GRUPY LUDZKIE
Europejska - zam. Europę, Amerykę, Australię, obszary Azji i Afryki Pół.
Afrykańska-obszary poło. na poł. od Sahary. Cechy: ciemna skóra, wełniste włosy, wysunięta do przodu przednia część czaszki, spłaszczony szeroki nos, grube usta
Mongoidalna - Azja i Madagaskar, pół. wybrzeże Ameryki Pół. Są to Eskimosi, Ewenki, Jakuci. Cechy: ciemniejszy od Europejczyków odcień skóry, fałda mongolska, czarne, proste, włosy, wydatne kości policzkowe
Indyjska – Indie i Sri Lanka. Zbliżona do europejskiej, różni się tylko ciemniejszą barwą skóry, oczu i ciemnymi, prostymi włosami.
Australijska – Australia i Tasmania. Czarna odmiana człowieka, różni się od afrykańskiej falistymi włosami i wydatnymi łukami brwiowymi.
Amerykańska – Indianie. Występują tu te same cechy co u Mongołów.
Melanezyjska – Melanezja i Nowa Gwinea. Zbliżona do afrykańskiej, różni się tylko cechami krwi.
Polinazyjska – wyspy Oceanu Spokojnego Cechy: jasno brązowy kolor skóry, czarne, proste lub faliste włosy
Protestantyzm: wszystkie ewangelickie kościoły i wyznania chrześcijańskie, tj.: luteranizm, kalwinizm, anglikanizm oraz inne odłamy religijne powstałe podczas reformacji. Z czasem wyłoniły się dalsze ugrupowania religijne: purytanie, kwakrzy, metodyści, adwentyści, opozycyjne wobec kościołów macierzystych. Wyznawcy protestantyzmu w 1960 – 210 mil. Z czego 1/3 stanowią luteranie w Niemczech, Szwajcarii i innych krajach Europy Zach. i Ameryki Pół., oraz w Kanadzie i USA.
Prawosławie: kościół wschodni, bizantyjski, który oderwał się od kościoła zachodniego, rzymskiego w 1054r. W wyniku między innymi długotrwałych sporów doktrynalnych. W ramach prawosławia istnieją niezależne od siebie administracyjnie i hierarchicznie wspólnoty chrześcijańskie, których zasięg terytorialny na ogół pokrywa się z granicami państw. Wyznawcy: Rosja, byłe republiki ZSRR, w republikach dawnej Jugosławii, Grecji, Rumuni i Bułgarii, również na Bliskim Wschodzie, w Ameryce Pół., Polsce. Obserwuje się odrodzenie życia religijnego w Rosji, na Ukrainie i Białorusi, dużą aktywność cerkwi prawosławnej. (chrześcijanie–32,3%, w tym katolicy–17,69%)
Hinduizm: głównie w Indiach, religia politeistyczna. Opiera się na metafizycznych, etycznych i społecznych poglądach spisanych w staro indyjskich księgach dotyczących min. wieszczów, miejsc pielgrzymek, obrzędów. Hindusi wierzą w reinkarnację
Judaizm: (gł. w Izraelu i USA) wyznawana przez źydów, religia monoteistyczna. Nie ma dogmatów. . Zasady są zapisane w torze, księdze świętej, według religii została ona wręczona Mojżeszowi przez Boga na górze Synaj. Wywodzi się z wierzeń koczowniczych plemion izraelskich – w siły przyrody. Główne nakazy to: przestrzeganie siódmego dnia tygodnia i sabatu, obrzezanie, przepisów żywieniowych i postów. Odłamy wywodzące się z judaizmu: judaizm ortodoksyjny, konserwatywny, liberalny i reformowalny.
Buddyzm: najpierw Indie, pó¼niej tereny Wschodniej i Łrodkowej Azji (w tym: Birma, Indochiny, Sri Lanka, Archipelag Malajski, Tybet, Korea i Japonia). Najbardziej rozpo. na świecie. Nie uznaje wyższości jednego społeczeństwa nad drugim, wymaga wyrzekania się przyjemności, czystości serca, toleruje inne poglądy i kulty, nakazuje życzliwość dla wszystkiego co żyje, a przede wszystkim dla cierpiących.
Islam: Najbardziej rozp. na świecie (kraje arabskie, Indie, Indonezja, Turcja, kraje Afryki). Religia ta powstała w Arabii, a jej twórcą był Machomet uznany za proroka. Głosi m. in. jedność Boga, równość wiernych, zasady i etyka opierają się na Koranie i obowiązujących tradycjach.
Konfucjonizm: w Chinach
Urbanizacja: zespół przemian ekonomicznych, społ., kulturowych i przestrzen., prowadzących do rozwoju miast i obszaru stref podmiejskich, a także wzrostu liczby ludności miejskiej świata, kraju czy danego regionu. Kontynenty najbardziej zurb.: Am. Pół.-74%, Europa i Am. Poł.- ok.75, Oceania-72. Najmniej zurb.: Azja-37, Afryka-40 (w tym: Bangladesz-24,4%, Indie-25,7%, Chiny-28,1%, Indonezja-31,4%, Nigeria-35,2). Kraje najbardziej zurb.: Belgia-96.6,Wie.Bryt.-91.5,Argentyna-86.2,Zw.Austral. –85, Nowa Zelandia-85, Brazylia-76.2, Pol.-62%
Największe miasto: Tokio-26,8mil, Sau Paulo 16,4mil, NY-16,3mil, Meksyk-15,6mil, Bombaj i Szanghaj -15,1mil, Los Angeles i Pekin -12,4mil, Kalkuta i Seul-11,7mil.
Urbanizacja formalna: oznacza posiadanie przez jednostkę osadniczą praw miejskich
Ur. demograficzna: polega na migracji ludności ze wsi do miast.
Ur. ekonomiczna: odznacza się wzrostem odsetka ludności zawodowo czynnej i zatrudnionej w zawodach poza rolniczych, zwłaszcza w przemyśle i usługach.
Ur. społ.: uwidacznia się w upowszechnianiu miejskiego stylu życia ludności wiejskiej.
Ur. przestrzenna: przejawia się w powiększaniu powierzchni miast istniejących lub budowaniu nowych, albo nadawaniu osiedlom praw miejskich. Proces ten prowadzi do kształtowania się wielkoprzestrzennych ukł. Miast zwanych aglomeracjami i różnych ich form:
Aglomeracja miejska: zespół jednostek osadniczych, ukształtowanych i zdominowanych przez jedno miasto, np.: aglomeracja £odzi, Warszawy i Londynu
Konurbacja: forma aglomeracji, która tworzy zespół równorzędnych miast pod względem pełnienia funkcji społ. – gosp., np.: miasta GOP, zagłębia Ruhry, Zagłębia Donieckiego.
Megalopolis: zespół miejski, obszar zurbanizow., powstały w wyniku łączenia się szeregu aglomeracji lub konurbacji. Typowy dla USA.
Wieś: za wieś uważa się każdą osadę, której większość mieszkańców trudni się pracą na roli i czerpie z niej materialne podstawy egzystencji niezależnie od liczby jej mieszkańców.
Miasto: jest to każde osiedle, które uzyskało prawa miejskie w wyniku pełnienia określonych funkcji. Pełniły one, w ujęciu historycznym i prawnym, funkcje: obronne, religijne, administracyjne, handlowe, transportowe, naukowe, usługowe i uzdrowiskowe
Strefy podmiejskie: mają charakter wiejsko-miejski, na ich obszarach przeplatają się tradycyjne formy użytkowania ziemi, z nowoczesnym, intensywnym, towarowym rolnictwem szklarniowym, warzywniczym, sadowniczym i chowem zwierząt gospodarskich. Ich mieszkańcy zatrudnieni sa głównie w zawodach pozarolniczych, dojeżdżaja do pracy posa miejscem zamieszkania i prowadzą miejski styl życia.
|
