Lancetnik
1. wiadomości ogólne. Lancetnik żyje w środowisku morskim, w słonej wodzie. Znajduje się na dnie. Swą budową przypomina małą rybkę do 8 cm. Jest bezbarwny. Jego ciało jest bocznie spłaszczone i zwężone na końcach. W przedniej części ciała głowa nie zaznacza się, a na końcu jest lancet – to płetwa ogonowa przechodząca w wąską płetwę grzbietową i koleinie dwie brzuszne fałdy boczne. Płetwy są narządami ruchu. Ciało lancetnika okryte jest prze¼roczystą skórą. Widoczne są mięśnie.
2. budowa wewnętrzna. Mięśnie znajdują się po skórą, są ułożone metamerycznie, przedziela je tkanka łączna. Dobrze widoczna jest segmentacjia – szkielet wewnętrzny z tkanką łączną o postaci struny grzbietowej.
3. Układ oddechowy. Jest on powiązany z układem pokarmowym.. Znajduje się tam: otwór przedgębowy otoczony czułkami i otwór gębowy, którymi woda wpływa do gardzieli. Gardziel jest podzielona. Jest ona okryta jamą skrzelową. Woda, która wpłynęła opłukuje szczeliny pozostawiając tlen i pobierając dwutlenek węgla i koleinie wypływa.
4. Układ pokarmowy.
- otwór przedgębowy z ramionami
- otwór gębowy
- gardziel z zaznaczoną rynienką silnie orzęsionych – ruch tych rzęsek kieruje pokarm
- jelito połączone z wątrobą, której działanie jest podobne jak u wyższych skorupiaków.
5. układ krwionośny. Jest on zamknięty, nie ma serca. Bezbarwna krew roznosi tlen i pożywienie. Występują naczynia zatokowe grzbietowe i brzuszne – skupiska naczyń włosowatych, które pulsując poruszają krew
Krążenie krwi: Z zatok żylnych krew spływa aortą brzuszną do naczyń włosowatych przegród skrzelowych. Tam następuje wymiana gazowa i bogata w tlen krew aortą grzbietową, która rozgałęzia do przodu i do tyłu płynie do komórek i obmywa ścianki jelita zbierając składniki pokarmowe i pozostawiając tlen. Koleinie płynie żyłą ku przodowi do wątroby. źyła rozgałęzia się w wątrobie na szereg licznych żył wątrobowych, oddaje pożywienie, zbiera się w żyłę wątrobową i płynie do zatoki żylnej.
6. układ nerwowy.
a) centralny – cewka nerwowa
b) obwodowy – nerwy odchodzące od cewki do części brzusznej i grzbietowej
Nerwy
- cz. ruchowe
- cz. czuciowe
Zmysły
- komórki światłoczułe w cewce
- komórki czuciowe na powierzchni skóry
7. układ wydalniczy. Jest typu metanefrydialnego. Tworzą go kanaliki, które swoimi końcami prowadzą do jamy ciała i są zakończone kom. płomykowymi. Komórki te odprowadzają produkty przemiany materii do jamy okołoskrzelowej skąd usuwane są na zewnątrz. Układ ten jest uwsteczniony w budowie i czynności.
8. układ rozrodczy. Lancetnik jest rozdzielnopłciowy. Jądra i jajniki są w postaci woreczków. Są one ułożone metamerycznie. Zapłodnienie jest zewnętrzne, następuje w wodzie. Rozwój zarodkowy jest charakterystyczny dla strunowców. Zapłodnione jajo dzieli się wielokrotnie całkowicie i powstaje monula. Jej komórki dzielą się różnie. Nowe komórki są duże i małe i są w postaci pęcherzyka – blastula. Część blistuli z komórkami dużymi wgłębia się i tworzy się endoderma. W miejscu wpuklenia powstaje pragęba. To stadium to gastrula. Ona wydłuża się i szerokość pragęby się zmniejsza. Komórki ektodermowe wgłębiają się w ścianę zarodka i powstaje cewka nerwowa. Wpuklona endoderma to zawiązek jelita – prajelito. Endoderma prajelita tworzy worki mezodermalna – z nich powstaje jedno ciało. Celoma – wtórna jama ciała tworzona z mezodermy. Część komórek entodermalnych tworzy pod cewką struny grzbietowe. Pragęba zarasta. Po przeciwnej stronie wyżyna się nowy otwór gębowy.
