzegać integrację walutową jako możliwy kierunek dalszej integracji.
Szczyt europejski w Hadze w XII.69: 2 koncepcje:
1. Francuska - przedstawiona przez G. POMPIDOU – szybka integracja walut wprowadz wspólnej waluty. Wychodzi z zał, że koordyn będzie nast. W wyniku Unii Walutowej
2. Niemiecka – najpierw należy dokonać koordynacji polityki gosp, a końcowym efektem tego ujednolicenia będzie wprowadz wspólnej waluty.
Zwycięstwo którejś z koncepcji było niemożliwe. Przyjęto koncepcję kompromisową: PLAN WERNERA (był premierem Luksemburgu). Stopniowe wprowadzenie UwiM w ciągu 10 lat przy jednoczesnym pogłębianiu integracji z zakresu polityk gosp.
Przystąpienie do 1 etapu realiz tego planu, zbiegło się w czasie z wydarzeniami w otoczeniu zewn, kte spowodowało mało realną możliwość wprowadzenia planu Wernera. A jednocześnie narzuciły krajom członk kierunek i charakter koordynacji w l.70-tych:
1. upadek syst walutow z Bretton Woods. Kraje EWG obawiały się, że ta destabilizacja wynikająca z upadku syst może ograniczyć ich korzyści wynikające z utworzenia UC
2. w r.73 – szok naftowy, kty spowodował 3-4krotny cen ropy naft; to szczególnie dotyka gosp europ, bo w tamtym czasie nie posiadały swych zasobów
3. r.74-75 – kryzys gosp w Gśw dotkliwie odczuwany w krajach E Zach. Jest on podobny w charakterze do kryzysu l.29-33, b ciężki, z ktgo gospodarki wychodziły b powoli. Kryzysowi towarzyszy wysoka inflacja.
Na tej podstawie zostały opracowane pewne koncepcje stabilizacji walutowej. Kr europ starają się stworzyć własne koncepcje stabilizacji walutowej. Tak dochodzi do wprowadzenia 24.IV.72r węża walutowego w tunelu. Ta koncepcja zmierza do stabilizacji poziomu kursów walut. Kr czł w ramach tej koncepcji zobowiązały się do utrzymywania relacji kursów walut narodowych w stos do $ na stabilnym poziomie w stos do kursu neutralnego, z możliwością odchyleń 1,125%, dawało to marżę wahań 2,25%. Tunelem była marża wahań 2,25% ustalona na poziomie centralnym, co dawało ogólną marżę na poziomie 4,5%. System ten miał podwójne zabezpieczenie. Jeśli kurs rn wypadał poza 1,125 to nie powodowało to wypadania waluty z systemu, dopiero dzieje się tak po przekroczeniu 2,25 (tunelu walutowego).
W latach 70-tych tunel zniesiono, pozostawiono samego węża. Było to bowiem kosztowne. Poza tym większość krajów przeszła na system płynnych kursów walut.
Doświadczenia występujące w ramach węża walut posłużyły do tworzenia europ syst walutow.
Wykład 8
Integracja walutowa – biuletyn
Integracja walutowa była potraktowana ogólnikowo w TR. Nie było takiej potrzeby, bo funkcjonował system z Bretton Woods. TR – to umowa komentująca uwagę na tworzeniu wspólnego rn. M/narod syst walut istniał i kraje były jego członkami. Potrzeba integracji walut pojawiła się gdy ten system zaczął upadać. A kiedy zaczął on upadać? Odpowied¼ nie jest jednoznaczna:
1. w 1971r – ogłoszenie przez Nixona (prezydent) zawieszenia wymienialności $ na złoto. Jt zawieszenie ustanowień z Bretton Woods. Gdy USA wycofały się z tego, układ został ograniczony.
2. Zaczął on upadać wcześniej. $ zaczął tracić pozycję na rn. A Nixon próbował obronić walutę i dlatego zawiesił jej wymienialność (od poł l. 60-tych). Inflacja - $ź a DM. Rezerwy BC w $ traciły wartość. Banki (była umowa gentelmenska) – zerwanie tej umowy (Francja, pó¼niej inne kraje). 65r system upada, bo $ upada, a to było podstawą systemu. Wówczas pojawiły się 1st koncepcje w EWG proponujące wprowadzenie własnego pieniądza. Pojawiła się idea integracji walutowej wraz z 1st koncepcjami. Jako 1st ideę zgłosiła Francja (bo ich frank był słabszy od DM). 68r – koncepcja francuska R.BAALA. 1970r- powołanie komisji P.WERNER’A® oznacza to, że w komisji WE przekonanie do integracji walut zaistniało. Rezultaty – zaproponowano wprowadzenie UW do 1980r.
Łcieżka rzeczywistości:
Plan Wernera to koncepcja. Nie został on wprowadzony w życie. Integracja wg koncepcji – rzeczywistość podyktowała inny scenariusz. Integr walut, bo system z BW upadł. Rynek – głębokie wahania kursów walut. W zw z tym w praktyce zdecydowano się na wprowadzenie instrumentów stabilizacji kursów walut® tzw. wąż walutowy [ograniczenie marży wahań (1,125) w stos do rozszerzonej marży wahań w MFW (2,25)]
Ocena:
Na ile rozwiązanie praktyczne węża pozwoliło zrealizować cele walutowe w dziedzinie stabilizacji kursów i integr walut? Niestety wąż, mimo że pomysł miał swoje znaczenie, to rezultaty jego wprowadzenia były znikome:
- wąż miał znaczenie, bo padł pomysł aby taki instrument ustalić ( kraje zgodziły się na to)
- był instrumentem niestabilnym, bo reguły węża były zbyt rygorystyczne dla kr członk. Bo if ustalono marżę wahań 1,125 to oznacza to, że kraje EWG i skandynawskie (Szwecja, Norwegia i Finlandia) musiały interweniować na rn jeśli ich kursy odchylały się powyżej 1,125. Interwencje te były zbyt często konieczne. Był to okres kryzysu. I kraje interesowały się stabilizacją własnej koniunktury, a nie waluty – bo to jest dekoniunkturujące.
W 1968r było już tylko 5 walut w wężu. Zdecydowano się na rozwiązanie radykalne. Pojawił się projekt zastosowania w praktyce rozwiązania b wiążącego kr człon, czyli nie pozwalający na własną swobodę polit walut. Projekt ten narodził się w wyniku rozmów franc-niem.
Rezultat: przedstawiono propozycję w 78r na Radzie Europejskiej i z tej propozycji wypracowano i przygotowano projekt utworzenie ESW (europ syst walut). Czyli nastąpiło udoskonalenie instrumentu stabiliz walut w EWG i próbowano osiągnąć kolejny wyższy etap integacji walutowej.
W poł l.70-tych pojawiło się wiele koncepcji dot wprowadzenia wspólnego pieniądza (wiedziano już, że nie da się wprowadzić koncepcji Werner’a do k. 80-tych). Wspólna waluta powinna być celem dla EWG.
ESW wprowadzono 13.III.79r. Elementy ESW:
1. mechanizm stabilizacji kursów walut przejęty z węża w tunelu na poziomie 2,25%. Pó¼niej ta marża była rozszerzana.
2. ECU – jako wspólna jednostka walut. Była to cała istota EWG ( wprowadzenia). Jej wartość na podstawie koszyka walut narodowych.
3. EFWW (Europ Fundusz Współpracy Walut) został utworzony w 73r dla węża, ale wraz z utworzeniem ESW zyskał on na znaczeniu ® wyposażono go w wyższe wartościowo kwoty środków w celu interwencji na rn-ch walut w przypadku wahań kursów walut kr czł. Wspomaganie kredytowe kr mających słabsze waluty było istotnym elementem stabilizacji walut na obszarze Wspólnoty.
ECU- była to waluta umowna, nie emitowana. Pewnym prototypem była Europejska Jednostka Rozrachunkowa (75r), wprowadz dla celów ewidencyjnych.. na początku ECU weszła jako waluta wspólnotowa,
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|