Mapa Serwisu
|
| BUDźET I POLITYKA EKONOMICZNA PAńSTWA |
|
Admin1 dnia marca 15 2007 21:04:34
|
BUDźET I POLITYKA EKONOMICZNA PAńSTWA
I. UDZIA£ PAńSTWA W GOSPODARCE
• gospodarka rynkowa
• gospodarka nakazowa
• gospodarka mieszana
II. ROLA PAńSTWA W GOSPODARCE MIESZANEJ
1. państwo kształtuje porządek prawny, z którego wynikają prawa własności i funkcjonowania rynku
2. państwo wytwarza lub finansuje wytwarzanie dóbr publicznych (np. obrona narodowa, bezpieczeństwo publiczne) oraz zapewnia dostęp do dóbr społecznie pożądanych (np. oświata, ochrona zdrowia)
• dobro publiczne - w przeciwieństwie do dobra prywatnego - jest to dobro, które będąc konsumowane przez jedną osobę, może być jednocześnie konsumowane przez innych ludzi
• dobra społecznie pożądane - dobra, o których społeczeństwo sądzi, że powinny być konsumowane bez względu na poziom dochodów
3. państwo zastępuje lub wspomaga mechanizmy rynkowe w dziedzinie efektów zewnętrznych (np. ochrona środowiska, popieranie postępu naukowo-technicznego)
• efekty zewnętrzne - konsekwencje decyzji lub działalności podmiotów gospodarczych, a nie odzwierciedlane w pełni przez ceny rynkowe
4. państwo dokonuje płatności transferowych
płatności transferowe - wypłaty, w zamian za które nie są świadczone żadne usługi (zasiłki dla bezrobotnych, stypendia, renty i emerytury, itp.)
5. państwo nakłada podatki
6. państwo kupuje i sprzedaje produkty i usługi
7. państwo jest właścicielem niektórych przedsiębiorstw (w takich dziedzinach jak np. telekomunikacja, energetyka, transport)
8. państwo prowadzi politykę gospodarczą
III. FUNKCJE PAńSTWA
• alokacyjna
• redystrybucyjna
• stabilizacyjna
Udział budżetu państwa w gospodarce
Kraj 1929 1960 1987
Szwecja 8 31 62
USA 10 30 36
Francja 19 35 48
Wielka Brytania 24 35 49
Niemcy (RFN) 31 32 48
Udział wydatków budżetowych państwa w PNB (w %)
Dane dla Polski: Udział wydatków budżetowych (skonsolidowanych wydatków instytucji rządowych i samorządowych) w PKB (w%):
1995 1996 1997
45,19 44,86 44,57
IV. BUDźET PAńSTWA
Budżet państwa - zestawienie dochodów i wydatków państwa na różne cele publiczne; na szczeblu:
• centralnym
• samorządowym (lokalnym)
Po stronie dochodów główną pozycje zajmują wpływy z podatków.
Podatki:
• podatki bezpośrednie
• podatki pośrednie
Podatki bezpośrednie (dochodowe):
• Podatki dochodowe od przedsiębiorstw (CIT, Corporate Income Tax)
• Podatki dochodowe od ludności (PIT, Personal Income Tax).
Podatki pośrednie:
• podatki obrotowe (od obrotu, czyli sprzedaży towarów)
• podatek VAT (Value Added Tax)
• akcyzy
Cła
Podatek VAT
Jest podatkiem od wartości dodanej.
W ostatecznym rozrachunku jest płacony przez konsumentów.
Progresja podatkowa. System ulg podatkowych.
Trójstopniowa skala podatkowa podatku dochodowego od ludności w Polsce (19%, 30%, 40%)
Krzywa Laffera - zależność między stopą opodatkowania dochodów a wpływami z tytułu podatków do budżetu państwa
Krzywa Laffera
Zbyt wysokiej i rosnącej stopie podatkowej towarzyszą niekorzystne zjawiska gospodarcze:
• spadek aktywności gospodarczej, ograniczanie produkcji, mniejsza skłonność do inwestowania
• unikanie płacenia podatków, ukrywanie dochodów
Wydatki budżetu państwa
• transfery socjalne (emerytury, zasiłki, etc.)
• inwestycje publiczne
• koszty bieżące funkcjonowania sektora publicznego (tzw. budżetówki):
• wynagrodzenia
• pozostałe koszty bieżące w sektorze publicznym
• dotacje
• koszty obsługi zadłużenia wewnętrznego
• koszty obsługi zadłużenia zagranicznego
V. DEFICYT BUDźETOWY I METODY JEGO FINANSOWANIA
Saldo budżetu państwa = dochody - wydatki
Jeśli saldo jest dodatnie, wówczas występuje nadwyżka budżetowa, gdy zaś jest ujemne, występuje deficyt budżetowy
Metody finansowania deficytu budżetowego
• niedopuszczenie do deficytu budżetowego:
• cięcia w wydatkach budżetowych
• podniesienie stóp podatkowych
• emisja i sprzedaż obligacji skarbu państwa
• zaciąganie kredytów w bankach komercyjnych
• kredyt udzielany przez bank centralny
• dodatkowa emisja pieniądza (drukowanie pieniędzy bez pokrycia)
• kredyt zagraniczny
Pozytywne strony deficytu budżetowego:
• lepsze zaspokojenie potrzeb społecznych w zakresie usług publicznych
• pełniejsze wywiązywanie się z funkcji redystrybucyjnej (ochrona warstw uboższych)
• ożywienie koniunktury poprzez zwiększenie popytu globalnego, przyspieszenie wzrostu gospodarczego, zmniejszenie bezrobocia (w warunkach niepełnego wykorzystania zdolności produkcyjnych w gospodarce)
Uwaga: wpływ podatków i wydatków państwa na poziom produkcji realnej w gospodarce (mnożnik budżetowy Keynesa - wykład 10)
Negatywne strony znacznego poziomu deficytu budżetowego:
• niebezpieczeństwo inflacji
• obawa, ze rząd będzie zmuszony bąd¼ do obniżenia wydatków publicznych, bąd¼ do podwyższenia w przyszłości opodatkowania
• narastające wraz z długotrwałym deficytem budżetowym państwa koszty obsługi długu publicznego - trudności w obniżaniu deficytu w okresie bieżącym i w przyszłości
• niekorzystny wpływ na nakłady inwestycyjne w sektorze prywatnym
VI. POLITYKA GOSPODARCZA PAńSTWA
POLITYKA MAKROEKONOMICZNA - polityka gospodarcza rządu i banku centralnego prowadzona w celu wspierania wysokiego i stabilnego poziomu zatrudnienia, produkcji (wzrostu gospodarczego) i stabilnego poziomu cen; realizowana jest przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów.
Można wyróżnić:
• politykę fiskalną (określaną niekiedy mianem polityki budżetowej)
• politykę monetarną (pieniężną)
Instrumenty polityki fiskalnej:
- stopy podatkowe:
- podatków bezpośrednich:
- podatków dochodowych od przedsiębiorstw
- podatków dochodowych od ludności
- podatków pośrednich: podatków obrotowych, podatku VAT, akcyzy
- stawki celne
- wydatki budżetu państwa na:
- transfery socjalne (emerytury, zasiłki, etc.)
- inwestycje publiczne
- koszty bieżące funkcjonowania sektora publicznego (tzw. budżetówki)
- zatrudnienie w sektorze publicznym
- dotacje
Różne wizje polityki fiskalnej reprezentowane przez:
• zwolenników ekonomii keynesowskiej - zwiększanie wydatków państwa nawet kosztem deficytu budżetowego szczególnie w warunkach kryzysu (niedostatecznego popytu globalnego) w celu pobudzenia wzrostu gospodarczego: wzrostu produkcji i zatrudnienia , spadku bezrobocia
• zwolenników ekonomii neoklasycznej i monetarystycznej - polityka zrównoważonego budżetu państwa, główny cel - hamowanie inflacji, obniżanie stóp podatkowych w celu pobudzenia aktywności gospodarczej producentów
Instrumenty polityki monetarnej
- podaż pieniądza
- stopa procentowa
- stopa rezerw obowiązkowych
- operacje otwartego rynku
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
