Mapa Serwisu
|
| Podział dochodu narodowego: |
|
Admin1 dnia marca 15 2007 21:32:31
|
Podział dochodu narodowego:
1) pierwotny – odbywa się w miejscu wytworzenia dochodu, np. w przedsiębiorstwie; nie dzieli się między pracowników i przedsiębiorców. W wyniku pierwotnego podziału tworzą się płace pracowników najemnych i zyski przedsiębiorstwa;
2) wtórny – tworzony poprzez rynek (mechanizm rynkowy) i budżet państwa. Tworzony poprzez system cen i system podatków. Co się tworzy w wyniku wtórnego podziału dochodów? Tworzy się dochody właścicieli przedsiębiorstw i jednostek usługowych, pracowników sfery nieprodukcyjnej i państwa. Mamy trzy grupy podmiotów, które otrzymują dochody w wyniku wtórnego podziału dochodów.
Jeżeli państwo dysponuje własnymi dochodami, to realizuje zadania polityki gospodarczej i społecznej:
finansuje administracje państwową, wymiar sprawiedliwości, ochronę porządku publicznego;
obronę narodową, powszechną i publiczną oświatę, naukę i kulturę;
obciążenia z tytułów kredytów zagranicznych, publiczną ochronę zdrowia i opiekę społeczną.
Zadania te wynikają z koncepcji państwa dobrobytu, które przychodzi z pomocą swoim obywatelom.
3) ostateczny – tworzy się fundusz konsumpcji i akumulacji, który tworzy się za pomocą redystrybucji dochodów, podatków i kredytów.
Fundusz konsumpcji – dzieli się na konsumpcję indywidualną i grupową (administracja, oświata, służba zdrowia, nauka, kultura – zaspokajają potrzeby społeczności). Podmioty sfery realnej: konsumpcji, produkcji, wymiany,
Fundusz akumulacji – powiększanie zasobów kapitałowych w gospodarce jako całości. Wydatki finansowane z funduszu akumulacji: inwestycje powiększające zdolności produkcyjne gospodarki, inwestycje w sferze usług nieprodukcyjnych, wydatki powiększające zapasy i rezerwy w gospodarce, wydatki na powiększenie środków obrotowych w gospodarce i finansowanie ujemnego salda bilansu płatniczego. To są wydatki, które możemy sfinansować w gospodarce dzięki akumulacji. (Mamy środki, aby sfinansować ujemny wynik salda, gdy wypływy są większe od obrotów. Jeżeli będziemy finansować inwestycje powiększające zdolności produkcyjne i inwestycje w sferze usług nieprodukcyjnych to będziemy sprzyjali rozwojowi produkcji eksportowej i wtedy możemy doprowadzić do zmian w saldzie bilansu płatniczego kraju).
Jak mówimy o analizie ekonomicznej mierników zmian dochodów narodowych to wprowadzamy pojęcie
PKB
PKB per capito = ------------------------------------
Liczba mieszkańców kraju
PKB per capito – produkt krajowy brutto podzielony przez liczbę mieszkańców danego kraju, świadczy on o jakości życia danego społeczeństwa, nie jest to obiektywny miernik, bo podaje średni dochód na jedną osobę. (w Polsce około 4500 $, jest to trzykrotnie mniej niż w najbiedniejszym kraje UE).
Okazuje się, że ekonomiczne pomiary jakości życia są niedoskonałe.
GNP (PNB) – Produkt Narodowy Brutto, miernik niedoskonały, wady:
nie ujmuje efektów pracy, które nie znalazły się w obiegu rynkowym ( pracy w gosp. domowym, na własnej działce etc.);
nie ujmują rezultatów gospodarki cienia (szarej i czarnej strefy);
nie ujmuje czasu wolnego jako dobra istotnego i będącego istotnym elementem dobrobytu społecznego;
nie obejmuje korzyści z bogactwa nabytego przez gospodarstwa domowe w poprzednich okresach;
ujmuje tzw. antydobra (broń, tytoń, alkohol, narkotyki), które nie służą człowiekowi, wobec tego nie powiększają dobrobytu społecznego.
Alternatywne metody, które uwzględniają te elementy które nie są brane pod uwagę w analizie ekonomicznej:
Metoda genewska poziomu życia – wyróżnia zmienne endogeniczne i egzogeniczne (wewnętrzne i zewnętrzne).
endogeniczne (wew.) – opisują społeczne aspekty poziomu życia, uwzględniając poziom zaspokojenia potrzeb materialnych i kulturalnych w danym okresie,
egzogeniczne (zew.) – zmienne losowe i nielosowe wyjaśniające przyczyny zmienności stopnia zaspokojenia potrzeb.
Głównie uwzględnia się czynniki endogeniczne. Pierwszą ich wersję w 1966r. opracował Drewnowski i Scott i do zmiennych endogenicznych zaliczyli wówczas: wyżywienie, osłonę (czyli mieszkanie, odzież i obuwie), ochronę zdrowia, wykształcenie, rekreacje, zabezpieczenie społecznie i zagospodarowanie mapy kraju.
Druga wersja została sformułowana w 1974r. przez Drewnowskiego. Rozszerzył on klasyfikację tworząc 3 segmenty (agregaty) potrzeb, które warunkują samoocenę poziomu życia:
potrzeby konsumpcyjne,
potrzeby ochrony,
potrzeby środowiska (socjalnego i przyrodniczego)
W latach ’90 agendy ONZ opracowały nowego miernika poziomu życia:
HDI – wska¼nik ludzkiego rozwoju, oceny poziomu życia przez człowieka. Wska¼nik ten ocenia poziom życia mieszkańców krajów zrzeszonych w ONZ, opracowany przez uczonych z Oxfordu. Wska¼nik ten nie uwzględnia stanu jakości środowiska przyrodniczego (jego wada). Stanowi on kombinacje 3 wska¼ników:
PKB na jednego mieszkańca (PKB per capita);
przewidywaną długość życia;
poziom wykształcenia.
Na podstawie tych wska¼ników opracowuje się ranking krajów pod względem rozwoju.
Miernik NEW – najbardziej znana próba modyfikacji wska¼nika PNB w sensie dobrobytu ekonomicznego netto. Uwzględnia przy obliczaniu NEW nierynkowe dobra i straty. Modyfikuje PNB w następujący sposób:
odejmuje z PNB negatywne skutki oddziaływań na jakość życia: zanieczyszczenia środowiska (powietrza, ziemia, wody), a także hałas i zaśmiecenie;
wyklucza z PNB niektóre usługi pośrednie np. ochronę policyjną i przeciwpożarową;
dodaje do PNB efekty pracy gospodarstw domowych i czas wolny.
Miernik NEW jest szeroko wykorzystywany w krajach rozwiniętych i w Japonii. Ma on też szereg wad, wynikających z tego iż koncentruje się wyłącznie na pomiarze dobrobytu ekonomicznego, eliminując tak istotne dla spokoju społecznego usługi jak policyjne, czy przeciwpożarowe.
Nie ma idealnego wska¼nika w sensie ekonomicznym ani w sensie społecznym. Uwzględniając jedne aspekty musimy pominąć inne.
Jeżeli dochód narodowy jest wyrażony w formie pieniężnej, to podlega on zjawiskom aprecjacji lub deprecjacji. Jeżeli mówimy o aprecjacji lub deprecjacji to zyskuje na wartości lub traci w wyniku wystąpienia zjawiska inflacji.
Jeżeli obrazujemy zmiany w poziomie cen to musimy przeprowadzić:
Analiza deflatora : Df – wska¼nik zmian poziomu cen.
NPNB
Df= ----------- x 100
RPNB
NPNB – normalny PNB, ujęty w cenach bieżących, uwzględnia wpływ inflacji,
RPNB – realny PNB, ujęty w cenach stałych, koryguje nominalny PNB o wpływ inflacji, przyjmuje, że ceny z pewnego okresu są cenami bazowymi, i na podstawie tych cen śledzi się zmiany wska¼nika w czasie.
Jeżeli:
Df > 100 , inflacja.
Df < 100, deflacja (spadek ogólnego poziomu cen).
ZADANIE I:
C (wydatki konsumpcyjne)= 1200 PKB w cenach rynkowych = C + I + G = 1900
I (wydatki inwestycyjne) = 400 Nx (eksport netto) = Ex – Im = -30
G (wydatki rządowe) = 300 PNB w cenach rynkowych = C + I + G + Nx = 1870
Ex (eksport) = 120 PNN w cenach rynkowych = C + I + G + Nx – A =
Im (import) = 150 1800
T (podatki) = 500 PKB w cenach czynników wytwórczych = C + I + G +
B (płatności transferowe) = 50 B – T = 1450
A (amortyzacja) = 70 PNB w cenach czynników wytwórczych =
Nx (Ex – Im) = -30 = PKB (C + I + I + G + B – T) + Nx = 1420
PNN w cenach czynników wytwórczych =
= PNB (C + I + I + G + B – T + Nx) – A = 1350
ZADANIE II:
Dobro Wielkość produkcji Cena NPNB wartość prod. w cenach bieżących. RPNB wartość prod. w cenach rynkowych.
`90 `95 `00 `90 `95 `00 `90 `95 `00 `90 `95 `00
A 50 60 65 4 3 2 200 180 130 200 240 260
B 40 45 50 3 5 7 120 225 350 120 135 150
C 35 50 60 2 5 2 70 250 120 700 100 120
390 655 600 390 475 530
NPNB
Df = ------------ x 100
RPNB
Df w roku 90 = (390/390) x 100 = 100;
95 = (655/475) x 100 = 137;
00 = (600/530) x 100 = 113.
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
