Mapa Serwisu
|
| Spis treści |
|
Admin1 dnia marca 12 2007 22:59:23
|
Spis treści
1. Wstęp.
2. Istota i znaczenie podstawowych sprawozdań finansowych.
• Bilans.
• Rachunek zysków i strat.
• Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.
3. Analiza wska¼nikowa.
• Wska¼niki płynności finansowej.
• Wska¼niki wspomagania finansowego.
• Wska¼niki obrotowości.
• Wska¼niki rentowności.
4. Bibliografia.
Wstęp
Sprawozdania finansowe posiadają bogatą treść ekonomiczną, której pełne poznanie i wykorzystanie w procesie zarządzania wymaga różnokierunkowych powiązań i przekształceń danych liczbowych. Prowadzi to do obliczania odpowiednich wska¼ników oraz ich oceny porównawczej i ewentualnie dalszej analizy przyczynowej.
Całość tych działań nosi nazwę analizy wska¼nikowej, która traktowana jest jako rozwinięcie ogólnej analizy danych bilansu oraz rachunku zysków i strat. Obliczone wska¼niki stanowić mogą relacje odpowiednich składników aktywów i pasywów bilansu w przekroju poziomym i pionowym, wyniku finansowego brutto lub netto, jak też relacje między składnikami rachunku zysków i strat oraz bilansu.
W omawianej analizie możliwe jest zastosowanie wielu wska¼ników o różnej treści ekonomicznej i różnym znaczeniu informacyjno-analitycznym. Wiele wska¼ników jest opartych na podobnych składnikach oraz charakteryzuje ten sam obszar zjawisk ekonomiczno-finansowych. O wartości analizy decydują wska¼niki o dużej pojemności informacyjnej i dlatego dąży się do ograniczenia ich liczby odpowiedniego grupowania.
Rozwinięciem analizy wska¼nikowej może być analiza piramidalna wska¼ników syntetycznych, a szczególnie wska¼ników rentowności, oparta jest ona na podejściu systemowym. Poszczególne wska¼niki mogą być w toku analizy odpowiednio łączone i dzielone, wska¼niki syntetyczne mogą przekształcać się hierarchicznie w kilka pochodnych wska¼ników cząstkowych, i odwrotnie. Prowadzi to do budowy różnych, wzorcowych układów strukturalnych, które nazywane są piramidą wska¼ników.
Użyteczność analizy wska¼nikowej zwiększa także szerokie zastosowanie techniki komputerowej. Odpowiednio zaprogramowany system wska¼ników, wykazujący automatycznie ich wielkość oraz odchylenia, pozwala na szybką orientację w sytuacji i wynikach finansowych przedsiębiorstwa oraz podejmowanie we właściwym czasie decyzji zarządczych.
1. Istota i znaczenie podstawowych sprawozdań finansowych.
Sprawozdawczość finansowa jako ¼ródło informacji o przedsiębiorstwie służy różnym celom i ma różnych użytkowników. Sprawozdania finansowe identyczne z nazwy zawierają różną treść oraz różnią się formą i układem. W charakterystyce podstawowych sprawozdań finansowych: bilansu, rachunku zysków i strat oraz zestawienia przepływów środków pieniężnych, uwaga skoncentrowana zostanie na kwestiach najistotniejszych, na tym co łączy sprawozdania o tej samej nazwie, a nie na tym co je dzieli.
Bilans.
Bilans stanowi podstawowe sprawozdanie finansowe przedsiębiorstwa prezentujące jego sytuację na określony moment czasowy – jest zatem sprawozdaniem statycznym. Zawiera on informację o poszczególnych składnikach majątku przedsiębiorstwa oraz ¼ródłach jego finansowania. Dane prezentowane w bilansie są danymi zagregowanymi i odzwierciedlają rezultaty wszystkich decyzji oraz zdarzeń gospodarczych, jakie miały miejsce do momentu, które przyjmuje się na koniec danego okresu sprawozdawczego (obrachunkowego). Tym dniem jest zazwyczaj 31 grudnia.
W niektórych sytuacjach bilans sporządzany jest w ciągu roku obrachunkowego, mamy również do czynienia z przypadkami sporządzania bilansów kwartalnych, a nawet miesięcznych.
Bilans to nie tylko sprawozdanie finansowe, ale także dokument księgowy. Bilans jako dokument księgowy sporządzany jest na koniec okresu obrachunkowego. Stanowi on pewien pomost między dwoma okresami : dla jednego okresu jest bilansem końcowym (bilansem zamknięcia), dla drugiego bilansem początkowym (bilansem otwarcia). Bilans jako dokument sprawozdawczy jest elementem składowym raportu rocznego informującym o stanie majątkowym i o sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.
Bilans nie wykazuje strumieni pieniężnych, jakie towarzyszą prowadzonej działalności gospodarczej oraz operacjom na rynku kapitałowym. Dlatego też uzupełnieniem bilansu jest rachunek strat i zysków oraz zestawienie przepływów pieniężnych.
Podsumowując można zauważyć, że bilans stanowi raport o kondycji finansowej przedsiębiorstwa, charakteryzując jednocześnie na określony moment czasowy jego strukturę majątkową oraz ¼ródła finansowania majątku. Wartość poznawcza bilansu polega jednak i na tym, że porównując stany początkowe i końcowe możemy stwierdzić określone tendencje zmian. Przykładem tego sprawozdania finansowego będzie Bilans analityczny Spółki Akcyjnej „ALFA”. Analiza wska¼nikowa w dalszej części pracy zostanie przeprowadzona na podstawie danych zawartych w tym bilansie.
Tabela 1. Bilans analityczny Spółki Akcyjnej „ALFA”.
Wyszczególnienie Rok ubiegły
w mln zł. Rok bieżący
w mln zł. Odchylenie
w mln zł.
AKTYWA
1. Majątek trwały
- wartości niematerialne i prawne
- rzeczowy majątek trwały
- finansowy majątek trwały
- należności długoterminowe
2. Majątek obrotowy
- zapasy
- należności i roszczenia
- papiery wartościowe przeznaczone do obrotu
- środki pieniężne
- rozliczenia międzyokresowe
27 600
50
15 000
12 500
50
22 200
8 600
10 400
2 200
800
200
30 400
100
16 750
13 500
50
29 650
10 500
11 350
6 550
720
530
2 800
50
1 750
1 000
0
7 450
1 900
950
4 350
-80
330
Razem aktywa 49 800 60 050 10 250
PASYWA
1. Kapitał własny
- kapitał podstawowy (akcyjny)
- kapitał rezerwowy
- rezerwy z zysku
2. Zobowiązania długoterminowe
3. Zobowiązania krótkoterminowe
- kredyty bankowe
- zobowiązania, fundusze specjalne
- zobowiązania wynikające z zysku (dywidenda)
19 000
3 500
2 500
13 000
16 800
14 000
4 500
9 000
500
24 450
6 950
4 200
13 300
18 800
16 800
5 500
10 500
800
5 450
3 450
1 700
300
2 000
2 800
1 000
1 500
300
Razem pasywa 49 800 60 050 10 250
¬ródło: Opracowanie własne.
Rachunek zysków i strat.
Ocena wyniku finansowego wymaga uzupełnienia o wielkości strumieniowe, które są przedstawione w drugim podstawowym – obok bilansu – sprawozdaniu finansowym – rachunku zysków i strat (określanym także jako rachunek wyników). Zadaniem rachunku zysków i strat jest zestawienie poszczególnych rodzajów przychodów uzyskiwanych przez przedsiębiorstwo według ¼ródeł ich powstawania, a także elementów składających się na koszty uzyskania przychodów, strat związanych z prowadzeniem działalności oraz obciążeń podatkowych. Rezultat końcowy rachunku: zysk lub strata, wykazywany w bilansie.
W konstrukcji rachunku zysków i strat wyróżnić można trzy podstawowe poziomy tworzenia wyniku finansowego: eksploatacyjny (operacyjny), finansowy oraz nadzwyczajny. Suma dwóch pierwszych stanowi rezultat działalności gospodarczej. Punktem wyjścia w rachunku zysków i strat są przychody ze sprzedaży, rezultatem końcowym jest wynik finansowy netto. Rachunek zysków i strat ukazuje, w jakim stopniu wynik finansowy przedsiębiorstwa zależy od działalności operacyjnej, a w jakim warunkowany jest przez przychody i koszty finansowe, a także przez sytuacje nadzwyczajne, no i oczywiście przez obciążenia podatkiem dochodowym. £ącznie z bilansem rachunek zysków i strat wykorzystywany jest do konstrukcji różnorodnych wska¼ników stanowiących podstawę oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa oraz pomiaru efektywności gospodarowania.
Podsumowując można powiedzieć, że rachunek zysków i strat jest raportem o dokonaniach przedsiębiorstwa w ciągu okresu sprawozdawczego: wszystkie wielkości w tym sprawozdaniu są strumieniami finansowymi sprowadzonymi do konkretnego przedziału czasowego.
Przykładem rachunku wyników jest to oto analityczne zestawienie wyniku finansowego Spółki Akcyjnej „ALFA”. Dane zawarte w tym zestawieniu zostaną wykorzystane w dalszej części pracy.
Tabela 2. Analityczne zestawienie wyniku finansowego Spółki Akcyjnej
„ALFA”.
Wyszczególnienie Rok ubiegły w mln zł. Rok bieżący w mln zł. Odchylenie
w mln zł.
Przychody ze sprzedaży towarów, wyrobów i usług
Koszt sprzedanych towarów, wyrobów i usług
Wynik brutto ze sprzedaży
Koszty sprzedaży i koszty ogólne zarządu
Wynik na sprzedaży
Pozostałe przychody operacyjne
Pozostałe koszty operacyjne
Wynik na pozostałej działalności operacyjnej
Wynik na działalności operacyjnej ogółem
Przychody finansowe
27 000
15 300
11 700
9 300
3 200
-
-
-
3 300
4 500
29 915
17 385
12 530
9 320
3 530
120
-
150
3 630
8 150
2 915
2 085
830
20
330
120
-
150
330
3 650
z tego: odsetki uzyskane
Koszty finansowe
z tego: odsetki do zapłacenia
Wynik na operacjach finansowych
Wynik na działalności gospodarczej
Wynik nadzwyczajny
Wynik brutto
z tego: wynik na działalności operacyjnej
wynik neutralny
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego
Wynik netto
Podział zysku netto -
4 800
3 500
400
3 200
-50
3 050
3 000
100
1 100
1 560
1 560 -
7 650
3 853
440
3 700
3 720
3 115
3 218
-
1 200
1 920
1 920 -
2 850
353
40
500
3 770
65
218
100
100
360
360
z tego:
dywidenda
do dyspozycji spółki
730
650
745
980
15
330
¬ródło: Opracowanie własne.
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych.
Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych jest w ścisłym związku z bilansem oraz rachunkiem zysków i strat. Jest ono sporządzane częściowo na podstawie danych w nich zawartych, częściowo w oparciu o dodatkowe informacje z ewidencji księgowej. Celem tego sprawozdania jest wskazanie przyczyn zmian sytuacji finansowej, czego nie podaje bilans i rachunek zysków i strat. Jego analiza daje pogląd na rezultaty prowadzonej polityki finansowej, ułatwia sporządzenie planów finansowych w dostosowaniu do założeń strategii rozwojowej, a także pozwala na pó¼niejszą kontrolę ich realizacji. Zgodnie z zawartym w ustawie zakresem przepływy klasyfikowane są według trzech rodzajów działalności. Pierwsze to przepływy z działalności operacyjnej (są to głównie transakcje gotówkowe, brane pod uwagę przy ustalaniu zysku ze sprzedaży oraz zmiany w bieżących aktywach i pasywach). Drugie to przepływy z działalności inwestycyjnej (w ich skład wchodzą wpływy i płatności związane z nabywaniem i sprzedażą składników majątku trwałego, udzielaniem pożyczek, otrzymywaniem dywidend i odsetek). I trzecie to przepływy z działalności finansowej (obejmują one wpływy i wydatki związane z powiększeniem kapitału własnego i płatnością dywidend na rzecz właścicieli oraz zaciąganiem kredytów i pożyczek oraz ich obsługę).
Sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych przedstawia obraz strumieni gotówkowych poprzez wskazanie ¼ródeł pochodzenia zasobów gotówkowych (wpływy gotówkowe) oraz ich wykorzystania (wydatki gotówkowe). Różnica między wydatkami i wpływami to zmiana stanu gotówki, która dodana do gotówki początkowej daje gotówkę na koniec okresu.
Podsumowując to sprawozdanie można stwierdzić iż, jest ono pożyteczne pod wieloma względami, jednak nie zawiera informacji niezbędnych do określenia kondycji finansowej i stwierdzenia, czy przedsiębiorstwo jest rentowne.
Między tymi trzema sprawozdaniami finansowymi zachodzą oczywiście określone powiązania. Wynik finansowy netto z rachunku zysków i strat wykazywany jest w bilansie. Koszty finansowe pozostają w ścisłej relacji z wysokością kredytów i pożyczek, podobnie jak przychody finansowe z finansowymi składnikami majątku trwałego. Sprawozdanie z przepływów finansowych bazuje między innymi na informacjach zawartych zarówno w rachunku wyników, jak i w bilansie. Porównując stan początkowy i końcowy poszczególnych pozycji bilansu możliwe jest ustalenie zmian w składnikach majątkowych. Dane te uzupełniane o informacje z rachunku wyników oraz zapisów księgowych pozwalają wyodrębnić przepływy środków pieniężnych w ramach poszczególnych działalności przedsiębiorstwa oraz określić nadwyżki finansowe netto w każdej z tych działalności.
2. Analiza wska¼nikowa.
Analiza wska¼nikowa kondycji finansowej przedsiębiorstwa to rozwinięcie wstępnej analizy podstawowych dokumentów finansowych, oparta na badaniach wzajemnych relacji zachodzących pomiędzy poszczególnymi elementami bilansu oraz rachunku zysków i strat.
Wska¼nikowa analiza sytuacji finansowej jest zalecana z wielu powodów, a przede wszystkim dlatego, że:
• charakteryzuje różne aspekty działalności gospodarczej przedsiębiorstwa i umożliwia osobie z zewnątrz ocenę kondycji finansowej,
• celowo dobrany zestaw wska¼ników umożliwia badanie trendów i progresji na przestrzeni co najmniej kilku lat,
• stwarza szansę porównań z przeciętnymi wska¼nikami dla branży, grupy przedsiębiorstw, podobnych przedsiębiorstw, a także ze wska¼nikami konkurentów w określonym momencie,
• wskazuje sposoby, możliwości i niezbędne usprawnienia – jest to konieczne, jeśli organizacja jest zarządzana mniej efektywnie niż konkurencyjne firmy,
• może wyjaśnić spadek zysku i potencjalne możliwości jego wzrostu.
Wska¼niki finansowe mogą być klasyfikowane na wiele sposobów, wszystko zależy od prowadzącego i celu analizy. Przydatność analizy wska¼nikowej zależy w dużym stopniu od właściwego doboru wska¼ników do oceny określonych obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa.
Wska¼niki finansowe służące do oceny kondycji finansowej firmy zazwyczaj ujmuje się w grupach o zbliżonej treści ekonomicznej i prezentuje w zestawach wykorzystywanych do oceny poszczególnych dziedzin działalności przedsiębiorstwa. Najbardziej typowe jest wyróżnienie następujących zespołów wska¼ników:
- wska¼niki płynności finansowej,
- wska¼niki wspomagania finansowego,
- wska¼niki obrotowości,
- wska¼niki rentowności.
Analiza wska¼nikowa to raczej bardzo pobieżna ocena sytuacji finansowej firmy. Podstawową ich zaletą jest to, że pozwalają identyfikować mocne i słabe strony przedsiębiorstwa, a także mogą być ¼ródłem informacji o szansach i zagrożeniach w jego działalności bieżącej i rozwojowej.
2.1. Wska¼niki płynności finansowej.
Wska¼niki płynności charakteryzują zasoby majątku obrotowego (kapitału pracującego), stanowiącego podstawę bieżącej działalności przedsiębiorstwa oraz stopień jego wypłacalności. Wśród wska¼ników płynności wyróżnić należy:
• wska¼nik bieżącej płynności,
• wska¼nik szybkiej płynności,
• wska¼nik wypłacalności środkami pieniężnymi,
• wska¼nik ogólnej płatności.
Każdy z tych wska¼ników uwzględnia różny zakres środków płatniczych – od całości majątku obrotowego do najbardziej płynnych środków pieniężnych.
Uzupełnieniem wyżej wymienionych wska¼ników mogą być następujące wska¼niki:
• wska¼nik dynamiki płynności bieżącej (uwzględnia tylko środki pieniężne),
• wska¼nik dynamiki płynności bieżącej i poszerzonej (liczony poza środkami pieniężnymi, także z należnościami, łatwo zbywalnymi zapasami wyrobów gotowych i towarów),
• wska¼nik dynamiki płynności bieżącej (wska¼nik skonstruowany jedynie z uwzględnieniem środków pieniężnych i należności).
a). Wska¼nik bieżącej płynności.
Wska¼nik ten jest podstawowym miernikiem zdolności przedsiębiorstwa do spłacenia wszystkich jego zobowiązań bieżących przez upłynnienie posiadanych zasobów majątku obrotowego. Im jest on wyższy, tym lepszy. Jednak zbyt wysoki może wskazywać na niedostatecznie efektywne wykorzystanie wolnych zasobów majątkowych. Niski poziom to trudności płatnicze przedsiębiorstwa. Jego wysokość waha się w granicach od 1,5 do 2,0. Obniżenie wska¼nika poniżej 1,2 to zagrożenie bezpieczeństwa finansowego firmy. Omawiany wska¼nik, ujęty jest poniższym wzorem, zilustrowany liczbowymi z bilansu (tabela 1.).
Majątek obrotowy
Wska¼nik bieżącej płynności =
Zobowiązania bieżące
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,179
Powyższe wyniki wskazują na zadawalającą sytuację finansową przedsiębiorstwa w ciągu roku (mieszczą się w granicach przedziału).
Ze wska¼nikiem bieżącej płynności wiąże się ustalana wielkość majątku obrotowego, która może być zaangażowana w bieżącej działalności gospodarczej, tzw. kapitału pracującego. Wielkość tego kapitału, a szczególnie wzrost świadczy o umocnieniu się pozycji finansowej przedsiębiorstwa. Potwierdzeniem tego może być także relacja kapitału pracującego do całości aktywów. W prezentowanym przykładzie wielkości te kształtują się następująco:
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
majątek obrotowy 22 200 29 650
- zobowiązania bieżące 14 000 16 800
kapitał pracujący 8 200 12 850 4 650
kapitał pracujący 0,049
aktywa ogółem
Nastąpił wzrost kwoty kapitału pracującego o 4 650 oraz podwyższenie jego udziału w stosunku do całości aktywów o 4,9%. Ocena jest pozytywna.
b). Wska¼nik szybkiej płynności.
Wska¼nik wyraża możliwość spłaty zobowiązań przedsiębiorstwa na podstawie łatwiej dostępnych do rozliczeń finansowych składników majątku obrotowego. Wska¼nik ten powinien kształtować się na poziomie 1,0. Niski poziom tego wska¼nika przy wysokim poziomie wska¼nika bieżącej płynności świadczy o znacznym zamrożeniu środków w zapasach, wysoki poziom to nadmierne gromadzenie środków pieniężnych na rachunkach bankowych. Wska¼nik ten przedstawia się następująco:
Majątek obrotowy – zapasy – rozliczenia międzyokresowe
Wska¼nik szybkiej płynności =
Zobowiązania bieżące
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,151
Poziom wska¼nika jest dobry.
c). Wska¼nik wypłacalności środkami pieniężnymi.
Wska¼nik ten jest relacją najbardziej płynnych środków pieniężnych. Wyjaśnia, jaką kwotę wymagalnych zobowiązań pokryć może przedsiębiorstwo z bezpośrednio dostępnych środków płatniczych. Nie przesądza jednak o stopniu wypłacalności przedsiębiorstwa, a jedynie sygnalizuje jego sprawność płatniczą. Sposób obliczania wska¼nika przedstawia się następująco:
Łrodki pieniężne
Wska¼nik wypłacalności środkami pieniężnymi =
Zobowiązania bieżące
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,015
Z obliczenia wynika, że poziom wypłacalności środkami pieniężnymi zmalał. Umożliwia on tylko pokrycie w 5,7% i 4,2% całości zobowiązań bieżących.
d). Wska¼nik ogólnej płatności.
Sposób obliczania tego wska¼nika przedstawia poniższy wzór:
Majątek obrotowy – zobowiązania bieżące
Wska¼nik ogólnej płatności =
Zobowiązania bieżące
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,179
Wzrost wska¼nika to sytuacja korzystna, spadek – niekorzystna. W omawianym przykładzie nastąpił wzrost wska¼nika, czyli sytuacja korzystna.
e). Wska¼nik dynamiki płynności bieżącej.
Formuła obliczania tego wska¼nika jest następująca:
Łrodki pieniężne
Wpł (bież)’ =
Zobowiązania krótkoterminowe
rok ubiegły rok bieżący
Dynamika: 0,042 : 0,057 = 0,736
W roku bieżącym płynność spadła.
f). Wska¼nik dynamiki płynności bieżącej i poszerzonej.
Oblicza się go w sposób następujący:
Łrodki pieniężne + należności + 1/3 zapasów
Wpł (bież)’’ =
Zobowiązania krótkoterminowe
rok ubiegły rok bieżący
Dynamika: 0,926 : 1,004 = 0,922
g). Wska¼nik dynamiki płynności bieżącej.
Wzór przedstawia się następująco:
Łrodki pieniężne + należności
Wpł (bież)’’’ =
Zobowiązania krótkoterminowe
rok ubiegły rok bieżący
Dynamika: 0,718 : 0,8 = 0,897
Układ wzorcowy jest następujący:
Wpł (bież)’’ > Wpł (bież)’’’ > Wpł (bież)’
Układ rzeczywisty jest następujący:
0,922 > 0,897 > 0,736
Sytuacja ta pokazuje iż mamy do czynienia z występowaniem słabszego spadku wielkości (wartości) łatwo zbywalnych wyrobów gotowych i towarów od spadku należności, a tych – dalej – od spadku środków pieniężnych. Sytuacja ta byłaby w pełni pozytywna, jeżeli wartości indeksów byłyby wyższe (np. wyższe od jedności). Łwiadczyłoby to o polepszeniu się sytuacji z okresu na okres.
2.2. Wska¼niki wspomagania finansowego.
Działalność gospodarcza przedsiębiorstwa oraz jego zasoby majątku trwałego i obrotowego mogą być finansowane przez kapitały własne lub obce. Różne rozpoznanie ¼ródeł finansowania, ich struktury oraz efektywności przedstawiają wska¼niki wspomagania finansowego. Wśród tych wska¼ników wyróżnić można:
• wska¼nik ogólnego zadłużenia,
• wska¼nik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku,
• wska¼nik relacji zobowiązań do kapitałów własnych,
• wska¼nik relacji zobowiązań długoterminowych do ogółu zobowiązań,
• wska¼nik zadłużenia długoterminowego,
• wska¼nik pokrycia majątku trwałego zobowiązaniami długoterminowymi,
• wska¼nik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową.
a). Wska¼nik ogólnego zadłużenia.
Rosnący poziom tego wska¼nika to wyższy stopień udziału kapitału obcego w działalności przedsiębiorstwa. Takie zaangażowanie kapitału wiąże się z koniecznością spłaty zaciągniętych zobowiązań w odpowiednim terminie oraz opłacenia odsetek. Wzór przedstawia się następująco:
Zobowiązania
Wska¼nik ogólnego zadłużenia =
Całość aktywów
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,026
Stwierdzam, iż ponad połowa majątku przedsiębiorstwa znajduje pokrycie w kapitałach obcych. W ciągu badanego okresu wystąpił spadek tego pokrycia o 2,6%.
b). Wska¼nik udziału kapitałów własnych w finansowaniu majątku.
Wska¼nik ten wyjaśnia zaangażowanie zasobów własnych, w powiązaniu z poprzednim wska¼nikiem powinien kształtować się na poziomie jedności. Jeżeli występuje tendencja rosnąca tego wska¼nika, należy ocenić ją pozytywnie, ponieważ świadczy to o umacnianiu się podstaw finansowych działalności przedsiębiorstwa. Wzór i obliczenia wska¼nika przedstawiają się następująco:
Wska¼nik udziału Kapitał własny
kapitałów własnych =
w finansowaniu majątku Całość aktywów
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,026
Niski poziom tego wska¼nika świadczy o malejącym udziale kapitałów własnych w finansowaniu działalności gospodarczej przedsiębiorstwa.
c). Wska¼nik relacji zobowiązań do kapitałów własnych.
Wska¼nik określa podstawową zależność strukturalną kapitałów przedsiębiorstwa i co z tym się wiąże możliwość pokrycia zobowiązań własnymi zasobami majątkowymi. Poziom tego wska¼nika wyższy od jedności należy oceniać negatywnie. Zatem im niższy ten wska¼nik, tym strukturalnie wyższe jest zaangażowanie kapitałów własnych w działalności przedsiębiorstwa. Wzór i obliczenia przedstawiają się następująco:
Wska¼nik relacji Całość zobowiązań
zobowiązań do =
kapitałów własnych Całość kapitałów własnych
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,165
Wska¼nik ten wykazuje spadek.
d). Wska¼nik relacji zobowiązań długoterminowych do ogółu zobowiązań.
Wyjaśnia on strukturę wewnętrzną kapitałów obcych zaangażowanych w działalności przedsiębiorstwa. Zadłużenia długoterminowe mają charakter mniej pilny i stąd też ich udział w finansowaniu majątku jest na ogół korzystniejszy niż zobowiązań krótkoterminowych. Wska¼nik przedstawia się następująco:
Wska¼nik relacji Zobowiązania długoterminowe
zobowiązań długoterminowych =
do ogółu zobowiązań Całość zobowiązań
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,017
Z powyższych obliczeń wynika, że udział zobowiązań długoterminowych w całości kapitałów obcych wykazuje niewielki spadek (-1,7%) i wynosi 52,8%.
e). Wska¼nik zadłużenia długoterminowego.
Wska¼nik ten przedstawia się następująco:
Zobowiązania długoterminowe
Wska¼nik zadłużenia długoterminowego =
Całość kapitałów własnych
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,116
Z ustaleń wynika, że możliwość pokrycia zobowiązań długoterminowych z posiadanych kapitałów własnych wykazały spadek (-11,6%) i wynoszą 76,8%.
f). Wska¼nik pokrycia majątku trwałego zobowiązaniami
długoterminowymi.
Mówi nam ile razy wartość środków trwałych netto pozostających w dyspozycji przedsiębiorstwa przekracza zaciągnięte kredyty i pożyczki długoterminowe. Poziom tego wska¼nika, sięgający jedności, świadczy o wyra¼nym zagrożeniu finansowym, jest to przesłanka ważna dla kredytodawców przedsiębiorstwa zagrożonego upadłością. Wzór i obliczenia są następujące:
Wska¼nik pokrycia Majątek trwały
majątku trwałego =
zobowiązaniami długoterminowymi Zobowiązania długoterminowe
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,025
Wska¼nik wykazuje niewielki spadek w stosunku do roku ubiegłego.
g). Wska¼nik pokrycia zobowiązań nadwyżką finansową.
Wska¼nik ten wyjaśnia stopień pokrycia osiąganą nadwyżką finansową przeciętnego stanu całości zobowiązań występujących w ciągu badanego okresu. Za nadwyżkę finansową przyjmuje się łączną sumę zysku netto oraz amortyzacji. W ten sposób można uzyskać ogólną orientację o możliwości uregulowania zobowiązań z osiąganej w ciągu roku nadwyżki finansowej. Wska¼nik przedstawia się następująco:
Wska¼nik pokrycia Zysk netto + amortyzacja
zobowiązań =
nadwyżką finansową Przeciętny stan zobowiązań
Przeciętny stan zobowiązań: 30 800 + 35 600 = 66 400 : 2 = 33 200
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
amortyzacja = 850 amortyzacja = 800
0,009
Wska¼nik wykazuje pogorszenie sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Możliwość uregulowania zobowiązań z osiągniętej nadwyżki finansowej wynosi 0,9%.
2.3. Wska¼niki obrotowości.
Wska¼niki obrotowości, zwane wska¼nikami sprawności działania, umożliwiają ocenę efektywności wykorzystania zasobów majątkowych przedsiębiorstwa. Ich istotą jest rozpatrywanie relacji między odpowiednim wska¼nikiem dynamicznym (licznik), wyrażającym przychód ze sprzedaży w cenach brutto, netto lub kosztach własnych, a wska¼nikiem statycznym (mianownik), wyrażającym przeciętny stan zaangażowanych w działalności składników majątkowych.
Wśród wska¼ników obrotowości na uwagę zasługiwać mogą przede wszystkim:
• wska¼nik obrotowości majątku,
• wska¼nik obrotowości majątku trwałego,
• wska¼nik obrotowości majątku obrotowego,
• wska¼nik obrotowości kapitału pracującego,
• wska¼nik obrotowości należności.
a). Wska¼nik obrotowości majątku.
Wska¼nik ten wyraża stopień efektywności wykorzystania zaangażowanych w działalności zasobów majątkowych lub też całości kapitałów ulokowanych w majątku trwałym i obrotowym przedsiębiorstwa. Wska¼nik przedstawia się następująco:
Przychód ze sprzedaży
Wska¼nik obrotowości majątku =
Przeciętny stan majątku
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,002
Wzrost wska¼nika świadczy o wyższej efektywności wykorzystania całości majątku. Odwrotnością tego wska¼nika będzie wska¼nik zaangażowania majątku. Wska¼nik ten w roku ubiegłym wynosił 1,844; natomiast w roku bieżącym 1,836; odchylenie zaś – 0,008. Można zauważyć spadek tego wska¼nika.
b). Wska¼nik obrotowości majątku trwałego.
Wska¼nik ten przedstawia się następująco:
Przychód ze sprzedaży
Wska¼nik obrotowości majątku trwałego =
Przeciętny stan majątku trwałego
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,053
Powyższy wska¼nik wskazuje na wzrost efektywności wykorzystania majątku trwałego. Odwrotnością powyższego wska¼nika jest wska¼nik zaangażowania majątku trwałego, który w roku ubiegłym wynosił 1,022; w roku bieżącym wynosił 0,969; odchylenie natomiast wynosiło – 0,053. Zauważamy spadek.
c). Wska¼nik obrotowości majątku obrotowego.
Wzór wska¼nika przedstawia się następująco:
Przychód ze sprzedaży
Wska¼nik obrotowości majątku obrotowego =
Przeciętny stan majątku obrotowego
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,063
Wska¼nik ten nam sytuację spadkową. Odwrotnością tego wska¼nika jest wska¼nik zaangażowania majątku obrotowego. Wska¼nik ten kształtuje się następująco: w roku ubiegłym wynosił 0,822; w roku bieżącym wynosił 0,866; odchylenie wynosiło 0,044. Nastąpił wzrost.
d). Wska¼nik obrotowości kapitału pracującego.
Wska¼nik obrotowości kapitału pracującego (tj. majątek obrotowy minus zobowiązania bieżące) będzie wynikać ze wzoru:
Przychody ze sprzedaży
Wska¼nik obrotowości kapitału pracującego =
Przeciętny stan kapitału pracującego
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
- 0,45
Wska¼nik ten jest ujemny, czyli w ciągu badanego roku wykazuje słabą efektywność.
e). Wska¼nik obrotowości należności.
Wska¼nik ten jest stosunkiem przychodów ze sprzedaży (w cenach ujmowanych w rozliczeniach z odbiorcami) do przeciętnego stanu należności. Wynika to ze wzoru:
Przychody ze sprzedaży
Wska¼nik obrotowości należności =
Przeciętny stan należności
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,154
Wska¼nik należy ocenić pozytywnie.
2.4. Wska¼niki rentowności.
Podstawowymi miernikami informującymi o szybkości zwrotu zaangażowanego w przedsiębiorstwie kapitału są wska¼niki rentowności, określane też wska¼nikami zyskowności lub stopami zyskowności. Mogą one służyć nie tylko do oceny przedsiębiorstwa, ale i do oceny zdolności kierownictwa przedsiębiorstwa do generowania zysków z zaangażowanych środków. Dyrekcja przedsiębiorstwa czy też zarząd spółki mogą wykorzystać te wska¼niki w analizie prospektywnej, w której prezentuje się przyszłą sytuację majątkowo-finansową firmy.
Generalnie można wyróżnić trzy aspekty rentowności:
• rentowność sprzedaży określaną też w literaturze rentownością handlową,
• rentowność majątku (aktywów) zwaną rentownością ekonomiczną,
• rentowność zaangażowanych kapitałów własnych określaną też rentownością finansową.
a). Wska¼niki rentowności sprzedaży.
Wska¼niki te są stosunkiem procentowym zysku do przychodu ze sprzedaży lub kosztów uzyskania przychodów. Określają one udział odpowiedniego wyniku finansowego w wartości uzyskanej ze sprzedaży produktów, towarów oraz zrealizowanych operacji finansowych. Wzór tego wska¼nika uwzględniający zysk netto przedstawia się następująco:
Zysk netto 100%
Wska¼nik rentowności sprzedaży =
Przychody ze sprzedaży
Opierając się na danych Spółki Akcyjnej „ALFA”, kształtowanie się wska¼nika rentowności przedstawia się następująco:
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
0,641%
Z obliczeń wynika, że rentowność przedsiębiorstwa kształtuje się dobrze. W roku bieżącym rentowność wzrosła i wynosi 6,418%.
b). Wska¼nik rentowności majątku.
Rentowność ekonomiczna (majątku) informuje o wielkości zysku netto przypadającego na jednostkę wartości zaangażowanego w przedsiębiorstwie majątku. Ustala się ją według poniższego wzoru:
Zysk netto 100%
Wska¼nik rentowności majątku =
Majątek ogółem
Wska¼nik ten, określany również zwrotem z majątku ROA, wyznacza ogólną zdolność aktywów przedsiębiorstwa do generowania zysku, czyli pokazuje, jak efektywnie firma zarządza swoimi aktywami. Im wartość tego wska¼nika jest wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa firmy. Obliczenia scharakteryzowanego wska¼nika rentowności majątku przedstawiają się następująco:
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
średni stan majątku = (49 800 + 60 050) : 2 = 54 925
0,363%
Badany wska¼nik wykazuje wzrost efektywności finansowej majątku. Wska¼nik ten w roku bieżącym wykazał wzrost o 36,3%.
c). Wska¼nik rentowności kapitału własnego.
Trzeci aspekt badania rentowności przedsiębiorstwa dotyczy rentowności zaangażowanego kapitału własnego, czyli tzw. rentowności finansowej. Wska¼nik ten pozwala określić stopę zysku, jaką przynosi inwestycja. Wyraża go poniższa relacja:
Zysk netto 100%
Wska¼nik rentowności kapitału własnego =
Kapitał własny ogółem
Im wartość wska¼nika zwrotu kapitału wyższa, tym korzystniejsza jest sytuacja finansowa przedsiębiorstwa. Wyższa efektywność kapitału własnego stwarza bowiem możliwość uzyskania wyższych dywidend oraz dalszego rozwoju przedsiębiorstwa. Obliczenia tego wska¼nika przedstawiają się następująco:
rok ubiegły rok bieżący odchylenie
średni stan kapitału własnego = (19 000 + 24 450) : 2 = 21 725
0,627%
Oceniając ten wska¼nik stwierdzić należy, iż kształtuje się on dobrze.
Bibliografia
1. „Finanse przedsiębiorstwa”, Z. Federowicz, Szkoła Główna Handlowa Studia Finansowo-Bankowe, Wyd. POLTEX, Warszawa 1997r.
2. „Analiza finansowa w przedsiębiorstwie”, L. Bednarski, PWE,
Warszawa 1999r.
3. „Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych”,
M. Sierpińska, T. Jachna; PWN, Warszawa 1997r.
4. „Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy”,
red. M. Wypych, Wyd. ABSOLWENT, £ód¼ 1999r.
5. „Ocena i badanie gospodarki finansowej przedsiębiorstwa”, I. Łliwa,
S. Wymysławski; Wyd. ADAM, Warszawa 1993r.
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
