Mapa Serwisu
|
| Pozytywizm |
|
Admin dnia grudzie 05 2006 21:39:39
|
P O Z Y T Y W I Z M
1. RAMY CZASOWE
EUROPA
Początek: 1850 r.
Koniec: 1890 r.
POLSKA
Początek: 1864 r.
Koniec: 1890 r.
2. SYTUACJA W POLSCE PO POWSTANIU STYCZNIOWYM
2.1 ZABÓR ROSYJSKI
- rozpoczęto bardzo brutalną akcję rusyfikacji (administracja, szkolnictwo)
- język rosyjski stał się językiem narodowym
- likwidacja polskich szkół i uczelni
- terytorium zaboru rosyjskiego - Kraj Nadwiślański - zmiana nazwy, aby nie było mowy o Polsce
- dekret uwłaszczeniowy ogłoszony przez Rosjan dla chłopów
2.2 ZABÓR AUSTRYJACKI (GALICJA)
- Galicja uzyskała autonomię (częściową niepodległość polityczną)
- istniał dla Galicji osobny sejm polski
- literatura nie podlegała cenzurze
- nie było zainteresowania odzyskaniem niepodległości ponieważ biedni dążyli tylko do przeżycia a bogaci do utrzymania majątku
- brak przemysłu, nędza wsi, dysproporcje majątkowe
2.3 ZABÓR PRUSKI
- bezwzględna akcja germanizacyjna
- język urzędowy - niemiecki, zakaz modlitwy w języku polskim
- Polacy nie mogli zamieszkiwać na stałe w danym miejscu
- istniały towarzystwa śpiewackie i sportowe (pod nimi kryła się konspiracja)
- chłopi niejednokrotnie pozbawieni byli ziemi
- urzędy obsadzone przez Niemców
3. FILOZOFIE EPOKI
3.1 AUGUST COMTE
W rozprawie “Kurs filozofii pozytywnej” sformułował swe główne poglądy:
- przedmiotem nauki powinno być rejestrowanie faktów i spostrzeżeń, bowiem godne poznania jest to co sprawdzalne, udowodnione empirycznie
- żądał ciągłego weryfikowania wiedzy, żadne twierdzenie nie jest do końca prawdziwe; twierdził, że wiedza jest relatywna
- badania naukowe powinny prowadzić do konkretnych wynalazków, wzbogacać ludzkie życie
- odrzucenie psychologii
3.2 HERBERT SPENCER
Dostrzegł analogię pomiędzy prawami rządzącymi biologią a istnieniem społeczeństwa ludzkiego. Twierdził, że podstawą egzystencji jest harmonijna współpraca pomiędzy organami i klasami społecznymi. Jeżeli jedna z klas społecznych nie domaga to całe społeczeństwo jest chore, stąd wniosek, że walka klas jest zgubna, jest zjawiskiem szkodliwym. Harmonia jest bowiem podstawą społeczeństwa. Jedyną i prawdziwą formą rozwoju jest ewolucja, rozwój przy ciągłym doskonaleniu się.
3.3 HIPOLIT TAINE
Stworzył kierunek zwany DETERMINIZMEM - jakiekolwiek dzieło literatury jest zdeterminowane przez 3 czynniki dotyczące twórcy:
- rasa (czynniki psychiczne i biologiczne)
- środowisko (geograficzne, społeczne)
- chwila dziejowa (tradycja, przeszłość, tera¼niejszość)
Taine twierdził, że w ten sposób trzeba badać literaturę, w sposób socjologiczny. Literatura dostarcza bowiem wiedzy o społeczeństwie. Ma ona gromadzić fakty o nim.
Człowiek jest zdeterminowany warunkami w jakich się urodził, pozycję społeczną, stanem majątkowym.
3.4 KAROL DARWIN
Jest twórcą EWOLUCJONIZMU. Przyczyny ewolucji:
- walka o byt
- dobór naturalny
Walka o nie kształtuje ewolucję. Przetrwają tylko osobniki najsilniejsze, na tym polega doskonalenie się rasy, eliminowane są bowiem najsłabsze jednostki. Konsekwencja tej teorii to praca “O pochodzeniu człowieka”. Udowodnił, że człowiek nie jest centrum wszechświata , jest jednostką biologiczną, wytworem ewolucji, podlega jej prawom.
3.5 STUART MILL
Stworzył teorię filantropijnego utylitaryzmu. Według niego każdy człowiek powinien być użyteczny społecznie, dzięki temu zmniejszają się antagonizmy klasowe.
3.6 SCJENTYZM
Zaufanie do nauki, która miała być jedynym kryterium poznania. Stosowanie tych samych zasad naukowych w odniesieniu do badania jakiejkolwiek dziedziny wiedzy. Tymi zasadami są: obserwacje, doświadczenie, analiza, wnioskowanie. Scjentyzm miał kierować myśl ludzką ku konkretnej rzeczywistości.
3.7 EWOLUCJONIZM
Tworzenie wiedzy o społeczeństwie i człowieku wraz ze stworzeniem wiary w stopniowe przekształcanie się form życia w coraz doskonalsze. Wytworzenie przekonania, że im większe osiągnięcia nauki i techniki tym lepsze warunki życia człowieka i moralne i intelektualne.
3.8 UTYLITARYZM
Moralność ludzką określa się stopniem jego altruizmu (troska o dobro innych ludzi). Każda jednostka powinna wnosić jakiś wkład do wspólnego dobra. Miernikiem wartości człowieka jest praca.
4. HAS£A POLSKIEGO POZYTYWIZMU
1. praca u podstaw
podniesienie poziomu umysłowego i kulturalnego najniższych podstawowych warstw społeczeństwa
2. praca organiczna
praca nad podniesieniem poziomu gospodarczego kraju
3. solidaryzm społeczny
współpraca wszystkich warstw społecznych ze sobą
4. emancypacja kobiet
przygotowanie kobiet do życia i pracy, prawo do nauki
5. asymilacja źydów
zaborcy dążyli do przeciwstawienia sobie różnych grup etnicznych.. Pozytywiści sprzeciwiali się temu w imię zasad demokracji.
6. kult filantropii
wspieranie biednych, nie tylko finansowo
7. nauka to potęga
rozwój intelektualny ludzi, szacunek dla nauki, kult ludzi myślących, wykształconych
5. CECHY POZYTYWIZMU POLSKIEGO
- nie był ruchem jednolitym ideowo, zawierał przeciwstawne poglądy
- program społeczno-gospodarczy propagował ustrój kapitalistyczny
- wrogo odniósł się do rewolucji jako do ruchu niszczącego naturalną, ewolucyjną drogę rozwoju społeczeństwa
|
|
|
|
