Mapa Serwisu
|
| Sredniowiecze |
|
Admin dnia grudzie 01 2006 23:53:24
|
Ł R E D N I O W I E C Z E
1. RAMY CZASOWE
Początek: IV w. - upadek imperium Rzymskiego
Koniec: 1492 - odkrycie Ameryki przez Kolumba
1450 - odkrycie druku
1453 - upadek Konstantynopolu
2. CHARAKTERYSTYKA źYCIA POLITYCZNEGO I SPO£ECZNEGO
476 (upadek cesarstwa Rzymskiego)- 1492 (odkrycie Ameryki)
W Polsce początek to rok 966.
W średniowiecznej Polsce (i nie tylko) panował ustrój feudalny, którego istotnym elementem była pańszczyzna, czyli chłopski wyczerpujący obowiązek pracowania na pańskim polu. Duchowieństwo było największą potęgą. Rozwijają się miasta, handel, gospodarka. Rycerstwo jest stanem, który zaczął domagać się władzy i ograniczenia praw kościoła. Kultura religijna przemieniła się w świecką. Rycerze bogacili się podczas wypraw krzyżowych organizowanych przez kościół. Cechą charakterystyczną jest:
· Uniwersalizm
Państwa Europy podporządkowane były jednej władzy kościelnej i świeckiej. Kościół dominował w całej Europie, a wszystkie państwa uznały zwierzchnictwo papieża. Drugim językiem urzędowym stała się łacina. Fakty te sprawiły, iż Europa stanowiła uniwersalną całość ® stąd uniwersalizm.
· Teocentryzm
Filozofia ta umieszczała Boga w centrum świata. Bóg stworzył świat. Jest uosobieniem dobra, piękna i prawdy. Ludzie uznali wyższość dóbr duchowych nad doczesnymi. Różne zjawiska przyrodnicze interpretowano jako znaki od Boga. Dominowała myśl o życiu po śmierci. Religii i jej założeniom podporządkowana była sztuka i religia.
3. KULTURA
3.1 DUALISTYCZNA
Miała charakter duchowny, a potem rycerski.
Dwa:
· style architektoniczne
1. romański (kamienne, masywne, rola obronna, mało światła)
2. gotycki (katedry, kościoły, strzeliste, smukły, witraże, dużo światła)
· wzorce osobowe
1. asceta (człowiek umartwiający swą duszę i ciało aby uzyskać zbawienie)
2. rycerz doskonały (walczył za wiarę, ojczyznę)
· języki
1. łacina (urzędowy)
2. narodowy
· przeciwstawne światy
Bóg Szatan
dobroduchidealizmdusza złomateriamaterializmciało
3.2 AKADEMIA KRAKOWSKA
Ośrodek naukowy wybudowany przez królową Jadwigę. Uczelnia ta cieszyła się sporym autorytetem. Jej cechą było przezwyciężenie typowej dla średniowiecza postawy jaką była scholastyka (nauczanie wyjaśniające problemy, posługujące się biblią)
3.3 FILOZOFIE
3.3.1 ŁW. AUGUSTYN
Człowiek jako istota znajduje się między bytami wyższymi (aniołami) a niższymi (zwierzętami). Bóg Þ anioły - człowiek - zwierzęta. Bóg ma prawo oceniać ludzi, którzy sami kierują swym losem. Człowiek jest rozdarty pomiędzy duchowością a cielesnością. Cielesne - zło, duchowe - dobro. Człowiek jest dobry i zły jednocześnie. Ma zdolność myślenia.
3.3.2 ŁW. TOMASZ
Człowiek musi walczyć ze swymi pokusami, być etyczny, moralny, cnotliwy, stabilny, posłuszny Bogu.
Bóg } istota najdoskonalsza
anioły \ czysta
święci / inteligencja
ludzie
zwierzęta
rośliny
ź rzeczy
Łwiat jest harmonijny, odpowiednio zaplanowany przez doskonałego Boga. Każdy człowiek powinien starać się wznieść wyżej. Problemy etyczne ® harmonijny i rozumny świat jest odbiciem Boga.
3.3.3 ŁW. FRANCISZEK
Należy żyć w harmonii ze światem i wszystko kochać. Wiara powinna być radosna, prosta i wypływać z miłości. Nakazywał: ubóstwo, braterstwo i miłosierdzie. Wszystko co stworzył Bóg jest dobre i piękne, a zło wynika ze słabości ludzi.
4. NAJDAWNIEJSZE ZABYTKI PIŁMIENNICTWA POLSKIEGO
1. “Geograf bawarski”
IX w. - spis nazw polskich plemion
2. “Dagome index”
X w. - najdawniejszy polski dokument, Mieszko I oddaje państwo pod opiekę papieżowi, nazwy geograficzne
3. “Kronika Theimara”
X-XI w. - nazwy plemion (Łlązanie), nazwy rzek (Odra, Bóbr) i nazwy miast (Krosno)
4. “Bulla Gnie¼nieńska”
XII w. - rejestr dóbr kościelnych, “Złota Bulla języka polskiego” ® zawiera 410 nazw polskich
5. “Księga Henrykowska”
XIII w. - pierwsze polskie zdanie: “Dać ać ja pobruczę a ty poczywaj”
6. Kazania Łwiętokrzyskie
XIV w. - autor-kaznodzieja starał się nadać swoim kazaniom artystyczną formę, utrzymane są w tonie podniosłym, adresatem tych kazań są wykształceni ludzie
7. “Kazania Gnie¼nieńskie”
XV w. - 103 kazania łacińskie, 10 polskich, zabytek trój języczny: niemiecki, łaciński, polski
8. “Bogurodzica”
pierwszy tekst napisany po polsku mający charakter religijny
9. “Psałterz Floriański”
najstarszy zachowany przekład Psalmów Dawida, zawiera tekst psalmów w trzech językach: łacińskim, polskim i niemieckim, psałterze pełnią w średniowieczu funkcję modlitewnika
10. “Psałterz Puławski”
XV w. - modlitewnik zawierający komentarz do każdego psalmu
11. “Apokryty”
przedstawiają żywoty świętych
12. “Roty sądowe”
formuły przysiąg sądowych
13. “Biblia Szaroszpatacka”
pierwszy i jedyny polski przekład Biblii
|
|
|
|
