Mapa Serwisu
|
| Rozdział I |
|
Admin1 dnia marca 12 2007 23:38:04
|
Spis treści
Wstęp.
Rozdział I
Analiza finansowa przedsiębiorstwa w warunkach gospodarki rynkowej............1
1. Przedmiot i zakres analizy finansowej.............................................................1
2. Metody stosowane w analizie finansowej........................................................4
Rozdział II
Syntetyczna ocena wyników oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa...........10
1. Sprawozdania finansowe i ich analiza wstępna............................................10
1.1 Analiza bilansu przedsiębiorstwa.........................................................12
1.2 Analiza rachunku zysku i strat.............................................................17
2. Analiza wska¼nikowa....................................................................................19
2.1. Wska¼nik rentowności........................................................................20
2.2. Wska¼nik płynności finansowej..........................................................22
2.3. Wska¼nik szybkości obrotu.................................................................24
2.4. Wska¼nik zadłużenia...........................................................................27
Rozdział III
Analiza finansowa w ocenie zdolności płatniczej przedsiębiorstwa...................30
1. Przedmiot i metody analizy wypłacalności...................................................30
2. Ocena symptomów zagrożenia upadłością w oparciu o model E.I. Altmana..................................................................................................32
Zakończenie........................................................................................................35
Bibliografia..........................................................................................................36
Wstęp
Niniejsza praca poświęcona jest problematyce wyboru metod i narzędzi umożliwiających syntetyczną ocenę wyników oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Aktualność tego zagadnienia wynika ze zmian w polskiej rachunkowości i jest skutkiem przeobrażeń życia gospodarczego kraju – wprowadzenie zasad gospodarki rynkowej, rozszerzenia współpracy gospodarczej z zagranicą, powstania spółek prawa handlowego z udziałem kapitału zagranicznego. Od przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej oczekuje się przede wszystkim zaistnienia na rynku, sprostania konkurencji i dynamicznej działalności, która się opłaca. Zarządzanie przedsiębiorstwem jest więc nieustannym procesem podejmowania i realizacji różnych decyzji, często obarczonym dużym ryzykiem. Jednym z narzędzi ułatwiającym podejmowanie trafnych decyzji oraz zminimalizowanie ryzyka może być analiza mocnych i słabych stron przedsiębiorstwa. Pełna analiza finansowa jest jednak przedsięwzięciem dość pracochłonnym i wymaga stosowania znacznej liczby wska¼ników, a także danych wykraczających poza obowiązkową sprawozdawczość finansową. Dlatego w teorii i praktyce spotyka się różne koncepcje zawężonej analizy finansowej.
Celem pracy jest próba skoncentrowania analizy do grupy wzajemnie powiązanych wska¼ników, odpowiednio dostosowanych do realizacji przyjętego w danym badaniu celu. Analiza taka powinna umożliwiać ocenę stanu finansowego, wyników i rozwoju przedsiębiorstwa.
W pracy została wykorzystana dostępna literatura, a w szczególności opracowania autorstwa: L. Bednarskiego, T. Waśniewskiego, W. Skoczylas, B. Olzackiej, R. Pałczyńskiej – Gościniak, M. Sierpińskiej, W. Gabrusewicza, W. Jelenia, J. Czekaja, Z. Dreslera, E. Kurtysa, T. Jechny, J. Duraja. Wykorzystane zostały również artykuły z czasopism ekonomicznych.
Treść pracy została ujęta w trzech rozdziałach. W rozdziale pierwszym przedstawiono ogólne problemy z zakresu analizy finansowej. Rozdział drugi obejmuje kryteria syntetycznej oceny i charakterystykę wybranych wska¼ników finansowych, mających w niej zastosowanie. Ostatni rozdział określa metody analizy służące ocenie symptomów zagrożenia upadłością firmy.
ROZDZIA£ I
Analiza finansowa przedsiębiorstw w warunkach gospodarki rynkowej
1. Przedmiot i zakres analizy finansowej
Zmiana systemu gospodarowania, jaka dokonuje się w Polsce pociąga za sobą zmianę zachowań przedsiębiorstw. Oczekuje się od nich sprawnego funkcjonowania zapewniającego utrzymanie płynności finansowej, co przejawia się odpowiednią szybkością obrotu majątku rzeczowego i zasobów pieniężnych oraz zwrotności kapitału. Wymagania te określają ogólne założenia analizy, a więc nie tylko jej cel podstawowy, ale możliwość oceny stopnia realizacji oczekiwań, a dalej kryteria analizy i oceny, wskazując zarazem obszary, jakie należy poddać badaniu.
Określenie strategii przedsiębiorstwa i jej realizacja gwarantująca sukces, w warunkach istniejącej ostrej konkurencji wywołuje zapotrzebowanie na analizę ekonomiczną. Rozwojowi wymienionej analizy sprzyja przede wszystkim zmiana istoty i charakteru przedsiębiorstwa, które w warunkach gospodarki rynkowej odzyskało pełną samodzielność i stało się pełnoprawnym podmiotem stosunków gospodarczych. W związku z tym, że zaczęło prowadzić działalność na własny rachunek jest bardziej zainteresowane rezultatem swych działań .
Pomocnym narzędziem prowadzenia działalności przedsiębiorstwa oraz kształtowania perspektywicznego jego rozwoju, staje się analiza działalności sporządzana dla potrzeb własnych jak również dla potrzeb odbiorców zewnętrznych. Tylko taka analiza jest cenna, która służy usprawnianiu działalności przedsiębiorstwa.
W gospodarce rynkowej zdecydowanie mniejsze znaczenie przywiązuje się do analizy przeszłości, a relatywnie więcej uwagi poświęca rozpatrywaniu przyszłości. Przeszłość interesuje przedsiębiorstwo jedynie w takim stopniu, w jakim potrafiło ono wykorzystać warunki swojego rozwoju. Należy więc stwierdzić, iż efektywne funkcjonowanie przedsiębiorstwa w gospodarce rynkowej jest praktycznie niemożliwe bez profesjonalnie prowadzonej analizy ekonomicznej .
Przedmiotem analizy ekonomicznej mogą być zjawiska i procesy występujące w skali całej gospodarki oraz w poszczególnych jej ogniwach (podmiotach gospodarczych). W pierwszym przypadku mamy do czynienia z analizą makroekonomiczną, natomiast w drugim – z analizą mikroekonomiczną.
Powszechne zainteresowanie i zastosowanie w życiu gospodarczym znajduje analiza zajmująca się badaniem i oceną całokształtu działalności przedsiębiorstwa. Obejmuje bowiem zagadnienia związane z sytuacją majątkową oraz finansową, analizą wzrostu i pozycji finansowej przedsiębiorstwa, wynikiem finansowym i związaną z tym oceną efektywności gospodarowania – rentowności oraz koszty i przychody ze sprzedaży. Takie syntetyczne ujęcie pozwalające na szybki pomiar i ocenę sytuacji finansowej oraz wyników zwane analizą finansową dostarcza zrozumiałych i względnie porównywalnych informacji finansowych . Informacje dostarczone przez analizę finansową stanowią przedmiot zainteresowania kierownictwa firmy, obecnych lub przyszłych inwestorów, kredytodawców, dostawców, odbiorców, konkurencji, ekonomistów, statystyków, rządu wraz z władzami podatkowymi oraz społeczeństwa.
Znaczenie analizy finansowej przedsiębiorstwa sprawia, że jej zakres jest stosunkowo szeroki. Niemniej w każdym przypadku przedmiotem badań pozostaje:
- struktura aktywów (proporcje między majątkiem trwałym i obrotowym, rotacja środków, polityka inwestycyjna i umorzeniowa),
- finansowanie (zmiany kapitału, pochodzenie kapitału, struktura pasywów, terminowość spłaty zobowiązań, bezpieczeństwo finansowe),
- płynność środków (zdolność płatnicza, upłynnianie majątku, pokrycie majątku kapitałem),
- zysk (ocena wielkości absolutnych i relatywnych – analiza rentowności) .
Informacje liczbowe, możliwe są do uzyskania w oparciu o sprawozdawczość finansową. Czynności z tym związane określa się w teorii i praktyce mianem „czytania” sprawozdania finansowego. Aby uzyskane informacje oddawały jak najpełniej obraz działalności firmy i były czytelne dla szerokiego grona odbiorców, przedstawiane są w postaci wska¼ników finansowych. Wska¼niki o określonej konstrukcji grupuje się w zbiór ułatwiający ocenę wybranych sfer działalności przedsiębiorstwa. Konstrukcja wska¼ników finansowych umożliwia ich obliczanie również w oparciu o dane z ewidencji księgowej .
Praktyczna realizacja zakresu i celów analizy finansowej w przedsiębiorstwie może występować w postaci:
- analizy porównawczej danych rocznych i wieloletnich (ocena dynamiki wzrostu przedsiębiorstwa),
- analizy zmian strukturalnych w aktywach, pasywach i wynikach,
- analizy wska¼ników finansowych – analizy wska¼nikowej,
- analizy wybranych wska¼ników finansowych, np.: płynności środków pieniężnych, przepływu kapitału, zmian w pozycji finansowej
2. Metody stosowane w analizie finansowej
W toku analizy finansowej należy koncentrować się na problemach podstawowych, a unikać rozpraszania się na badaniu problemów szczegółowych. Problemami szczegółowymi warto się zająć wówczas, gdy chce się pogłębić znajomość problemów podstawowych, gdy jakiś stan budzi zaniepokojenie lub chce się poznać przyczyny zmian badanych zjawisk czy strukturę czynników kształtujących te zjawiska. Nie zawsze jest to jednak konieczne. Dlatego, po ogólnym zapoznaniu się z rozpatrywanym sprawozdaniem finansowym i rozpoznaniu sytuacji, najpierw badane i oceniane są rozmiary zjawisk podstawowych. Pozwala to uzyskać ogólny, syntetyczny pogląd na wyniki i efektywność gospodarowania przedsiębiorstwa, i jego sytuację finansowo majątkową .Jedną z form badania sprawozdań finansowych jest analiza wska¼nikowa. Obejmuje ona obliczanie wska¼ników finansowych konstruowanych w oparciu o dane z bilansu oraz rachunku zysków i strat. Ze względu na zakres danych zawartych w badanych sprawozdaniach, możliwości budowy wska¼ników finansowych są bardzo duże. Jednak najbardziej typowym jest zestaw pozwalający wyróżnić cztery obszary analizy wska¼nikowej i służący ocenie:
- płynności finansowej,
- zadłużenia,
- sprawności działania przedsiębiorstwa,
- rentowności
Są to narzędzia analizy, które dostarczają informacji do syntetycznej oceny. Aby taką ocenę przeprowadzić niezbędna jest jednak umiejętność odczytania z tych wska¼ników realnej sytuacji, czyli właściwego skomentowania tego, co te wska¼niki wyrażają. Wska¼niki oblicza się nie tylko dla okresu sprawozdawczego, ale także dla okresów poprzednich (przynajmniej dwóch lat). Każdy z wska¼ników charakteryzuje określony odcinek działalności przedsiębiorstwa; pełny jego obraz daje dopiero cały zestaw wska¼ników. Stosowanie w praktyce przedstawionego zestawu wska¼ników potwierdziło, że jest on wystarczający dla scharakteryzowania i ogólnej oceny wyniku i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Doświadczenie pokazało, że o jakości analizy nie świadczy duża liczba wska¼ników, lecz trafny ich dobór i poprawna, umiejętna, merytoryczna ocena. Nadmiar wska¼ników może rozmywać obraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa, odrywać uwagę od zjawisk podstawowych. Można rozróżnić różne typy analiz finansowych; na ogół wyróżnia się analizy roczne, bieżące i problemowe. Na zlecenie władz nadzorczych przedsiębiorstwa, potencjalnych inwestorów lub banków, podejmowane są także analizy eksperckie, które obejmują zarówno problematykę analiz rocznych, jak i specyficzne problemy, którymi zainteresowany jest zleceniodawca.
W pracach badawczych wykorzystuje się ilościowe metody analizy ekonomicznej, które dzielą się na metody:
- deterministyczne
- stochastyczne
Wśród metod deterministycznych wymienia się najczęściej metody: kolejnych podstawień, reszty, różnic cząstkowych, wska¼nikowa, proporcjonalnego podziału odchyleń, krzyżowych podstawień, funkcyjną, logarytmowaną.
Metody stochastyczne są bardziej precyzyjne, ponieważ obok czynników głównych uwzględnia się w nich wpływ czynników przypadkowych. Metody deterministyczne i stochastyczne nie wykluczają się wzajemnie i powinny być równolegle stosowane . Pewien stały zestaw metod, powszechnie wykorzystywany w analizie, określany jest mianem metod klasycznych. Wśród nich najczęstsze zastosowanie znajduje metoda porównań. To szerokie zastosowanie tej metody jest spowodowane przede wszystkim trudnościami, jakie występują przy ocenie zjawisk gospodarczych tylko na podstawie samego ich pomiaru. Aby zatem ocenić poprawność kształtowania się rozmiarów badanego zjawiska należy porównać je z odpowiednią podstawą odniesienia. W rezultacie takiego porównania uzyskujemy możliwość bardziej obiektywnej oceny kształtowania się analizowanego zjawiska gospodarczego, niż tylko na podstawie samego pomiaru jego wielkości. Ponadto porównanie ukazuje zmiany i pozwala jednocześnie określić skalę postępu lub regresu na tle przyjętej podstawy odniesienia. W metodzie porównań ważne jest poprawne ustalenie:
- przedmiotu porównań,
- sposobu ujęcia zagadnień objętych zakresem porównań,
- podstawy porównań.
Porównywalność jednorodnych zjawisk gospodarczych jest często utrudniona z tytułu licznych zmian występujących w trakcie dłuższego okresu. Najczęściej zjawiska gospodarcze są zniekształcone z powodu:
- zmian metodologicznych,
- zmian cenowych,
- zmian organizacyjnych,
- zmian przedmiotowych.
Aby ustrzec się błędnych ocen i wniosków należy przed dokonaniem porównań doprowadzić dane liczbowe opisujące rozpatrywane zjawisko do porównywalności. Oznacza to, że trzeba wyeliminować wszystkie te zaistniałe zmiany, które zniekształciły w pewnym stopniu obraz analizowanych zjawisk gospodarczych . W wyniku porównania wielkości rzeczywistej z wielkością przyjętą za bazę odniesienia uzyskuje się odchylenie bezwzględne (różnicę).
W zależności od wielkości przyjętej za bazę odniesienia wyróżnia się następujące kierunki porównań:
- porównania w czasie, gdy bazę odniesienia stanowią wielkości rzeczywiste lat ubiegłych,
- porównanie z planem, wówczas gdy wzorcem porównań są założenia planu przedsiębiorstwa,
- porównania w przestrzeni najczęściej przeprowadzane przy przyjęciu za podstawę odniesienia wielkości rzeczywistych innych przedsiębiorstw (analizy międzyzakładowe) czy wielkości średniobranżowych .
Oprócz wyżej wymienionych metod, analiza finansowa posługuje się także metodami specyficznymi, głównie w zakresie operacji finansowych. Metody te zostały wypracowane przez system bankowy i są ukierunkowane na uwzględnienie czynnika czasu w operacjach pieniężnych. Do podstawowych metod operacji pieniężnych należą rachunki:
- odsetkowe,
- procentu składanego,
- dyskontowe.
Rachunek odsetkowy jest stosowany przy obliczaniu kosztu wykorzystania obcego kapitału w krótkich okresach, nie przekraczających jednego roku. Odsetki obliczane są według wzoru:
K
100
gdzie:
K – kapitał (podstawa naliczania odsetek)
r – stopa procentowa
t – czas wykorzystywania kapitału
Jeżeli przedsiębiorstwo lokuje swoje wolne środki w banku, musi znać przyszłą wartość zdeponowanego kapitału, tj. ile on będzie wynosił po t latach.
Kwotę te obliczamy według wzoru:
Kt=Ko*(1+r)t
gdzie:
Kt – wartość kapitału w roku t
Ko – początkowa wartość kapitału
r – jak we wzorze poprzednim
t – liczba lat okresu obliczeniowego
Wyrażenie (1+r)t jest nazywane procentem składanym. Jego wartość w okresie początkowym wynosi 1 i wzrasta wraz z długością okresu obliczeniowego i wysokością stopy procentowej.
Operacje gospodarcze realizowane w przedsiębiorstwie przynoszą często skutki finansowe dopiero po kilku latach. Stąd niejednokrotnie zachodzi potrzeba obliczenia aktualnej wartości przyszłych przychodów lub przyszłych wydatków. Proces ustalania aktualnej wartości przyszłych przychodów nazywa się dyskontowaniem. Dyskonto jest procesem odwrotnym do kapitalizacji odsetek. Do obliczenia aktualnej wartości przyszłych przychodów stosuje się następującą formułę:
Ko= Kt
Wartość „r” nazywamy stopą dyskontową, a cała wartość jest określana mianem współczynnika dyskontowego. Współczynnik ten jest miarą stopnia zmniejszenia obecnej wartości przyszłych przychodów. Jego wartość w początkowym okresie jest równa 1 i maleje wraz z wydłużaniem się okresu obliczeniowego oraz wysokości stopy dyskontowej .
ROZDZIA£ II
Syntetyczna ocena wyników i sytuacji finansowej przedsiębiorstwa
1. SPRAWOZDANIA FINANSOWE I ICH ANALIZA WSTęPNA
ZGODNIE Z USTAW¡ O RACHUNKOWOŁCI PODSTAWOWYM ¬RÓD£EM INFORMACJI DLA SYNTETYCZNEJ OCENY DOKONYWANEJ W PRZEDSIęBIORSTWIE ORAZ PRZEZ PODMIOTY ZEWNęTRZNE JEST SPRAWOZDAWCZOŁć FINANSOWA, KTÓRA OBEJMUJE:
- BILANS,
- RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT,
- INFORMACJę DODATKOW¡,
- SPRAWOZDANIE Z PRZEP£YWU ŁRODKÓW PIENIęźNYCH (W WIęKSZYCH JEDNOSTKACH GOSPODARCZYCH).
WYNIKI I PO£OźENIE FINANSOWE FIRMY POWINNO SIę OCENIAć STOSUJ¡C CZTERY PODSTAWOWE KRYTERIA:
- RENTOWNOŁć,
- P£YNNOŁć,
- RYZYKO,
- NIEZALEźNOŁć FINANSOW¡
KRYTERIA TE W ZALEźNOŁCI OD CELU BADANIA MOG¡ PODLEGAć INNEJ GRADACJI. NIE MA TO JEDNAK WIęKSZEGO ZNACZENIA, PONIEWAź POPRAWNIE OCENIONA KONDYCJA FINANSOWA FIRMY POWINNA UWZGLęDNIAć WSZYSTKIE KRYTERIA JEDNOCZEŁNIE, BOWIEM S¡ ONE WEWNęTRZNIE POWI¡ZANE.
PRZEDSIęBIORSTWO JEST RENTOWNE, GDY PRZYCHODY Z DZIA£ALNOŁCI GOSPODARCZEJ PRZEWYźSZAJ¡ KOSZTY ICH UZYSKANIA. WYGOSPODAROWANY ZYSK ODZWIERCIEDLA DYNAMIKę ROZWOJU FIRMY I STANOWI NAJWAźNIEJSZ¡ PODSTAWę POMIARU I OCENY EFEKTYWNOŁCI GOSPODAROWANIA MIERZONEJ RENTOWNOŁCI¡. MAKSYMALIZACJA ZYSKU NETTO PRZEDSIęBIORSTWA LEźY W INTERESIE W£AŁCICIELI KAPITA£ÓW LUB INNYCH OSÓB POWIERZAJ¡CYCH FIRMIE SWÓJ KAPITA£.
ZYSK STANOWI JEDEN Z G£ÓWNYCH CZYNNIKÓW WP£YWAJ¡CYCH NA P£YNNOŁć FINANSOW¡, A WIęC WIELKOŁć STOJ¡CYCH DO DYSPOZYCJI ŁRODKÓW PIENIęźNYCH. MIMO, źE ZYSK I P£YNNOŁć S¡ WZAJEMNIE POWI¡ZANE, TO JEDNAK CZęSTO NIE WYSTęPUJ¡ ONE RÓWNOLEGLE. WZROSTOWI ZYSKU NIE ZAWSZE TOWARZYSZY ZWIęKSZENIE ŁRODKÓW, A POPRAWA RENTOWNOŁCI NIE MUSI BYć RÓWNOZNACZNA Z POLEPSZENIEM SIę SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA I ZWIęKSZENIEM STANU ŁRODKÓW PIENIęźNYCH. ST¡D OPRÓCZ OCENY RENTOWNOŁCI ISTOTNE JEST – PRZY ANALIZIE KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA – BADANIE P£YNNOŁCI FINANSOWEJ, ROZUMIANEJ JAKO ZDOLNOŁCI DO NIEOGRANICZONEJ SP£ATY ZOBOWI¡ZAń PRZY ZACHOWANIU NORMALNYCH WARUNKÓW ROZLICZEń. ZAPEWNIENIE ODPOWIEDNIEJ P£YNNOŁCI JEST POSTRZEGANE JAKO KONIECZNY WARUNEK ZAPEWNIENIA RENTOWNOŁCI, PONIEWAź BRAK ZDOLNOŁCI P£ATNICZEJ W D£UźSZYM OKRESIE PROWADZI Z REGU£Y DO UPAD£OŁCI PRZEDSIęBIORSTWA.
IM PRZEDSIęBIORSTWA S¡ BARDZIEJ RENTOWNE, TYM WI¡źE SIę Z NIMI WIęKSZE RYZYKO. CHODZI TU O RYZYKO OBEJMUJ¡CE RYZYKO NIE POKRYCIA ZARÓWNO KOSZTÓW OPERACYJNYCH, JAK I STA£YCH KOSZTÓW FINANSOWYCH. WZROST WARTOŁCI KAPITA£U W£ASNEGO JEST REALNY WÓWCZAS, GDY JEGO RENTOWNOŁć JEST WIęKSZA NIź KOSZT OBS£UGI TEGO KAPITA£U. ABY NIE POWODOWAć GRO¬BY UPAD£OŁCI FIRMY PRZEDSIęBIORSTWA ZAD£UźAJ¡ SIę. NADMIERNE ZAD£UźENIE MOźE BYć JEDNAK POWODEM BRAKU P£YNNOŁCI FINANSOWEJ I UJEMNEGO ODDZIA£YWANIA D¬WIGNI FINANSOWEJ (STOPA ODSETEK OD POZYSKANEGO KAPITA£U OBCEGO JEST WYźSZA OD WSKA¬NIKA RENTOWNOŁCI KAPITA£U CA£KOWITEGO). TYM SAMYM NIE ZOSTAN¡ STWORZONE WARUNKI DO OSI¡GANIA RENTOWNOŁCI W PRZYSZ£OŁCI .
1.1. Analiza bilansu przedsiębiorstwa
BILANS PRZEDSIęBIORSTWA ODZWIERCIEDLA W SYNTETYCZNEJ FORMIE SKUTKI DECYZJI I ZDARZEń GOSPODARCZYCH ZAISTNIA£YCH DO DNIA JEGO SPORZ¡DZENIA. DAJE ON ZATEM OBRAZ SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA. DOKONANIE OCENY TEJ SYTUACJI NARZUCA KONIECZNOŁć USTALENIA RELACJI POMIęDZY POSZCZEGÓLNYMI ELEMENTAMI MAJ¡TKU PRZEDSIęBIORSTWA I ¬RÓDE£ JEGO FINANSOWANIA. ZNAJOMOŁć TYCH RELACJI MOźE BYć PRZYDATNA ZARÓWNO DLA CELÓW ZARZ¡DZANIA PRZEDSIęBIORSTWEM JAK I DLA PODMIOTÓW GOSPODARCZYCH STANOWI¡CYCH JEGO OTOCZENIE. ANALIZA BILANSU PRZEDSIęBIORSTWA OBEJMUJE DWA ETAPY:
- WSTęPN¡ ANALIZę BILANSU, KTÓRA OBEJMUJE ANALIZę STRUKTURY MAJ¡TKOWEJ NA PODSTAWIE WSKA¬NIKÓW STRUKTURY AKTYWÓW, ANALIZę STRUKTURY KAPITA£OWEJ POPRZEZ USTALENIE STRUKTURY WSKA¬NIKÓW PASYWÓW I ANALIZę STRUKTURY KAPITA£OWO-MAJ¡TKOW¡.
- WSKA¬NIKOW¡ ANALIZę BILANSU, KTÓRA STANOWI ROZWINIęCIE ANALIZY WSTęPNEJ I OPARTA JEST NA BADANIU WZAJEMNYCH RELACJI ZACHODZ¡CYCH POMIęDZY POSZCZEGÓLNYMI ELEMENTAMI AKTYWÓW I PASYWÓW.
ANALIZA BILANSU POLEGA NA OBSERWACJI JAK POSZCZEGÓLNE JEGO SK£ADNIKI ZMIENIAJ¡ SIę W CZASIE ORAZ JAKIE RELACJE WYSTęPUJ¡ POMIęDZY NIMI. CZęSTO DLA U£ATWIENIA ANALIZY, BILANS JEST SPORZ¡DZANY NIE TYLKO W UJęCIU WARTOŁCIOWYM ALE I W UJęCIU STRUKTURALNYM, OKREŁLAJ¡CYM PROCENTOWY UDZIA£ POSZCZEGÓLNYCH ELEMENTÓW OBU STRON BILANSU W SUMIE BILANSOWEJ. BADANIE STRUKTURY AKTYWÓW LUB PASYWÓW NOSI NAZWę ANALIZY PIONOWEJ BILANSU. ANALIZA DYNAMIKI POSZCZEGÓLNYCH SK£ADNIKÓW AKTYWÓW I PASYWÓW NOSI NAZWę ANALIZY POZIOMEJ BILANSU.
ANALIZUJ¡C BILANS TRZEBA ODPOWIEDZIEć SOBIE NA PYTANIE, CZY WARTOŁć
AKTYWÓW DANEGO PRZEDSIęBIORSTWA STALE SIę ZWIęKSZA, CZY TEź MA TENDENCJE SPADKOWE. BILANS TO NAJWAźNIEJSZE SPRAWOZDANIE FINANSOWE PRZEDSIęBIORSTWA. PREZENTUJE STAN JEGO GOSPODARKI NA ZEWN¡TRZ I JEST PODSTAW¡ ROZLICZEń Z TYTU£U PODATKÓW. JEST TAKźE DOKUMENTEM ZAWIERAJ¡CYM ZESTAWIENIE NA OKREŁLONY MOMENT W UJęCIU WARTOŁCIOWYM STANU ŁRODKÓW GOSPODARCZYCH (MAJ¡TKU) PRZEDSIęBIORSTWA ORAZ ¬RÓDE£ JEGO SFINANSOWANIA Z UWZGLęDNIENIEM WYNIKU FINANSOWEGO (ZYSKU LUB STRATY). ZESTAWIENIE TO SPORZ¡DZANE JEST W FORMIE DWUSTRONNEJ TABELI. KAźDY BILANS PRZEDSTAWIA PO STRONIE PRAWEJ (AKTYWA) SK£ADNIKI MAJ¡TKOWE PRZEDSIęBIORSTWA, A PO STRONIE LEWEJ (PASYWA) – ¬RÓD£A FINANSOWANIA MAJ¡TKU.
STRUKTURA AKTYWÓW STANOWI ZASADNICZ¡ PODSTAWę, MAJ¡C¡ WP£YW NA KSZTA£TOWANIE SIę SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA I JEGO POZYCJI FINANSOWEJ. UDZIA£ SK£ADNIKÓW MAJ¡TKOWYCH W WYGOSPODAROWANYM ZYSKU NIE JEST JEDNAKOWY. BEZPOŁREDNIO DO OSI¡GNIęCIA ZYSKU PRZYCZYNIA SIę MAJ¡TEK OBROTOWY (P£YNNY) DZIęKI STA£YM WYMIANOM I PRZEMIANOM PRZYNOSZ¡CYM NADWYźKę ŁRODKÓW (ZYSKI). MAJ¡TEK TRWA£Y JEST RÓWNIEź WAźNY, ALE JEGO ROLA W TYM PROCESIE MA CHARAKTER POŁREDNI. DLATEGO TEź WARTOŁć SK£ADNIKÓW NALEź¡CYCH DO OBU GRUP, CZYLI RELACJA MAJ¡TKU TRWA£EGO DO OBROTOWEGO NIE JEST DLA PRZEDSIęBIORSTWA SPRAW¡ OBOJęTN¡. PRZEDSIęBIORSTWOM ZALEźY WIęC NA POSIADANIU – ODPOWIEDNIO DO ISTNIEJ¡CYCH POTRZEB – MOźLIWIE JAK NAJWIęCEJ ŁRODKÓW OBROTOWYCH PRZYNOSZ¡CYCH ZYSKI, A JAK NAJMNIEJ ŁRODKÓW TRWA£YCH, KTÓRE TYLKO POŁREDNIO PRZYCZYNIAJ¡ SIę DO OSI¡GANIA ZYSKÓW. ZATEM MAJ¡TKU TRWA£EGO POWINNO BYć TYLKO TYLE ILE JEST NIEODZOWNE DO PROWADZENIA DZIA£ALNOŁCI. DOKONUJ¡C ANALIZY FINANSOWEJ WYKORZYSTUJE SIę WSKA¬NIKI STRUKTURY AKTYWÓW, NASTęPNIE STRUKTURY PASYWÓW I WRESZCIE WSKA¬NIKI KAPITA£OWO-MAJ¡TKOWE.
W ANALIZIE MAJ¡TKU TRWA£EGO WYKORZYSTUJE SIę:
a) WSKA¬NIK STRUKTURY MAJ¡TKU TRWA£EGO
DUźY UDZIA£ MAJ¡TKU TRWA£EGO, A W SZCZEGÓLNOŁCI MASZYN I URZ¡DZEń JEST CHARAKTERYSTYCZNY DLA PRZEDSIęBIORSTWA PRODUKCYJNEGO. UDZIA£ TEN POZOSTAJE W BEZPIECZNYM ZWI¡ZKU Z KWOT¡ OSI¡GANYCH PRZEZ PRZEDSIęBIORSTWO PRZYCHODÓW. IM WIęKSZY JEST UDZIA£ TRWA£YCH SK£ADNIKÓW MAJ¡TKU W JEGO STRUKTURZE, TYM MNIEJSZA JEST ZDOLNOŁć PRZEDSIęBIORSTWA DO WYPRACOWANIA PRZYCHODU.
STRUKTURę MAJ¡TKOW¡ PRZEDSIęBIORSTWA MOźNA POSZERZYć O BADANIA BARDZIEJ SZCZEGÓ£OWE, DOTYCZ¡CE STRUKTURY WEWNęTRZNEJ WAźNIEJSZYCH POZYCJI AKTYWÓW. POZWALAJ¡ ONE ODPOWIEDZIEć NA PYTANIA:
- JAKI JEST UDZIA£ W MAJ¡TKU TRWA£YM PRZEDSIęBIORSTWA JEGO SK£ADNIKÓW RZECZOWYCH, WARTOŁCI NIEMATERIALNYCH I PRAWNYCH ORAZ LOKAT FINANSOWYCH,
- JAK¡ POZYCJę W MAJ¡TKU OBROTOWYM ZAJMUJ¡: ZAPASY, NALEźNOŁCI, GOTÓWKA I KRÓTKOTERMINOWE PAPIERY WARTOŁCIOWE.
W PIERWSZYM PRZYPADKU WYKORZYSTAMY NASTęPUJ¡CE WSKA¬NIKI:
- WSKA¬NIK RZECZOWYCH SK£ADNIKÓW MAJ¡TKU
RZECZOWE SK£ADNIKI TO PRZEDE WSZYSTKIM MASZYNY I URZ¡DZENIA, Z KTÓRYCH PRZEDSIęBIORSTWO KORZYSTA W PROCESIE PRODUKCJI.
- WSKA¬NIK NIEMATERIALNYCH SK£ADNIKÓW MAJ¡TKU
W ANALIZIE MAJ¡TKU OBROTOWEGO WYKORZYSTUJE SIę NASTęPUJ¡CE WSKA¬NIKI:
b) WSKA¬NIK STRUKTURY MAJ¡TKU OBROTOWEGO
W JEGO ZAKRESIE MIEŁCIć SIę BęD¡:
- WSKA¬NIKI STRUKTURY ZAPASÓW
- WSKA¬NIK STRUKTURY NALEźNOŁCI
- WSKA¬NIK STRUKTURY ŁRODKÓW PIENIęźNYCH
- WSKA¬NIK STRUKTURY KRÓTKOTERMINOWYCH PAPIERÓW WARTOŁCIOWYCH
DO PROWADZENIA DZIA£ALNOŁCI GOSPODARCZEJ PRZEZ JAK¡KOLWIEK JEDNOSTKę GOSPODARCZ¡ NIEZBęDNY JEST MAJ¡TEK. Z PUNKTU WIDZENIA ¬RÓDE£ FINANSOWANIA MOźE ON PRZYBRAć POSTAć KAPITA£U (FUNDUSZU). KAPITA£ JEST WIęC ODPOWIEDNIKIEM PIENIęźNYM MAJ¡TKU, KTÓRY JEST W£ASNOŁCI¡ TEJźE JEDNOSTKI. STRUKTURA PASYWÓW BILANSU ODZWIERCIEDLA POCHODZENIE AKTYWÓW, CZYLI ¬RÓD£A ICH FINANSOWANIA. KAPITA£ ZAK£ADOWY – AKCYJNY, UDZIA£OWY, INDYWIDUALNYCH W£AŁCICIELI, JEST Z REGU£Y KAPITA£EM W£ASNYM, KTÓRY UZUPE£NIA SIę O TWORZENIE REZERWY I DODATKOWE KAPITA£Y GROMADZONE W FORMIE DALSZYCH EMISJI ORAZ POZYSKIWANIA KAPITA£ÓW OBCYCH (KREDYTY, OBLIGACJE). ZBYT WYSOKIE ZWIęKSZENIE KAPITA£ÓW MOźE PROWADZIć DO TZW. ROZWODNIENIA KAPITA£ÓW, CO POCI¡GA ZA SOB¡ OBNIźENIE STOPNIA ICH RENTOWNOŁCI. MOźNA STWIERDZIć, źE STRUKTURA KAPITA£OWA, WYNIKAJ¡CA Z PASYWÓW BILANSU DAJE OBRAZ PODSTAWY FINANSOWEJ, NA KTÓREJ JEST OPARTA DZIA£ALNOŁć PRZEDSIęBIORSTWA. DLATEGO TEź PUNKTEM WYJŁCIA W PORÓWNAWCZEJ ANALIZIE PASYWÓW JEST WSTęPNA OCENA ICH STRUKTURY I USTOSUNKOWANIE SIę – W WARUNKACH DANEGO PRZEDSIęBIORSTWA – DO RELACJI ZACHODZ¡CYCH MIęDZY KAPITA£EM W£ASNYM A OBCYM. MIęDZY TYMI WIELKOŁCIAMI POWINNA BYć ZACHOWANA W£AŁCIWA PROPORCJA DLA DANEGO PRZEDSIęBIORSTWA, GDYź NIE PRZEMYŁLANE NAG£E ZMNIEJSZENIE KAPITA£U W£ASNEGO W STOSUNKU DO KAPITA£U OBCEGO, MOźE SPOWODOWAć TRUDNOŁCI P£ATNICZE I WYWO£Ać NIEBEZPIECZEńSTWO NIEWYP£ACALNOŁCI, A NAWET SPOWODOWAć UZALEźNIENIE PRZEDSIęBIORSTWA OD WOLI WIERZYCIELI.
ANALIZę STRUKTURY PASYWÓW MOźNA OGRANICZYć DO TRZECH WSKA¬NIKÓW:
WYPOSAźENIE PRZEDSIęBIORSTWA W KAPITA£ W£ASNY
OBCI¡źENIA PRZEDSIęBIORSTWA ZOBOWI¡ZANIAMI BIEź¡CYMI
WSKA¬NIK STRUKTURY PASYWÓW
BADAJ¡C STRUKTURę MAJ¡TKOWO – KAPITA£OW¡ WYKORZYSTUJE SIę:
WSKA¬NIK POKRYCIA MAJ¡TKU TRWA£EGO KAPITA£EM W£ASNYM
PRZY POZIOMEJ ANALIZIE BILANSU BADA SIę W JAKIM STOPNIU MAJ¡TEK TRWA£Y ZNAJDUJE POKRYCIE W KAPITA£ACH W£ASNYCH. IM WYźSZY JEST PROCENT POKRYCIA MAJ¡TKU TRWA£EGO PRZEZ KAPITA£ W£ASNY, TYM BARDZIEJ WIERZYCIEL MOźE LICZYć NA ODZYSKANIE SWOICH PIENIęDZY NA WYPADEK LIKWIDACJI FIRMY. UWAźA SIę BOWIEM, źE BIEź¡CA DZIA£ALNOŁć GOSPODARCZA MOźE BYć KREDYTOWANA, A MAJ¡TEK TRWA£Y POWINNO SIę POKRYć KAPITA£AMI W£ASNYMI. JEźELI MAJ¡TEK TRWA£Y JEST W PE£NI POKRYTY KAPITA£EM W£ASNYM, TO WÓWCZAS ZACHOWANA JEST TZW. Z£OTA REGU£A BILANSOWA. ZGODNIE Z NI¡ TRWA£E SK£ADNIKI MAJ¡TKU PRZEDSIęBIORSTWA POWINNY BYć FINANSOWANE Z KAPITA£U W£ASNEGO, PONIEWAź TA W£AŁNIE CZęŁć MAJ¡TKU, JAK RÓWNIEź KAPITA£U W£ASNEGO ODDAWANA JEST DO DYSPOZYCJI PRZEDSIęBIORSTWA NA D£UGI OKRES CZASU.
WSKA¬NIK POKRYCIA KAPITA£EM KRÓTKOTERMINOWYM MAJ¡TKU OBROTOWEGO
UDZIA£ KAPITA£U OBROTOWEGO W FINANSOWANIU MAJ¡TKU OGÓ£EM
1.2. Analiza rachunku zysku i strat
RACHUNEK WYNIKÓW JEST OBOK BILANSU JEDNYM Z NAJWAźNIEJSZYCH SPRAWOZDAń FINANSOWYCH SPORZ¡DZANYCH PRZEZ WSZYSTKIE PRZEDSIęBIORSTWA. JEST TABELARYCZNYM ZESTAWIENIEM PRZYCHODÓW, KOSZTÓW, ZYSKÓW I STRAT NADZWYCZAJNYCH ORAZ OBOWI¡ZKOWYCH OBCI¡źEń WYNIKU FINANSOWEGO, SPORZ¡DZONYM NA DANY ROK OBROTOWY. INFORMUJE ON O STOPNIU REALIZACJI JEDNEGO Z G£ÓWNYCH CELÓW DZIA£ALNOŁCI GOSPODARCZEJ, A MIANOWICIE O WYSOKOŁCI OSI¡GNIęTYCH W OKRESIE SPRAWOZDAWCZYM ZYSKÓW. RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT OBEJMUJE ZESTAWIENIE PRZYCHODÓW UZYSKANYCH ZE SPRZEDAźY DÓBR I US£UG PRODUKOWANYCH PRZEZ FIRMę ORAZ ZESTAWIENIE PONIESIONYCH W TYM OKRESIE KOSZTÓW.
RACHUNEK WYNIKÓW POLEGA NA USTALENIU RÓźNICY MIęDZY WARTOŁCI¡ PRZYCHODÓW I KOSZTAMI ICH POZYSKANIA ORAZ KWOTY ZYSKU PRZED OPODATKOWANIEM I PO OPODATKOWANIU. DAJE TAKźE WSKAZÓWKI DLA WYZNACZANIA KIERUNKÓW RESTRUKTURYZACJI. S£UźY TEMU G£ÓWNIE OCENA STRUKTURY ZYSKU OPERACYJNEGO, KTÓRA POZWOLI NA OKREŁLENIE UDZIA£U W TEJ NADWYźCE: KOSZTÓW OGÓLNOZAK£ADOWYCH, KOSZTÓW SPRZEDAźY, KOSZTÓW FINANSOWYCH ORAZ PODATKÓW DOCHODOWEGO I QUASI DOCHODOWEGO. JEźELI UDZIA£ TYCH SK£ADNIKÓW RACHUNKU W NADWYźCE OPERACYJNEJ RÓźNI SIę ISTOTNIE OD STRUKTURY INNYCH PODMIOTÓW LUB CA£EJ BRANźY, TO WÓWCZAS KONIECZNA JEST SZCZEGÓ£OWA ANALIZA TYCH POZYCJI WYDATKÓW PRZEDSIęBIORSTWA I POSZUKIWANIA W PROGRAMIE RESTRUKTURYZACJI MOźLIWOŁCI ICH OBNIźENIA.
PRAWO DOPUSZCZA CZTERY SPOSOBY SPORZ¡DZANIA RACHUNKU ZYSKU I STRAT TJ.:
- W UK£ADZIE DRABINKOWYM,
- W UK£ADZIE SPRAWOZDAWCZYM,
- W WERSJI PORÓWNAWCZEJ,
- W WERSJI KALKULACYJNEJ.
PRZY CZYM RÓźNICE DOTYCZ¡ W WIęKSZYM STOPNIU PREZENTACJI NIź ZASOBU INFORMACJI PRZEKAZANEJ PRZEZ SPRAWOZDANIE.
2. ANALIZA WSKA¬NIKOWA W OCENIE SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA.
OD PONAD WIEKU ANALIZA WSKA¬NIKOWA JEST G£ÓWNYM INSTRUMENTEM
INTERPRETACJI SPRAWOZDAń FINANSOWYCH, A W KONSEKWENCJI STANOWI PODSTAWę DO DOKONANIA OCENY KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTWA. POSZCZEGÓLNE WSKA¬NIKI FINANSOWE DOTYCZ¡ OKREŁLONEGO OBSZARU DZIA£ALNOŁCI FIRMY. DZIęKI NIM MOźNA ZIDENTYFIKOWAć JEJ S£ABE I MOCNE STRONY. ZBYT WYSOKA LUB ZBYT NISKA WIELKOŁć WSKA¬NIKÓW JEST SYGNA£EM O WYSTęPOWANIU OKREŁLONYCH ZJAWISK I MOźE BYć ¬RÓD£EM INFORMACJI O ZAGROźENIACH I SZANSACH DZIA£ALNOŁCI FIRMY. NALEźY JEDNAK DODAć, źE WSKA¬NIKI FINANSOWE NA OGÓ£ NIE DOSTARCZAJ¡ PE£NYCH INFORMACJI O PRZYCZYNACH WYSTęPOWANIA ZJAWISK LUB ZDARZEń. NIEMNIEJ SPOSÓB PODEJŁCIA DO TEGO NARZęDZIA MUSI BYć ODPOWIEDNIO WYWAźONY I UZUPE£NIONY INNYMI NARZęDZIAMI ANALITYCZNYMI. SZEROKI WACHLARZ WSKA¬NIKÓW FINANSOWYCH, MOźLIWY DO USTALENIA NA PODSTAWIE SPRAWOZDAń FINANSOWYCH JEST WYKORZYSTYWANY DO PODEJMOWANIA DECYZJI DOTYCZ¡CYCH SPRAWNEGO FUNKCJONOWANIA PRZEDSIęBIORSTWA.
NA PODSTAWIE ZMIAN W WIELKOŁCIACH WSKA¬NIKÓW OCENIA SIę WYBRANE, WęźSZE LUB SZERSZE DZIEDZINY DZIA£ALNOŁCI FIRMY. ANALIZA WSKA¬NIKOWA W ODNIESIENIU DO BADANIA SPRAWOZDAń FINANSOWYCH OBEJMUJE OBLICZANIE WSKA¬NIKÓW FINANSOWYCH KONSTRUOWANYCH W OPARCIU O DANE Z BILANSU I RACHUNKU WYNIKÓW I PORÓWNYWANIE ICH WIELKOŁCI W CZASIE Z WIELKOŁCI¡ WZORCOW¡ LUB POMIęDZY RÓźNYMI JEDNOSTKAMI GOSPODARCZYMI. RZECZYWISTA PRZYDATNOŁć TEJ ANALIZY POLEGA NA TYM, Iź UMOźLIWIA ONA PRZEWIDYWANIE PRZYSZ£YCH DOCHODÓW FIRMY. O ILE JEDNAK INWESTOROM WYSTARCZA PRZEWIDYWANIE SPODZIEWANYCH ZYSKÓW I WIELKOŁCI DYWIDENDY, TO DLA KIEROWNICTWA FIRMY ANALIZA WSKA¬NIKÓW FINANSOWYCH JEST PODSTAW¡ DO PROGNOZOWANIA PRZYSZ£YCH WARUNKÓW ORAZ, CO NAJWAźNIEJSZE, PLANOWANIA DZIA£Ań, KTÓRE WP£YWAJ¡ NA PRZEBIEG WYDARZEń. ANALIZA FINANSOWA, A W SZCZEGÓLNOŁCI ANALIZA WSKA¬NIKÓW FINANSOWYCH JEST NIEOD£¡CZN¡ CZęŁCI¡ ZARZ¡DZANIA FINANSAMI.
2.1. WSKA¬NIKI RENTOWNOŁCI.
OSTATECZNYM CELEM DZIA£ALNOŁCI GOSPODARCZEJ PRZEDSIęBIORSTWA JEST OSI¡GNIęCIE ZYSKU. MIERZENIE ZYSKU STAJE SIę PIERWSZOPLANOWYM ZADANIEM ZARÓWNO ANALITYKÓW Z ZEWN¡TRZ JAK I ZARZ¡DU FIRMY. W ZALEźNOŁCI OD POTRZEB RENTOWNOŁć MOźE BYć MIERZONA PRZEZ ODNIESIENIE DOCHODÓW FIRMY DO WIELKOŁCI SPRZEDAźY. WSKA¬NIKI RENTOWNOŁCI BAZUJ¡ NA WIELKOŁCI OSI¡GNIęTEGO PRZEZ FIRMę ZYSKU W BADANYM OKRESIE. ZYSK JEST ODZWIERCIEDLENIEM NAJOGÓLNIEJ MÓWI¡C, EFEKTYWNYCH DECYZJI INWESTYCYJNYCH I FINANSOWYCH. JEŁLI FIRMA NIE UZYSKUJE WYMAGANEJ PRZEZ INWESTORÓW STOPY ZWROTU, NIE ZNAJDUJE ICH UZNANIA I POZYTYWNEJ OCENY. JEDNOCZEŁNIE MOźE BYć ONA NIEZDOLNA DO SAMODZIELNEGO ZWIęKSZANIA W£ASNEJ BAZY MAJ¡TKOWEJ. WSKA¬NIKI TE MIERZ¡ EFEKTYWNOŁć DZIA£ANIA FIRMY PRZEZ ODNIESIENIE OSI¡GNIęTEGO ZYSKU DO SPRZEDAźY, MAJ¡TKU FIRMY LUB WK£ADU INWESTYCYJNEGO (KAPITA£U). OKREŁLANE S¡ RÓWNIEź MIANEM WSKA¬NIKÓW ZYSKOWNOŁCI LUB STOPY ZYSKU, GDYź MIERZ¡ ZDOLNOŁć JEDNOSTKI ORAZ JEJ POSZCZEGÓLNYCH SK£ADNIKÓW DO GENEROWANIA ZYSKU. EFEKTYWNOŁć (ZYSKOWNOŁć) JEDNOSTKI MOźNA OCENIAć ZA POMOC¡ WSKA¬NIKÓW:
- RENTOWNOŁCI SPRZEDAźY,
- RENTOWNOŁCI AKTYWÓW,
- RENTOWNOŁCI KAPITA£U W£ASNEGO.
WSKA¬NIK RENTOWNOŁCI SPRZEDAźY STANOWI RELACJę ZYSKU DO PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY. INFORMUJE ON O UDZIALE ZYSKU W WARTOŁCI SPRZEDAźY. IM WSKA¬NIK TEN JEST WYźSZY TYM WIęKSZA JEST EFEKTYWNOŁć PRZEDSIęBIORSTWA. W ZALEźNOŁCI OD RODZAJU PRZYJęTEGO ZYSKU (Z DZIA£ALNOŁCI OPERACYJNEJ, ZYSK NETTO, ZYSK BRUTTO) Z RACHUNKU ZYSKU I STRAT MOźNA MÓWIć O RENTOWNOŁCI SPRZEDAźY MIERZONEJ ZYSKIEM OPERACYJNYM, ZYSKIEM NETTO. WSKA¬NIK RENTOWNOŁCI SPRZEDAźY NETTO OKREŁLANY JEST RÓWNIEź ZWROTEM ZE SPRZEDAźY. INFORMUJE JAK¡ MARźę ZYSKU PRZYNOSI DANA WARTOŁć SPRZEDAźY. IM NIźSZY JEST TEN WSKA¬NIK, TYM WIęKSZA WARTOŁć SPRZEDAźY MUSI BYć ZREALIZOWANA DLA OSI¡GNIęCIA OKREŁLONEJ KWOTY ZYSKU. WIęKSZA WARTOŁć WSKA¬NIKA OZNACZA ZATEM KORZYSTNIEJSZ¡ KONDYCJę FINANSOW¡ FIRMY .
=
=
WSKA¬NIK RENTOWNOŁCI AKTYWÓW OKREŁLA ZDOLNOŁć AKTYWÓW JEDNOSTKI DO GENEROWANIA ZYSKU. STANOWI ON RELACJę ZYSKU NETTO DO AKTYWÓW. INFORMUJE ON O WYSOKOŁCI ZYSKU NETTO PRZYPADAJ¡CEGO NA JEDNOSTKę AKTYWÓW. WSKA¬NIK TEN, OKREŁLANY JEST RÓWNIEź ZWROTEM Z MAJ¡TKU ROA, POKAZUJE JAK EFEKTYWNIE FIRMA ZARZ¡DZA SWOIMI AKTYWAMI. IM WARTOŁć TEGO WSKA¬NIKA JEST WIęKSZA, TYM KORZYSTNIEJSZA JEST SYTUACJA FINANSOWA FIRMY.
=
WSKA¬NIK RENTOWNOŁCI KAPITA£U W£ASNEGO – STANOWI RELACJę ZYSKU NETTO DO PRZECIęTNEGO STANU KAPITA£U W£ASNEGO. WSKA¬NIK TEN INFORMUJE O ZDOLNOŁCI KAPITA£U W£ASNEGO DO GENEROWANIA ZYSKÓW. IM WYźSZY WSKA¬NIK, TYM WYźSZA EFEKTYWNOŁć WYKORZYSTANIA KAPITA£U W£ASNEGO, WIęKSZA MOźLIWOŁć UZYSKANIA WYźSZYCH DYWIDEND ORAZ DALSZEGO ROZWOJU PRZEDSIęBIORSTWA. DZIęKI TEMU WSKA¬NIKOWI UZYSKUJEMY ODPOWIED¬ NA PYTANIE JAKA JEST STOPA ZWROTU OD WK£ADU KAPITA£OWEGO WNIESIONEGO PRZEZ W£AŁCICIELI FIRMY
=
2.2. WSKA¬NIKI P£YNNOŁCI FINANSOWEJ.
P£YNNOŁć FINANSOWA NALEźY DO JEDNEGO Z PODSTAWOWYCH WYZNACZNIKÓW EFEKTYWNOŁCI EKONOMICZNEJ PRZEDSIęBIORSTWA, A W SZCZEGÓLNOŁCI CHARAKTERYZUJE JEGO ZDOLNOŁć DO POZYSKIWANIA ŁRODKÓW PIENIęźNYCH. Z TEGO WZGLęDU POWINNA ONA STANOWIć PRZEDMIOT SZCZEGÓLNEGO ZAINTERESOWANIA KIEROWNICTWA. ANALIZA P£YNNOŁCI FINANSOWEJ MA NA CELU DOSTARCZENIE INFORMACJI O WYP£ACALNOŁCI JEDNOSTKI ROZUMIANEJ JAKO ZDOLNOŁć DO POKRYWANIA SWOICH ZOBOWI¡ZAń FINANSOWYCH W WYMAGANYCH TERMINACH SP£ATY. P£YNNOŁć FINANSOW¡ PRZEDSIęBIORSTWA MOźNA OCENIAć NA PODSTAWIE WSKA¬NIKÓW:
- BIEź¡CEJ P£YNNOŁCI,
- SZYBKIEJ P£YNNOŁCI FINANSOWEJ.
WSKA¬NIKI TE S¡ SZEROKO WYKORZYSTYWANE W BANKOWOŁCI DO OCENY ZDOLNOŁCI P£ATNICZYCH KREDYTOBIORCÓW.
WSKA¬NIK BIEź¡CEJ P£YNNOŁCI FINANSOWEJ STANOWI RELACJę MAJ¡TKU DO ZOBOWI¡ZAń KRÓTKOTERMINOWYCH. INFORMUJE ON O MOźLIWOŁCI SP£ATY KRÓTKOTERMINOWYCH ZOBOWI¡ZAń ŁRODKAMI OBROTOWYMI. KSZTA£TOWANIE SIę WSKA¬NIKA BIEź¡CEJ P£YNNOŁCI FINANSOWEJ PONIźEJ JEDNOŁCI OZNACZA, źE ZOBOWI¡ZANIA BIEź¡CE PRZEKRACZAJ¡ WYSOKOŁć ŁRODKÓW OBROTOWYCH I PRZEDSIęBIORSTWO UTRACI£O BIEź¡C¡ P£YNNOŁć FINANSOW¡. WIELKOŁć MAJ¡TKU OBROTOWEGO POWINNA BYć OKO£O DWA RAZY WIęKSZA NIź KWOTA BIEź¡CYCH ZOBOWI¡ZAń. MINIMUM BEZPIECZEńSTWA FINANSOWEGO OKREŁLA POZIOM WSKA¬NIKA P£YNNOŁCI BIEź¡CEJ, KTÓRY POWINIEN MIEŁCIć SIę W GRANICACH 1,2 – 2,0.
=
WSKA¬NIK SZYBKIEJ P£YNNOŁCI FINANSOWEJ STANOWI RELACJę P£YNNYCH ŁRODKÓW OBROTOWYCH DO ZOBOWI¡ZAń KRÓTKOTERMINOWYCH. P£YNNE ŁRODKI OBROTOWE TO ŁRODKI PIENIęźNE, KRÓTKOTERMINOWE PAPIERY WARTOŁCIOWE ORAZ KRÓTKOTERMINOWE NALEźNOŁCI. WIELKOŁć P£YNNYCH ŁRODKÓW OBROTOWYCH MOźNA USTALIć JAKO RÓźNICę MIęDZY OGÓLN¡ KWOT¡ MAJ¡TKU OBROTOWEGO A SUM¡ ZAPASÓW. WSKA¬NIK TEN POKAZUJE STOPIEń POKRYCIA ZOBOWI¡ZAń KRÓTKOTERMINOWYMI AKTYWAMI O DUźYM STOPNIU P£YNNOŁCI. ZA NAJBARDZIEJ OPTYMALN¡ WIELKOŁć WSKA¬NIKA PRZYJMUJE SIę POZIOM 1,0. WSKA¬NIK WYNOSZ¡CY PONIźEJ JEDNOŁCI OZNACZA, źE FIRMA MOźE MIEć TRUDNOŁCI P£ATNICZE. DLA PARTNERÓW GOSPODARCZYCH JEST TO SYGNA£ ZWIęKSZONEGO RYZYKA. JEźELI SZYBKI WSKA¬NIK JEST NISKI, A WSKA¬NIK BIEź¡CY WYSOKI, TO OZNACZA, źE FIRMA UTRZYMUJE ZBYT WYSOKI POZIOM ZAPASÓW, W KTÓRYCH ZAMROźONY JEST FUNDUSZ OBROTOWY.
=
2.3. WSKA¬NIKI SZYBKOŁCI OBROTU
WSKA¬NIKI SZYBKOŁCI OBROTU CHARAKTERYZUJ¡ STOPIEń WYKORZYSTANIA MAJ¡TKU JEDNOSTKI. INFORMUJ¡ O SZYBKOŁCI, Z JAK¡ OBRACANE S¡ AKTYWA OGÓ£EM, ZAPASY, NALEźNOŁCI ORAZ JAK SZYBKO JEDNOSTKA SP£ACA SWOJE ZOBOWI¡ZANIA. ANALIZę EFEKTYWNOŁCI GOSPODAROWANIA MAJ¡TKIEM JEDNOSTKI MOźNA PRZEPROWADZIć USTALAJ¡C:
- WSKA¬NIK OBROTU AKTYWAMI,
- WSKA¬NIK OBROTU AKTYWAMI TRWA£YMI,
- WSKA¬NIK ROTACJI (OBROTU) NALEźNOŁCI,
- WSKA¬NIK ROTACJI (OBROTU) ZAPASÓW,
- WSKA¬NIK ROTACJI (OBROTU) ZOBOWI¡ZAń.
WSKA¬NIK OBROTU AKTYWAMI STANOWI RELACJę PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY DO PRZECIęTNEGO STANU AKTYWÓW. INFORMUJE ON, JAKA WARTOŁć PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY PRZYPADA NA JEDN¡ Z£OTÓWKę ZAANGAźOWANEGO MAJ¡TKU. OKREŁLA ZDOLNOŁć AKTYWÓW JEDNOSTKI DO GENEROWANIA PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY. WARTO ZWRÓCIć UWAGę, źE ISTOTNYM CZYNNIKIEM OKREŁLAJ¡CYM WIELKOŁć WSKA¬NIKA JEST D£UGOŁć UźYTKOWANIA MAJ¡TKU TRWA£EGO. IM D£UźSZY JEST TEN OKRES TYM WSKA¬NIK TEN MOźE BYć KORZYSTNIEJSZY.
=
WSKA¬NIK OBROTU AKTYWAMI TRWA£YMI STANOWI STOSUNEK PRZYCHODU ZE SPRZEDAźY DO PRZECIęTNEGO STANU AKTYWÓW TRWA£YCH (MAJ¡TKU TRWA£EGO). POPRAWA TEGO WSKA¬NIKA ŁWIADCZY O LEPSZYM WYKORZYSTANIU POSIADANEGO MAJ¡TKU TRWA£EGO. OKREŁLA ILE RAZY SPRZEDAź NETTO JEST WIęKSZA OD ŁRODKÓW TRWA£YCH ZAANGAźOWANYCH W DZIA£ALNOŁCI PRZEDSIęBIORSTWA.
=
WSKA¬NIK ROTACJI (OBROTU) NALEźNOŁCI JEST STOSUNKIEM PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY DO PRZECIęTNEGO STANU NALEźNOŁCI. INFORMUJE ON O ILOŁCI CYKLÓW OBROTU PRZECIęTNYM STANEM NALEźNOŁCI W CI¡GU ROKU W STOSUNKU DO WIELKOŁCI SPRZEDAźY. PRZECIęTNY STAN NALEźNOŁCI USTALA SIę W OPARCIU O STANY MIESIęCZNE LUB KWARTALNE. JEźELI USTALENIE TYCH STANÓW NIE JEST MOźLIWE, MOźNA PRZYJ¡ć ŁREDNI¡ ZE STANÓW NA POCZ¡TEK I KONIEC ROKU. WSKA¬NIK TEN OKREŁLA, ILE RAZY WCI¡GU ROKU FIRMA ODTWARZA STAN SWOICH NALEźNOŁCI. WED£UG STANDARDÓW ZACHODNICH WSKA¬NIK TEN POWINIEN OSCYLOWAć W PRZEDZIALE 7,0 – 10,0. JEŁLI JEST MNIEJSZY NIź 7,0 TO TAKA SYTUACJA MOźE OZNACZAć, źE PRZEDSIęBIORSTWO ZBYT D£UGO KREDYTUJE SWOICH KLIENTÓW CO ŁWIADCZY O TYM, źE ŁRODKI PIENIęźNE S¡ ZBYT D£UGO ZAMROźONE W NALEźNOŁCIACH.
=
WSKA¬NIK TEN MOźE BYć WYRAźONY W DNIACH, WÓWCZAS ZA PODSTAWę PRZYJMUJE SIę PRZECIęTN¡ WIELKOŁć SPRZEDAźY DZIENNEJ. OKREŁLA ON ILOŁć DNI SPRZEDAźY, ZA KTÓR¡ NIE UZYSKANO JESZCZE NALEźNOŁCI. INFORMUJE ZATEM KIEROWNICTWO FIRMY, W JAKIM STOPNIU KREDYTUJE ONA SWOICH ODBIORCÓW I JAK D£UGO ŁRODKI PIENIęźNE S¡ ZAMROźONE W NALEźNOŁCIACH.
=
WSKA¬NIK ROTACJI (OBROTU) ZAPASÓW JEST STOSUNKIEM PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY PRODUKTÓW DO PRZECIęTNEGO STANU ZAPASÓW. PRZECIęTNY STAN ZAPASÓW NALEźY OBLICZYć JAKO ŁREDNI¡ ZE STANÓW ZAPASÓW W POSZCZEGÓLNYCH MIESI¡CACH LUB KWARTA£ACH, A JEŁLI TO NIE JEST MOźLIWE, TO JAKO ŁREDNI¡ ZE STANÓW NA POCZ¡TEK I KONIEC ROKU. IM WSKA¬NIK JEST WYźSZY, TYM SYTUACJA JEST KORZYSTNIEJSZA. WSKA¬NIK OKREŁLA, ILE RAZY W CI¡GU BADANEGO OKRESU NAST¡PI „ODNOWIENIE” STANU ZAPASÓW.
=
WSKA¬NIK TEN MOźE BYć WYRAźONY W DNIACH, WÓWCZAS ZA PODSTAWę PRZYJMUJE SIę PRZYCHODY ZE SPRZEDAźY. OKREŁLA ON, CO ILE DNI PRZEDSIęBIORSTWO ODNAWIA SWOJE ZAPASY DLA ZREALIZOWANIA OKREŁLONEJ SPRZEDAźY. WYSOKI WSKA¬NIK ROTACJI W DNIACH INFORMUJE O WOLNYM OBROCIE ZAPASÓW, NISKI ZAŁ O OBROCIE SZYBKIM.
=
WSKA¬NIK OBROTU ZOBOWI¡ZANIAMI STANOWI RELACJę PRZYCHODÓW ZE SPRZEDAźY PRODUKTÓW DO PRZECIęTNEGO STANU ZOBOWI¡ZAń KRÓTKOTERMINOWYCH. INFORMUJE ON Z JAK¡ CZęSTOTLIWOŁCI¡ JEDNOSTKA SP£ACA SWOJE ZOBOWI¡ZANIA. PRZECIęTNY STAN ZOBOWI¡ZAń KRÓTKOTERMINOWYCH USTALA SIę JAKO ŁREDNI¡ ZE STANÓW TYCH ZOBOWI¡ZAń W POSZCZEGÓLNYCH MIESI¡CACH LUB KWARTA£ACH, A JEŁLI TO NIE JEST MOźLIWE, TO JAKO ŁREDNI¡ ZE STANU NA POCZ¡TEK I KONIEC ROKU.
=
WSKA¬NIK TEN MOźE BYć WYRAźONY W DNIACH. POKAZUJE WÓWCZAS ILE CZASU MA PRZEDSIęBIORSTWO NA SP£ATę SWOICH ZOBOWI¡ZAń. CZYM WYźSZY WSKA¬NIK TYM LEPIEJ DLA FIRMY, MA BOWIEM WIęCEJ CZASU NA ZGROMADZENIE POTRZEBNYCH ŁRODKÓW PIENIęźNYCH.
=
2.4. WSKA¬NIKI ZAD£UźENIA.
WSKA¬NIKI ZAD£UźENIA CHARAKTERYZUJ¡ STOPIEń ZASILANIA JEDNOSTKI KAPITA£AMI OBCYMI ORAZ INFORMUJ¡ O MOźLIWOŁCIACH OBS£UGI TEGO KAPITA£U. OKREŁLAJ¡ POZIOM ZAD£UźENIA JEDNOSTKI, KTÓRY MOźNA BADAć ZA POMOC¡ WSKA¬NIKÓW:
- WSKA¬NIKA OGÓLNEGO ZAD£UźENIA (STOPY ZAD£UźENIA),
- WSKA¬NIKA ZAD£UźENIA KAPITA£ÓW W£ASNYCH,
- WSKA¬NIK ZAD£UźENIA D£UGOTERMINOWEGO,
- WSKA¬NIKA POKRYCIA ODSETEK,
- WSKA¬NIKA OBS£UGI ZAD£UźENIA.
WSKA¬NIK OGÓLNEGO ZAD£UźENIA STANOWI STOSUNEK OGÓ£U ZOBOWI¡ZAń DO CA£OŁCI JEGO MAJ¡TKU. OKREŁLA ON UDZIA£ ZOBOWI¡ZAń (KAPITA£ÓW OBCYCH) W FINANSOWANIU MAJ¡TKU JEDNOSTKI. SYTUACJA JEDNOSTKI JEST KORZYSTNIEJSZA IM NIźSZY JEST POZIOM TEGO WSKA¬NIKA, PONIEWAź MNIEJSZY JEST UDZIA£ KAPITA£U OBCEGO W FINANSOWANIU DZIA£ALNOŁCI JEDNOSTKI. ZBYT WYSOKI POZIOM TEGO WSKA¬NIKA MOźE PODWAźAć WIARYGODNOŁć FINANSOW¡ FIRMY. ZBYT NISKI POZIOM MOźE ŁWIADCZYć O NIEWYKORZYSTANIU ZEWNęTRZNYCH ¬RÓDE£ FINANSOWANIA DLA ZWIęKSZENIA KORZYŁCI FINANSOWYCH FIRMY.
=
WSKA¬NIK ZAD£UźENIA KAPITA£ÓW W£ASNYCH STANOWI STOSUNEK ZOBOWI¡ZAń OGÓ£EM DO KAPITA£ÓW W£ASNYCH. WSKA¬NIK TEN OKREŁLA MOźLIWOŁć POKRYCIA ZOBOWI¡ZAń W£ASNYM KAPITA£EM. KAPITA£Y W£ASNE STANOWI¡ GWARANCJę POKRYCIA ZOBOWI¡ZAń NAWET W RAZIE PONIESIENIA STRAT. WARTOŁCI¡ GRANICZN¡ DLA ŁREDNICH I DUźYCH FIRM JEST RELACJA 3:1 A DLA MA£YCH 1:1.
=
WSKA¬NIK ZAD£UźENIA D£UGOTERMINOWEGO
WSKA¬NIK DOTYCZY ZAD£UźENIA D£UGOTERMINOWEGO PRZEZ, KTÓRE ROZUMNIE SIę D£UGI, SP£ACONE W OKRESIE D£UźSZYM NIź 1 ROK, MOG¡ TO BYć KREDYTY D£UGOTERMINOWE, POźYCZKI HIPOTECZNE, OBLIGACJE ITP. WSKA¬NIK WYźSZY OD JEDNOŁCI (LUB 100 %) ŁWIADCZY, źE ZAD£UźENIE D£UGOTERMINOWE PRZEWYźSZA KAPITA£ W£ASNY W£AŁCICIELI. WSKAZUJE BOWIEM NA DUźE RYZYKO ZWI¡ZANE Z MOźLIWOŁCI¡ SP£ATY D£UGÓW. NA OGÓ£ POźYCZKODAWCY STARAJ¡ SIę UDZIELAć KREDYTÓW I POźYCZEK TYLKO DO OKREŁLONEGO POZIOMU WSKA¬NIKA ZAD£UźENIA D£UGOTERMINOWEGO. RACJONALNY WSKA¬NIK D£UGU POWINIEN MIEŁCIć SIę W PRZEDZIALE 0,5 – 1,0. FIRMY POSIADAJ¡CE WYźSZ¡ PROPORCJę D£UGOTERMINOWYCH ZOBOWI¡ZAń DO KAPITA£U W£ASNEGO S¡ UWAźANE ZA POWAźNIE ZAD£UźONE.
WSKA¬NIK POKRYCIA ODSETEK JEST RELACJ¡ ZYSKU OPERACYJNEGO DO OP£ACONYCH ODSETEK. WSKA¬NIK TEN OKREŁLA ZDOLNOŁć JEDNOSTKI DO SP£ATY ODSETEK Z TYTU£U ZACI¡GNIęTYCH POźYCZEK. WARTOŁć TEGO WSKA¬NIKA POWINNA BYć WIELOKROTNIE WYźSZA OD 1. WIELKOŁć WSKA¬NIKA W POBLIźU JEDNOŁCI OZNACZA DUźY STOPIEń RYZYKA ZWI¡ZANY ZE SP£AT¡ ODSETEK. WYSOKI POZIOM TEGO WSKA¬NIKA ŁWIADCZY O TYM, źE NAWET JEŁLI WYNIKI FINANSOWE FIRMY ULEGN¡ ISTOTNEMU POGORSZENIU, TO I TAK SP£ATA ODSETEK MOźE BYć ZAPEWNIONA.
=
OMÓWIONY WSKA¬NIK INFORMUJE JEDYNIE O ZDOLNOŁCI DO SP£ATY ODSETEK, CO NIE JEST RÓWNOZNACZNE ZE ZDOLNOŁCI¡ JEDNOSTKI DO OBS£UGI ZAD£UźENIA.
WSKA¬NIK OBS£UGI ZAD£UźENIA STANOWI STOSUNEK ZYSKU NETTO I AMORTYZACJI DO ZOBOWI¡ZAń Z TYTU£U KREDYTU LUB POźYCZEK. IM WYźSZA JEST WARTOŁć TEGO WSKA¬NIKA TYM KORZYSTNIEJSZA JEST SYTUACJA JEDNOSTKI I ŁWIADCZY O MOźLIWOŁCI POKRYCI ZOBOWI¡ZAń ZYSKIEM NETTO I AMORTYZACJ¡.
=
W PRAKTYCE WYSTęPUJE RÓWNIEź WSKA¬NIK OBS£UGI ZAD£UźENIA LICZONY BEZ UWZGLęDNIENIA W LICZNIKU AMORTYZACJI.
ROZDZIA£ III
Analiza finansowa w ocenie zdolności płatniczej przedsiębiorstwa
3. PRZEDMIOT I METODY ANALIZY WYP£ACALNOŁCI.
ZAKRES I KIERUNKI ANALIZY FINANSOWEJ W ROZWINIęTEJ GOSPODARCE RYNKOWEJ OBEJMUJ¡ OCENY PORÓWNAWCZE PRZEWIDYWANEJ W PRZYSZ£OŁCI KONDYCJI FINANSOWEJ PRZEDSIęBIORSTW. W PRAKTYCE OZNACZA TO, źE SYTUACJE FINANSOWE WYSTęPUJ¡CE W PRZESZ£OŁCI ORAZ WYNIKAJ¡CE Z USTALONYCH PROGNOZ S¡ RÓWNOLEGLE OCENIANE I PORÓWNYWANE PRZY ZASTOSOWANIU JEDNAKOWEGO SYSTEMU WSKA¬NIKÓW. BY ANALIZA BY£A PE£NA, NIE MOźE OGRANICZAć SIę TYLKO DO CZYNNIKÓW FINANSOWYCH I EKONOMICZNYCH, ALE MUSI UWZGLęDNIAć RÓWNIEź CZYNNIKI Z „OTOCZENIA” FIRMY NP.: CZYNNIKI POLITYCZNE, SOCJOLOGICZNE ITP.
OCENY PORÓWNAWCZE PROWADZONE S¡ W CELU ODPOWIEDNIO SZYBKIEGO REAGOWANIA NA SYMPTOMY UTRATY P£YNNOŁCI FINANSOWEJ FIRM ORAZ OGRANICZENIA RYZYKA ZWI¡ZANEGO Z ICH DZIA£ALNOŁCI¡. WCZESNE WYKRYCIE ZAGROźENIA UMOźLIWIA PODEJMOWANIE DZIA£Ań HAMUJ¡CYCH A NAWET ELIMINUJ¡CYCH NIEPOź¡DANE PROCESY.
POTRZEBA DOSKONALENIA METOD, ROZSZERZENIA ZAKRESU ICH DZIA£ANIA WYNIKA Z FAKTU, Iź ¬RÓD£A UTRATY P£YNNOŁCI MOG¡ WYST¡PIć W KAźDEJ DZIEDZINIE DZIA£ALNOŁCI PRZEDSIęBIORSTWA, JAK I W JEGO OTOCZENIU . Z TEGO WZGLęDU PRZEDMIOTEM OCENY S¡ G£ÓWNIE WIELKOŁCI ODDZIA£YWUJ¡CE NA ZDOLNOŁć P£ATNICZ¡ NP.:
- STRUKTURA MAJ¡TKU PRZEDSIęBIORSTWA,
- STRUKTURA KAPITA£ÓW,
- STRUKTURA ZOBOWI¡ZAń,
- P£YNNOŁć ŁRODKÓW,
- POZYCJA PRZEDSIęBIORSTWA NA RYNKU I CHARAKTERYSTYKA RYNKU,
- ORGANIZACJA PRZEDSIęBIORSTWA,
- INNE.
S¡ TO ZARÓWNO WIELKOŁCI MIERZALNE I NIEMIERZALNE. ST¡D METODY STOSOWANE W OCENIE ZDOLNOŁCI KREDYTOWEJ I OCENIE WYP£ACALNOŁCI NALEźY PODZIELIć NA:
- ILOŁCIOWE
- JAKOŁCIOWE
- MIESZANE
NAJCZęŁCIEJ STOSOWANE S¡ METODY ILOŁCIOWE. OCENA WYP£ACALNOŁCI PRZY ICH WYKORZYSTANIU POLEGA NA USTALENIU I OCENIE TRADYCYJNYCH WSKA¬NIKÓW ANALIZY FINANSOWEJ, M.IN. TAKICH JAK WSKA¬NIKI P£YNNOŁCI, RENTOWNOŁCI. ZA PODSTAWę PRZYJMUJE SIę DANE HISTORYCZNE ZAWARTE W SPRAWOZDAWCZOŁCI FINANSOWEJ. MIMO, źE OBLICZONE WSKA¬NIKI S¡ W KOLEJNYCH FAZACH BADANIA WIELOKROTNIE PORÓWNYWANE Z WARTOŁCIAMI GRANICZNYMI, WIELKOŁCIAMI Z LAT UBIEG£YCH, WYNIKAMI INNYCH PRZEDSIęBIORSTW TO NIE STANOWI¡ WYSTARCZAJ¡CEGO INSTRUMENTU WYKRYWANIA SYMPTOMÓW ZAGROźENIA UPAD£OŁCI¡. PONADTO PRZEDSTAWIONY SPOSÓB OCENY CHARAKTERYZUJE SIę DUź¡ PRACOCH£ONNOŁCI¡. NATOMIAST BANKI, KIEROWNICTWO FIRM, WIERZYCIELE OCZEKUJ¡ MODELI O DUźEJ ZDOLNOŁCI PROGNOSTYCZNEJ I MA£EJ PRACOCH£ONNOŁCI. TO TAKźE ONI S¡ NAJBARDZIEJ ZAINTERESOWANI UJAWNIANIEM OBJAWÓW ZAGROźENIA UPAD£OŁCI¡.
W ZWI¡ZKU Z TYM OPRACOWANO TZW. MODELE EMPIRYCZNO INDUKCYJNE, OPARTE NA METODACH MATEMATYCZNO – STATYSTYCZNYCH. PO DOKONANIU DOBORU ODPOWIEDNICH WSKA¬NIKÓW, REDUKUJE SIę ICH KATALOG PRZEZ WY£¡CZENIE Z NIEGO MIAR O PODOBNEJ TREŁCI. NASTęPUJE OKREŁLENIE ZBIORU ZMIENNYCH DIAGNOSTYCZNYCH, A PO NIM OSZACOWANIE PARAMETRÓW MODELU, CZYLI PRZYPISANIE WAG WYBRANYM ZMIENNYM DYSKRYMINACYJNYM. WYKORZYSTANIE TAKIEGO MODELU POLEGA NA PODSTAWIENIU RZECZYWISTYCH A W MIARę MOźLIWOŁCI PROGNOZOWANYCH WIELKOŁCI WSKA¬NIKÓW I WYLICZENIU SYNTETYCZNEGO WSKA¬NIKA RYZYKA.
PIERWSZE SKUTECZNE BADANIE SPRAWOZDAWCZOŁCI FINANSOWEJ W ZAKRESIE WYP£ACALNOŁCI PRZEDSIęBIORSTWA Z WYKORZYSTANIEM METOD STATYSTYCZNYCH PRZEPROWADZI£ P. J. FRITZ PATRICK. PODOBNE BADANIA PROWADZILI TAKźE INNI NAUKOWCY M.IN. PROF. E. I. ALTMAN.
4. OCENA SYMPTOMÓW ZAGROźENIA UPAD£OŁCI¡ W OPARCIU O MODEL E. I. ALTMANA.
POPRAWNY WYBÓR WSKA¬NIKÓW NIEZBęDNYCH DLA USTALENIA MODELI ALARMOWYCH SYGNALIZUJ¡CYCH SYMPTOMY ZAGROźENIA UPAD£OŁCI¡ WYMAGA PROWADZENIA ODPOWIEDNICH BADAń. POSTęPEM W TEJ DZIEDZINIE BY£Y PRACE PROWADZONE W 1968 ROKU PRZEZ PROF. E. I. ALTMANA. JAKO PIERWSZY WYKORZYSTA£ MODEL EKONOMETRYCZNY OPARTY NA WYBRANYCH WSKA¬NIKACH FINANSOWYCH I ZASTOSOWA£ WIELOWYMIAROW¡ LINIOW¡ ANALIZę DYSKRYMINACYJN¡. E. I. ALTMAN ZBADA£ 33 PRZEDSIęBIORSTWA, KTÓRE ZBANKRUTOWA£Y ORAZ 33 FIRMY, NALEź¡CE DO PODOBNEJ BRANźY I CHARAKTERYZUJ¡CE SIę DOBR¡ KONDYCJ¡ FINANSOW¡ ORAZ ZBLIźON¡ WIELKOŁCI¡ AKTYWÓW. Z GRUPY 22 WSKA¬NIKÓW OCENIAJ¡CYCH P£YNNOŁć, RENTOWNOŁć, WYP£ACALNOŁć WYBRANO 5 NAJBARDZIEJ PRZYDATNYCH DO OCENY PRZEWIDYWANEJ ZDOLNOŁCI P£ATNICZEJ, A WIęC I SYMPTOMÓW ZAPROSZENIA FIRM UPAD£OŁCI¡:
=
X1 – S£UźY DO POMIARU P£YNNOŁCI I STRUKTURY AKTYWÓW
=
X2 – MIERZY RENTOWNOŁć SKUMULOWANYCH ZYSKÓW ZATRZYMANYCH
=
X3 – POZWALA OCENIć RENTOWNOŁć FIRMY
=
X4 – WYRAźA EFEKT WSPOMAGANIA FINANSOWEGO
=
X5 – OCENIA WYKORZYSTANIE AKTYWÓW (ROTACJę).
RZECZYWISTE WIELKOŁCI TYCH WSKA¬NIKÓW POMNOźONE PRZEZ ODPOWIEDNIE WAGI DAJ¡ GLOBALNY WSKA¬NIK (Z), S£Uź¡CY OCENIE SYTUACJI FINANSOWEJ W NASTęPUJ¡CEJ POSTACI:
PORÓWNANIE RZECZYWISTEJ WIELKOŁCI TEGO WSKA¬NIKA Z WARTOŁCI¡ FUNKCJI DYSKRYMINACYJNEJ POZWALA USTALIć, źE PRZEDSIęBIORSTWA DLA KTÓRYCH WSKA¬NIK Z MA WARTOŁć POWYźEJ 2,990 S¡ PRZEDSIęBIORSTWAMI O DOBREJ KONDYCJI FINANSOWEJ, PRZEDSIęBIORSTWA, KTÓRYCH WARTOŁCI Z KSZTA£TOWA£Y SIę PONIźEJ 1,810 TO „BANKRUTY”. WARTOŁć GRANICZNA ROZDZIELAJ¡CA DWA ZBIORY RÓWNA SIę 2,675.
JAK DOT¡D NIE UDA£O SIę PRZENIEŁć NA GRUNT POLSKI MODELU „Z” E.I. ALTMANA, W KTÓRYM ZA POMOC¡ JEDNEJ LICZBY OKREŁLA SIę KONDYCJę FINANSOW¡ PRZEDSIęBIORSTWA I ODPOWIEDNIO WCZEŁNIE SYGNALIZUJE POWSTAJ¡CE ZAGROźENIA UPAD£OŁCI FIRMY. PRZESZKOD¡ W BUDOWIE TEGO MODELU JEST WYSOKA NIESTABILNOŁć WARUNKÓW FUNKCJONOWANIA PRZEDSIęBIORSTW I PRAKTYCZNA NIEMOźLIWOŁć PROGNOZOWANIA D£UźSZEGO NIź JEDEN ROK ORAZ BRAK ODPOWIEDNIEJ INFORMACJI.
ZNACZENIE WIELOWARIANTOWEJ LINIOWEJ ANALIZY DYSKRYMINACYJNEJ ZOSTA£Y DOSTRZEźONE ZW£ASZCZA PRZEZ BANKI NIEMIECKIE, KTÓRE WYKORZYSTA£Y J¡ W OCENIE ZDOLNOŁCI KREDYTOWEJ. PRAKTYCZNE ZASTOSOWANIE ANALIZ DYSKRYMINACYJNYCH POZWALA Z TRZYLETNIM WYPRZEDZENIEM ZAOBSERWOWAć OZNAKI POJAWIAJ¡CEGO SIę KRYZYSU. PONADTO DO NIEW¡TPLIWYCH ZALET ANALIZY DYSKRYMINACYJNEJ NALEź¡:
- ZNACZNA OBNIźKA KOSZTÓW ANALIZY,
- MOźLIWOŁć PROGNOZOWANIA WYP£ACALNOŁCI FIRMY,
- WCZESNE OSTRZEGANIE PRZED ZAGROźENIEM UTRATY ZDOLNOŁCI P£ATNICZEJ.
W PORÓWNANIU DO TRADYCYJNEJ ANALIZY BILANSU, OPARTEJ NA WIELU WSKA¬NIKACH POSIADAJ¡CYCH RÓźNE TENDENCJE, OCENA NA PODSTAWIE TEJ METODY JEST BARDZIEJ OBIEKTYWNA I DOK£ADNA .
Bibliografia
Pozycje zwarte.
1. Bednarski L., Kurtys E., Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie, wyd. AE, Wrocław, 1993
2. Czekaj J., Dresler Z., Zarządzanie finansami przedsiębiorstw, wyd. PWN, Warszawa 1998
3. Duraj J., Analiza ekonomiczna przedsiębiorstwa, wyd. PWE Warszawa 1993
4. Gabrusewicz W., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Oficyna Wydawnicza „Sami sobie”, Poznań 1997
5. Mietlewski Z., Smoleński S., Narodziny firmy wyd. Wydawnictwo Naukowe „Łląsk” Katowice 1999
6. Olzacka B., Pałczyńska – Gościniak R., Jak oceniać firmę, wyd. ODDK Gdańsk 1999r
7. Sierpińska M., Jachna T., Ocena przedsiębiorstwa wg standardów światowych, wyd. PWN Warszawa 1993
8. Waśniewski T., Analiza finansowa przedsiębiorstwa, wyd. Fundacja Rozwoju Rachunkowości w Polsce, Warszawa 1993
9. Waśniewski T., Skoczylas W., Analiza finansowa w przedsiębiorstwie, wyd. WWSB Poznań 1997
10. Waśniewski T., Skoczylas W., Zasada analizy finansowej w praktyce, wyd. Fundacja Rozwoju Rachunkowości 1994
Artykuły
1. Jeleń W, „Metodyka i narzędzia analizy finansowej w praktyce”, Rachunkowość 3/1998
2. Juszczyk J., Analiza wska¼nikowa, Buchalter 10/1999
3. Kaliński A., „Przygotowanie danych do analizy finansowej sporządzonej przez biegłego rewidenta”, Rachunkowość 11/1999
4. Waśniewski T., Skoczylas W., „Syntetyczna ocena wyników oraz sytuacji finansowej przedsiębiorstwa”, Rachunkowość 4/1998
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
