Mapa Serwisu
|
| 4. Pasywa banku i ich struktura |
|
Admin1 dnia lutego 28 2007 23:40:08
|
4. Pasywa banku i ich struktura
4.1 Struktura pasywów banku
Stosownie do ustaleń zawartych w załączniku Nr 2 do ustawy o
rachunkowości, banki maja obowiązek prezentowania w bilansie pasywów w następującym układzie:
Zobowiązania wobec Banku centralnego
Do pasywów wykazywanych w tej pozycji bilansu zalicza się wyłącznie zobowiązania wobec Banku Centralnego ewidencjonowane w Zespole Nr 1 wzorcowego plan kont. W szczególności: środki na rachunku Banku Centralnego prowadzonym w banku komercyjnym (konto 1101), depozyty Banku Centralnego (konto 1111), pożyczki udzielone przez Bank Centralny (konto 1121), kredyty zaciągnięte w Banku Centralnym ewidencjonowane na kontach 1130, 1131, 1132, 1133, 1134, 1135, 1136, 1139 oraz niezapłacone odsetki od kredytów i pożyczek (konto 1191).
II. Zobowiązania wobec instytucji finansowych
A vista
Terminowe
Do pasywów wykazywanych w tej pozycji bilansu zalicza się pozostałe
zobowiązania banku wobec instytucji finansowych (oprócz Banku Centralnego) ewidencjonowane w Zespole Nr 1 wzorcowego planu kont z podziałem na figurujące na rachunkach bieżących (a vista) i terminowe (konta zaliczone do grupy 17 i 18). Do instytucji finansowych, które we wzorcowym planie kont na piątym miejscu numeru konta otrzymały swoją numeracje, zaliczamy następujące podmioty:
0 – Międzynarodowe Organizacje Finansowe
1 – Filie, Oddziały i Agendy banku za granicą
2 - Banki
3 – Banki centralne za granicą
4 – Placówki pocztowe
5 – Giełda papierów wartościowych
6 – Biura maklerskie
7 – Instytucje ubezpieczeniowe
8 – Fundusze inwestycyjne ( w tym Narodowy Fundusz Inwestycyjny)
9 – Inne instytucje finansowe ( w tym: kantory, fundusz powierniczy)
III. Zobowiązania wobec klientów i sektora budżetowego
Lokaty oszczędnościowe:
a vista
terminowe
Pozostałe:
a vista
terminowe
Do pasywów wykazywanych w powyższych pozycjach bilansu zalicza się
wszystkie zobowiązania ewidencjonowane w Zespołach Nr 2 i 3 wzorcowego planu kont. Dalszy podział na zobowiązania z tytułu lokat oszczędnościowych i pozostałych zobowiązań, a w ramach tych pozycji na rachunki bieżące (a vista) i terminowe, zobowiązuje do grupowania zobowiązań odrębnie z tytułu lokat oszczędnościowych (tylko lokaty w bonach oszczędnościowych - konto 273 i na książeczkach oszczędnościowych bieżących i terminowych- konto 275). Pozostałe rachunki bieżące i depozyty terminowe podmiotów nie finansowych i sektora budżetowego ewidencjonowane w Zespołach 2 i 3 wzorcowego planu kont ujmowane są w pozycji szczegółowej „Pozostałe”.
IV. Zobowiązania z tytułu papierów wartościowych
Własnych obligacji
Pozostałe
Do pasywów wykazywanych w powyższych pozycjach bilansu zalicza się
sprzedane przez bank papiery wartościowe ewidencjonowane na koncie 401- Sprzedaż papierów wartościowych z udzielonym przyrzeczeniem odkupu (forma depozytu przyjętego od nabywcy- „Własnych obligacji”) oraz na koncie 480 – Papiery wartościowe własnej emisji („Pozostałe”). W pozycjach tych ujmowane są również należne nabywcom odsetki (nie zapłacone) ewidencjonowane na kontach 4091 i 469.
V. Fundusze specjalne i inne pasywa
Fundusze specjalne
Inne pasywa
Do pasywów wykazywanych w tych pozycjach bilansu zalicza się:
do pozycji „Fundusze specjalne” – część salda konta 551 dotyczącą Zakładowego Fundusz Łwiadczeń Socjalnych,
do pozycji „Inne pasywa” zalicza się zobowiązania banku ewidencjonowane w Zespole Nr 5 wzorcowego planu kont, jak np. zobowiązania z tytułu rozrachunków międzybankowych (konto 501), rozrachunków wewnątrz bankowych (konta: 510, 511), z tytułu obrotu papierami wartościowymi (kont 520, 521, 522, 523, 524) oraz zobowiązania wobec wierzycieli różnych (np. pracowników, ZUS, podatku od płac itp.
VI. Rozliczenia międzyokresowe i przychody przyszłych okresów
Rozliczenia międzyokresowe
Przychody przyszłych okresów
Do pasywów wykazywanych w tych pozycjach bilansu zalicza się w szczególności: - do pozycji „Rozliczenia międzyokresowe” - koszty do zapłacenia
ewidencjonowane na koncie 532 (na koncie tym nie ewidencjonuje
się odsetek),
- do pozycji „Przychody przyszłych okresów” – przychody przyszłych
okresów ewidencjonowane na koncie 531 (na koncie tym
ewidencjonuje się również odsetki).
VII. Rezerwy
1. Rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych
2. Pozostałe rezerwy
Do pasywów wykazywanych w tych pozycjach bilansu zalicza się:
- do pozycji „Rezerwy na podatek dochodowy od osób prawnych”-
rezerwę na odłożony podatek dochodowy ustaloną na koniec roku
obrotowego (część salda konta 535 dotyczącą odłożonego podatku
dochodowego),
- do pozycji „Pozostałe rezerwy” – rezerwy utworzone na udzielone
zobowiązania ewidencjonowane na kontach pozabilansowych (konto
630)
VIII. Zobowiązania podporządkowane
Do pasywów wykazywanych w tej pozycji bilansu zalicza się przyjęte
przez bank na okres co najmniej 5 lat środki pieniężne, które zgodnie z
umową nie mogą być wcześniej wycofane, a w przypadku upadłości lub
likwidacji banku będą podlegać zwrotowi w ostatniej kolejności –
ewidencjonowane na koncie 620. Ewidencjonowanie zobowiązań na tym
koncie wymaga zgody Komisji Nadzoru Bankowego, a ich wysokość nie
może być wyższa jak 50 % funduszy podstawowych ( art.127 ust. 3
ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe -Dz.U. Nr 140 poz.939
z pó¼niejszymi zmianami).
IX. Kapitał (fundusz ) podstawowy
Do pasywów wykazywanych w tej pozycji bilansu zalicza się kapitał podstawowy ewidencjonowany na koncie 600.
X. Zadeklarowane, lecz nie wniesione wkłady na poczet kapitału
podstawowego (wielkość ujemna)
W tej pozycji bilansu wykazuje się ze znakiem ujemnym kapitał podstawowy zadeklarowany (ewidencjonowany na koncie 600) w części jeszcze nie opłaconej – ewidencjonowany na koncie 601.
XI. Kapitał (fundusz) zapasowy
1. Ze sprzedaży akcji powyżej ich wartości nominalnej
2. Tworzony ustawowo
3. Tworzony zgodnie ze statutem
4. Inny
W tej pozycji bilansu wykazuje się fundusz zapasowy ewidencjonowany
na koncie 602. Do konta 602 musi być prowadzona odpowiednia
dodatkowa ewidencja (analityka), umożliwiająca dokonanie podziału
funduszu zapasowego na ¼ródła jego tworzenia, bowiem w bilansie jest
on wykazywany w oddzielnych pozycjach.
XII. Kapitał (fundusz) rezerwowy
Z aktualizacji wyceny
Na ogólne ryzyko bankowe
Pozostałe
Do pasywów wykazywanych w tej pozycji bilansu zalicza się:
- do pozycji szczegółowej „Z aktualizacji wyceny” – dodatnie
różnice z tytułu przeceny rzeczowego majątku trwałego (konto 613),
- do pozycji „Na ogólne ryzyko bankowe” – rezerwę tworzoną na
podstawie art. 130 ustawy Prawo bankowe – na ryzyko ogólne
związane z prowadzeniem działalności bankowej, ewidencjonowaną
na koncie 610 (1,5 % średniego kwartalnego stanu należności
kredytowych),
- do pozycji „Pozostałe”- kapitał rezerwowy utworzony z zysku do
podziału i wpłat akcjonariuszy (konto 603).
XIII. Nie podzielony wynik finansowy z lat ubiegłych
Zysk (wielkość dodatnia)
Strata (wielkość ujemna)
W pozycji szczegółowej „Zysk (wielkość dodatnia)”- wykazuje się
sumę nie podzielonego zysku z lat ubiegłych stanowiącego saldo Ma
konta 604 – Wynik z lat ubiegłych. W pozycji „Strata (wielkość
ujemna)” - wykazuje się kwotę niepokrytej starty z lat ubiegłych
stanowiącej saldo Wn konta 604.
XIV. Wynik finansowy netto roku obrotowego
Zysk netto (wielkość dodatnia)
Strata netto (wielkość ujemna)
W pozycji szczegółowej „Zysk netto (wielkość dodatnia)”- wykazuje
się saldo Ma konta 650 – Wynik w trakcie zatwierdzenia, zaś w
pozycji „Strata netto (wielkość ujemna) saldo Wn konta 650.
W bilansie ponadto wykazuje się zobowiązania pozabilansowe
udzielone i otrzymane w następującym układzie:
I. Zobowiązania warunkowe z tytułu:
1. Weksli akceptowanych i indosowanych, czeków, akredytyw itp.
2. Udzielonych gwarancji i poręczeń
3. Pozostałych
Do zobowiązań pozabilansowych wykazywanych w powyższych
pozycjach szczegółowych zalicza się:
- do pozycji 1- potencjalne zobowiązania przyszłościowe banku z
tytułu akceptowanych (zobowiązanie do wykupu) i indosowanych
(przeniesienie prawa własności) weksli, akredytyw itp., które mogą
stać się wymagalne w przypadku zaistnienia określonych
okoliczności (np. nie wykupienia przez klienta banku weksli, nie
zapłacenia przez klienta należności na którą otwarto akredytywę),
- do pozycji 2 - potencjalne zobowiązania przyszłościowe banku z
racji udzielonych klientom banku gwarancji i poręczeń z różnych
tytułów,
- do pozycji 3 – potencjalne zobowiązania banku inne niż wymienione
w pozycjach 1 i 2
II. Zobowiązania wynikające z tytułu operacji kupna / sprzedaży z
klauzulą odkupu
Do zobowiązań wykazywanych w tej pozycji pozabilansowej zalicza
się potencjalne zobowiązania, które mogą w przyszłości wystąpić z
tytułu zobowiązania się banku do zakupu papierów wartościowych,
sprzedaży papierów emitentów.
III. Ryzyko kredytowe wywołane nieodwołalnym zobowiązaniem
Do zobowiązań pozabilansowych wykazywanych w tej pozycji zalicza
się poręczenia i gwarancje udzielone klientom na kredyty otrzymane z
innych banków
4.2 Ewidencja stanów i zmian w pasywach bankowych
Ewidencja księgowa pasywów banku powinna być prowadzona w taki
sposób aby pozwoliła na sporządzenie obowiązującej sprawozdawczości finansowej to jest: bilansu, rachunku zysków i strat, informacji dodatkowej, sprawozdania z przepływu środków pieniężnych oraz sprawozdania z działalności jednostki. Ewidencja księgowa pasywów banku powinna zapewnić:
wyodrębnienie zobowiązań wobec budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego z tytułu uzyskania prawa budynków i budowli,
dane o strukturze własnościowej kapitału podstawowego oraz liczbie i wartości nominalnej subskrybowanych akcji, w tym uprzywilejowanych,
stan na początek roku obrotowego, zwiększenia i wykorzystanie oraz stan końcowy kapitałów (funduszów) zapasowych i rezerwowych,
dane o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie na koniec roku obrotowego, ze wskazaniem tych z nich, które korygują należności,
podział zobowiązań pozostałych do spłacenia na dzień bilansowy, według terminów spłaty przewidzianych umowami:
do 1 roku
od 1 do 5 lat
ponad 5 lat
wykaz grup zobowiązań zabezpieczonych na majątku banku (ze
wskazaniem ich rodzaju),
zobowiązania warunkowe, w tym również udzielone przez bank
gwarancje i poręczenia, także wekslowe.
4.3 Wycena pasywów banku
Podstawowe zasady wyceny pasywów są takie same, jak i aktywów,
które omówiono na poprzednim wykładzie. Zasady: ostrożnej wyceny i
istotności, należące do zasad uniwersalnych, mają zastosowanie również
do wyceny pasywów. Należy także pamiętać o zasadzie indywidualnej
wyceny każdego składnika pasywów oraz nie kompensowania różnych
co do rodzaju pasywów z aktywami, jak również przychodów z kosztami.
Przy wycenie poszczególnych rodzajów pasywów stosuje się następujące
zasady:
stan kapitałów lub funduszy własnych wycenia się w wartości
nominalnej,
zobowiązania wyrażone w walucie obcej wycenia się po kursie
średnim NBP obowiązującym na dzień bilansowy,
zobowiązania - w kwotach wymagających zapłaty, łącznie z odsetkami.
Pisemne potwierdzenia (inwentaryzacja) przez kontrahentów dotyczy większości pasywów (nie dotyczy osób fizycznych). Uzgodnienie stanu rachunków z osobami fizycznymi następuje w drodze wysyłania do nich wyciągów bankowych ( w tym na koniec roku). W przypadku nie zgłoszenia niezgodności w ciągu 14 dni od daty wysłania, stan rachunków uznaje się za uzgodniony.
ćwiczenia dnia 16.11.2000 r.
W związku z wprowadzeniem w roku 2000 kategorii należności kredytowych „Pod obserwacją”, które nie są zaliczane do należności zagrożonych, w Zespole Nr 2 wzorcowego planu kont dotychczasową nazwę zespołu kont 20 zmieniono na „Należności normalne i pod obserwacją”. Dla umożliwienia wyodrębnienia z ogólnej kwoty należności normalnych, należności pod obserwacją, na które tworzy się rezerwę celową (w roku bieżącym 1 %), zachodzi potrzeba rozszerzenia numeracji kont należności normalnych do numeracji sześciocyfrowej. Na szóstym miejscu nr nr kont proponuję dokonać podziału na następujące oznaczenia:
- 2XXX00 Należności normalne
- 2XXX01 Należności pod obserwacją
W celu umożliwienia tworzenia rezerw celowych na
należności pod obserwacją, proponuję aby zmienić dotychczasową
nazwę konta 208 – Kredyt kontraktowy na nazwę „Rezerwy celowe.”
|
|
|
Zaloguj się, żeby móc dodawać komentarze.
|
|
|
Dodawanie ocen dostępne tylko dla zalogowanych Użytkowników.
Proszę się zalogować lub zarejestrować, żeby móc dodawać oceny.
Brak ocen.
|
|
|
|
