Mapa Serwisu
|
| Karol Monteskiusz |
|
Admin1 dnia marca 19 2007 00:37:00
|
Karol Monteskiusz
Framcuski pisarz polityczny, historyk. Napisał dzieło „O duchu praw” i „Listy perskie”. Teoretyk ustroju państwowego, krytykował absolutną władzę królewską, wzorem dla niego był ustrój republikański lub monarchia parlamentarna. Jest ojcem sformułowania zasady trójpodziału władzy na władzę ustawodawczą, wykonawczą i sądowniczą. Między tymi władzami powinna być równowaga i niezależność
John Locke
Propagował tolerancję religijną, własność prywatną, prawo do inicjatywy gospodarczej. Państwo powinno być neutralne od religii, był za rozdziałem kościoła od państwa. Sformułował termin „tabula rasa” – czysta karta.
Franciszek Arouet Wolter
Francuski pisarz, filozof, historyk, napisał „traktat o tolerancji”, głosił potrzebę tolerancji religijnej na straży której powinien stać król. Najlepszym ustrojem jest republika ponieważ najbardziej zbliża ludzi do jedności.
Stosunki wewnętrzne w Polsce w czasach saskich.
Rozkład aparatu państwowego: prywata grup magnackich, nagminne zrywanie sejmów i sejmików poprzez liberum veto i obstrukcje konfederacje przeciw królowi.
PROPOZYCJE REFORM
Familia ( Czartoryscy )
Reforma systemu podatkowego, powiększenie armii, ograniczenie władzy ministrów ( zniesienie urzędu hetmańskiego ), ograniczenie władzy króla, zlikwidowanie liberum veto.
Stanisław Konarski
Dzieło „O skutecznym rad sposobie”, ograniczenie władzy króla, ograniczenie liberum veto, pozbawienie króla rozdawnictwa urzędów, stworzenie centralnego organu wykonawczego przy królu
Stanisław Leszczyński
„Głos wolny wolność ubezpieczający”, zniesienie liberum veto, usprawnienie pracy sejmu, roztoczenie opieki nad chłopami i mieszczanami, nadanie chłopom wolności osobistej, reforma skarbu i wojska
Ingerencja państw ościennych
Rosja dążyła do utrzymania spokoju w Polsce poprzez utworzenie własnego stronnictwa w familii, czuwała aby nie dopuścić do aukcji czyli powiększenia wojska. Prusy podsycały wzajemną wrogość pomiędzy partiami politycznymi. Układ w Poczdamie – prusko rosyjska umowa o ochronie istniejącego w Rzeczypospolitej ustroju politycznego. Traktat Loewenwolda 1732 – umowa pomiędzy Austrią, Prusami i Rosją dotycząca poparcia wspólnego kandydata do tronu polskiego.
Sejm konwokacyjny i jego reformy ( 7 V – 22 VI 1764 )
Władza ustawodawcza : Uporządkowanie trybu sejmowania przez wprowadzenie regulaminu. Zniesienie przysięgi na istrukcje sejmikowe. Częściowe ograniczenie liberum veto.
Władza wykonawcza : utworzenie Komisji Wojskowych i skarbowych
Gospodarka: zniesiono prywatne cła i myta. Wprowadzenie cła generalnego.
Konfederacja dysydeńska III 67
Walka o wiarę i wolność, kierowani wysuwali postulat o przyznanie różnowiercom równych praw, częściowo odebranych w 1733.
Konfederacja radomska VI 1767
Zwołana przeciw dysydentom i stronictwy reform, w obronie wiary i wolności oraz tzw. swobód rapublikańskich. Zawiązana pod opieką Nikołaja Repina, który chciał uzyć konfederacji do szantażu politycznego wobec króla. Cele: detronizacja króla, przywrócenie liberum veto, skarcenie innowierców.
Konfederacja barska (1768-1772)
Konfederacja w obronie wiary katolickiej, przywilejów szlacheckich i niezależności państwa, zawiązana 29 II 1768 pod wodzą Józefa Pułaskiego i Michała Krasińskiego. Faktycznie stała się ruchem militarno-politycznym przeciw Rosji i związanemu z nią królowi S.A. Poniatowskiemu, przeciw dysydentom.
Obrady sejmu delegacyjnego (1767-1768)
Opracowanie praw kardynalnych – to katalog wiecznych i niezmiennych zasad ustrojowych, w ich skład wchodziły: wolna elekcja, liberum veto, prawo wypowiadania posłuszeństwa krolowi, wyłączność szlachty w sprawowaniu urzędów i posiadaniu dóbr ziemskich.
PIERWSZY ROZBIÓR POLSKI 5 VIII 1772
ROSJA: 92 tyś km2, 1,3 mln ludności, obszar: miedzy D¼winą, Dnieprem i Drucią. Były to wojewódzka:Inflandzkie, część Pomorskiego, Litewskie, Mścisławskie, część Mińskiego
PRUSY: 36 tyś km2 , 508 tyś ludności, obszar:Prusy Królewskie bez Gdańska i Torunia, woj.: Pomorskie, malborskie, chełmińskie, część Wielkopolskiego i Kujawskiego.
AUSTRIA: 83 tyś km2, 2,3 mln ludności, obszar: ziemia na południe od Wisły i Sanu, Krakowskie, Sandomierskie, Ruskie, Bełskie, skrawki Podolskiego i Wołyńskiego.
Sejm rozbiorowy 1773-1775
Ratyfikacja przez Sejm traktau rozbiorowego pod gro¼bą dalszych aneksji; wymuszone traktaty handlowe z zaborcami ( m.in. 12% cło płacone Prusom za polskie towary transportowane Wisłą do Gdańska ).
Reformy wewnętrzne:
Powołanie Rady Nieustającej, organu kierującego sprawami państwa między obradami sejmu, w składzie 36 konsyliarzy ( po 18 z senatu i z izby poselskiej )Król przewodniczący obrad. Rada podzielona na pięć departamentów: interesów, cudzoziemskich, policji, wojska, sprawiedliwości, skarbu; utworzenie KEN
UGRUPOWANIA
Obóz hetmański
Ksaweryn Brannicki, Seweryn Rzewuski, Szczęsny Potocki. Obóz przeciwny reformom które by mogły wzmocnić władzę centralną. Głosowali za wolnością z czasów saskich, przywrócenie buławy hetmańskiej. Obóz prorosyjski.
Stronnictwo dworskie
Rodzina króla, prymas michał Poniatowski. W oparciu o radę nieustającą i Rosję dążą do wzmocnienia władzy królewskiej i powiększenia armii
Stronnictwo patriotyczne
Marszałek sejmu Małachowski, Ignacy Potocki, Hugo Kołątaj. Wzmocnienie władzy w państwie, przekształcenie sejmu, proponowany sejm o kadencji kilkuletniej, powiększenie podatków, zniesienie Rady Niustającej, aukcja wojska Dążyli do sojuszu z Prusami.
Reformy sejmu Czteroletniego 1788-1794
Powiększenie liczby wojska do 100 tyś ( w celu utrzymania armii wprowadzono podatek na szlachtę w wysokości 10% od dochodów, na Kościół nałożono 20%; zniesienie Rady Nieustającej Departamentu Policji, Skarbu Sprawiedliwości; w sprwie mieszczaństwa dekret o miastach z 17 IV 1791: nietykalność osobista mieszczan, ułatwienie nobilitacji mieszczanom, możność nabywania dóbr ziemskich przez mieszczan, piastowanie niższymi urzędów administracyjnych, sądowych i wojskowych, utworzono samorząd w miastach, udział w sejmikach z głosem doradczym.
KONSTYTUCJA 3 MAJA 1791. Polska monarchią konstytucyjną.
Władza ustawodawcza – Sejm: izba poselska 204 posłów, senat 132 wojewodów, kasztelanów, biskupów, ministrów
Władza sądownicza – Sądy: sejmikowe, ziemskie, trybunał koronny, miejskie
Władza wykonawcza – straż praw, król jako przewodniczący, prymas, 5 ministrów zajmowało się administracją, polityką zagraniczną i wewnętrzną, finansami.
Wojna w obronie Konstytucji
Przyczyny
Dążenia magnatów do zniesienia konstytucji, powrót do dawnego ustroju pod gwarancją Rosji.
Przebieg:
wkroczenie 100tyś armii rosyjskiej na Ukrainę, Podolę i Litwę. Bitwy pod Zielenicami i Dubieńką
Skutki
Rządy targowiczan : okres wstecznictwa, prześladowanie zwolenników konstytucji, wprowadzeni cenzury, likwidacja myśli postępowej przez zamykanie czasopism.
DRUGI ROZBIÓR POLSKI 23 I
ROSJA: 250 tyś km2 ok. 3mln ludności, obszar: Ukraina, Podole, Wołyń
PRUSY: 58 tyś km2 ok. 1,1 mln ludności, obszar: Wielkopolska, Kujawy, część Mazowsza, Gdańsk, Toruń.
Sejm rozbiorowy w Grodnie.
Wyraził „milczącą zgodę” na rozbiór kraju. Rzeczpospolita uzyskała gwarancję nienaruszalności granic i dawnego ustroju za strony Rosji i Prus ( był to ostatni sejm w historii Rzeczypospolitej )
POWST. KOŁCIUSZKOWSKIE
Przyczyny
Drugi rozbiór; załamanie gospodarki, pusty skarb; brak dostępu do morza; zabranie najcenniejszych ziem; wzrost cen żywności, ogólne niezadowolenie; wzorce francuskie; Rosja przygotowuje się do wojny z Turcją i wycofuje część wojska z Polski.
Przygotowania powstańcze, ugrupowania.
Umiarkowani: chcieli monarchii konstytucyjnej, przywrocenia konstytucji 3 Maja
Radykalny odłam: chcieli republiki, usunięcia króla, ukarać zdrajców, suwerenność kraju, poruszenie narodu do walki.
Uniwersał połaniecki: wolność osobistą dla chłopów, nieusuwalność z ziem, zmniejszenie pańszczyzny
TRZECI ROZBIÓR POLSKI 3 I
PRUSY: pozostała część Mazowsza z Warszawą, skrawki źmudzi i małopolski, księstwo sierawskie
AUSTRIA: reszta województwa małopolskiego z Krakowem, część Podlasia i Mazowsza
ROSJA: reszta ziem litewskich.
SKUTKI UPADKU RZECZPOSPOLITEJ
Polska znikneła z mapy Europy na 123 lata; katastrofa narodowa; upadek gospodarki i kultury; pogorszenie losu mniejszości narodowej; prześladowania Polaków; przymusowa emigracja polityczna; kraj intelektualną pustynią; próby odzyskania niepodległości; 25 I 1797 konwencja Petersburska głosiła że już nigdy nie powstanie Polska
PRZYCZYNY UPADKU
WEWNęTRZNE
Wojny domowe; rządy oligarchów magnackich, prywata, samowola, pogoń za władzą; słabość gospodarcza i militarna; wiecznie pusty skarb, słabość systemu podatkowego; upadek sejmu; brak armii; spó¼nione reformy; liberum veto; nieudolni władcy; wysługiwanie się magnatów obcym dworem; sarmatyzm.
ZEWNęTRZNE
Ingerencja mocarstw; liczne wojny na wielu frontach; wzrost pozycji ( politycznej, gospodarczej i militarnej ) państw ościennych; narzucanie aktów prawnych: prawa kardynalne, Targowica; wciągnięcia Polski do wojny północnej; brak pomocy ze strony innych krajów; chęć poszerzenia terytorium
POJęCIA
Cło generalne
Ujednolicona opłata celna wprowadzona na granicach państwa dla wszystkich osób uprawiających handel.
Konfederacja
Związek większej grupy ludzi lub instytucji mający na celu realizację określonych zadań politycznych lub obronę interesów grupowych.
Kosmopolityzm
Postawa i ideologia wychodząca z założenia że ojczyzną człowieka jest cały świat, przeciwstawna nacjonalizmowi
Merkantylizm
Doktryna i polityka ekonomiczna, której celem było zwiększenie sił i bogactwa państwa. Więcej towarów wystawić na eksport, a mniej importować.
Oligarchia magnacka
Forma ustrojowa państwa, cechująca się dominacją rodów magnackich nad instytucjami władzy państwowej
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
